FILM
'Sterven is gemakkelijk, komedie is moeilijk', luidt het gezegde onder acteurs. Maar dat ook een tragedie spelen geen sinecure is, bewijst Miss Julie, een film die het thema van liefde in een klassenmaatschappij zo zwaarmoedig aanpakt dat alle plezier als sneeuw voor de zon verdwijnt. Het is een verwijt dat je niet louter aan de cineast en de acteurs mag richten (hoewel ook zij zonder meer verantwoordelijkheid voor het falen van de prent dragen), maar dat al vervat zit in de originele theatertekst Freule Julie van August Strindberg. Wellicht had het stuk bij de première in 1889, een periode waarin rang en stand nog van tel waren in de maatschappij, de nodige impact, maar voor een modern publiek dat opgegroeid is in een samenleving waarin schotten en wanden grotendeels doorbroken zijn, is de droefgeestige, suïcidale manier waarop de protagonisten omgaan met een verboden romance eerder lachwekkend dan tragisch.

De film verplaatst de setting van het toneelstuk van Zweden naar het Ierland van 1890, maar voor het overige volgt de prent trouw Strindbergs plot en dialogen. Tijdens midzomernacht spelen Julie, de dochter van een rijke baron en John, haar stalknecht een voortdurend spel van aantrekking en afstoting, grotendeels ingegeven door de macht die Julie over haar 'slaaf' heeft en die maar al te graag laat gelden. Eenmaal John, die al sinds zijn kindertijd verliefd is op zijn meesteres, toegeeft aan haar avances, opent hij echter een blik vol wormen. Onzeker over hoe ze moet omgaan met de schandelijke affaire als die uitkomt, zinkt Julie weg in een existentiële depressie, terwijl John nu eens zichtbaar geniet van zijn nieuwe macht over zijn meesteres en dan weer overmand wordt door zijn liefde voor haar. Gewrongen tussen deze twee gekwelde zielen zit kokkin Kathryn, tevens de verloofde van John, die de groeiende chaos in het huishouden lijdzaam moet ondergaan.

Deze versie van Miss Julie is niet de eerste verfilming van Strindbergs toneelstuk - in 1999 waagde Mike Figgis zich er al aan en de Zweedse versie uit 1951 won zelfs de Grand Prix op het Filmfestival van Cannes - maar alleen al het feit dat een wereldberoemd stuk als dit slechts enkele keren naar het witte doek is vertaald, zegt genoeg over het gebrek aan publieksvriendelijkheid van de vertelling. Ook in de versie van Liv Ullmann blijft Miss Julie een verhaal dat ondoorgrondelijk is omdat het roots heeft in een periode en een klassensysteem dat lang achter ons ligt. Het scenario bevat geen enkel element dat helpt om de subtext en de historische achtergrond te kaderen en laat je achter met een gevoel van isolement. De prent doet er bovendien niets aan om de originele theatersetting filmischer te maken (nagenoeg de volledige film speelt zich af tussen de vier muren van het huis van de baron), wat niet helpt om de kijker emotioneel te betrekken bij een notoir kil en ontoegankelijk verhaal.

Dat wil niet zeggen dat Miss Julie geen klasse uitstraalt. Cineaste Liv Ullmann gebruikt hetzelfde gestileerde classicisme dat haar leermeester Ingmar Bergman ook al gebruikte in zijn huishoudelijke drama's en dat past wonderwel bij de film. Maar het houdt de kijker ook op een afstand zodat je nooit volledig meeleeft met de protagonisten. Die worden vertolkt door grote namen die helaas collectief een off-day lijken te hebben. Alle betrokkenen - het zijn er maar drie: Jessica Chastain, Colin Farrell en Samantha Morton - spelen hun rol alsof ze op het toneel staan en ook de mensen op de achterste rijen alle onderhuidse emoties moeten kunnen waarnemen. Hun vertolkingen gaan veel te 'groot', terwijl ze intiem zouden moeten zijn, wat meer dan eens op de lachtspieren werkt, met name in een scène waarin een onschuldige parkiet slachtoffer wordt van de groeiende paranoïde angst van de protagonisten.

Er valt kortom weinig te genieten in Miss Julie, tenzij je een fan bent van Strindbergs naturalisme. Als iemand die alle drie de verfilmingen van het stuk heeft gezien, durf ik zelfs beweren dat men het best bij dit trio laat. Sommige verhalen lenen zich nu eenmaal compleet niet voor een verfilming en Miss Julie staat wat mij betreft op dat lijstje. Ook al heb je betere acteurs (zoals de verfilming van 1951) of gebruik je interessante technieken om het verhaal te vertellen (split-screen in de versie van Mike Figgis), het eindresultaat blijft hetzelfde: een praatzieke film met teveel expressieve pathos en te weinig gelofwaardigheid om een 20ste- of 21ste-eeuws publiek te engageren. Strindberg liet zich inspireren door het Darwinisme bij het schrijven van zijn toneelstuk. Misschien is deze versie van Miss Julie wel het ultieme bewijs dat de tijd van het stuk op het witte doek voorgoed is uitgespeeld.

BEELD EN GELUID
De kwaliteit van de film mag dan niet om over naar huis te schrijven zijn, de beeldkwaliteit is dat wel. Vooral de scherpte is opvallend goed, terwijl ook de kleurenweergave hoge ogen gooit. De scènes die zich in het (half)duister afspelen, schieten soms een beetje tekort op het vlak van contrast, maar dat is de enige échte smet op deze transfer. De soundtrack beperkt zich grotendeels tot het helder weergeven van de dialogen en doet dat uitstekend. De balans van het audiospoor is daarbij de grootste troef, waarbij de schreeuwerige scènes niet te schril overkomen en de zachte dialogen toch altijd goed verstaanbaar blijven.

EXTRA'S
De enige extra's zijn een Trailer voor de film en voor vier andere releases van Remain In Light.

CONCLUSIE
Miss Julie lijdt onder dezelfde tekortkomingen als alle andere adaptaties van het stuk van Strindberg (ontoegankelijk en gedateerd), maar voegt daar nog een aantal te hysterische, stijve vertolkingen aan toe. Deze film is dan ook alleen aan te raden aan liefhebbers van ondoordringbare naturalistische cinema. Beeld en geluid gooien wel hoge ogen, maar de bonussectie is zo goed als leeg.