REEKS
Axioma: Commerciële TV-zenders maken alleen maar hersenloze prut voor geestelijk minderbedeelden.

Tegenvoorbeeld: het Britse ITV, nochtans een op en top commerciële zender, begon in 1987 met een reeks verfilmingen van misdaadromans van de Britse auteur Colin Dexter. Voor de hoofdrol werd acteur John Thaw aangezocht, die in Engeland al bekend was uit reeksen als The Sweeney. Thaw kruipt in deze reeks in de huid van inspecteur Endeavor Morse, een licht alcoholische cynicus die wars is van moderne technologie, een afschuw heeft van geweld, rondrijdt in een stijlvolle knalrode Jaguar en het grootste deel van zijn tijd spendeert aan het luisteren naar Wagner, oplossen van kruiswoordraadsels en niet te vergeten pubbezoek. Morse is bovendien erg onhandig wanneer het op vrouwen aankomt, blaft constant zijn goedbedoelende, jonge ambitieuze hulpbrigadier Robbie Lewis (Kevin Whately) af, en heeft het schurft aan zijn directe overste, super-intendent Strange (James Grout). Klinkt als een hoop stokoude politie-clichés, maar de manier waarop Thaw Morse incarneerde, en op de duur bijna met zijn sterrol vereenzelvigd werd, is legendarisch, tot op het punt dat er in Oxford, waar het grootste deel van de Morse-afleveringen zich afspeelt, zelfs speciale toeristische tochten worden georganiseerd langs de plaatsen die in de reeks voorkomen. De trage verhalen getuigen zonder uitzondering van een zeer grote intelligentie, waarbij de psychologie van de karakters erg goed uitgediept is, en waarbij meestal onder de vernislaag van de beau monde van het academisch milieu van Oxford een zeer zwartgallige laag van duistere karaktertrekken en gruwelijke geheimen schuilt. Het aantal moorden per aflevering komt gemiddeld op een viertal neer, en toch slagen de makers er keer op keer in niet in de Agatha Christie-val van ongeloofwaardige the-butler-did-it plots te vervallen. Morses voorliefde voor klassieke muziek leverde als bijprodukt van de reeks een mooie reeks CD's op, waar operafragmenten van Wagner en concerto's van Mozart worden afgewisseld met de erg minimalistische maar huiveringwekkende score van Barrington Pheloung. Een ander element dat de reeks erg veel voortstuwing geeft is de immer poignante dialoog tussen de erudiete, wereldvreemde filosoof Morse en zijn meer volkse, alledaagse sergeant Lewis, wiens personages elkaar perfect aanvullen. Ook kan de reeks zich beroepen op de medewerking van een indrukwekkend klinkende reeks gastregisseurs, waaronder Danny Boyle (Trainspotting) en John Madden (Shakespeare In Love), en scenaristen zoals Anthony Minghella (The English Patient). Kortom, Inspector Morse is een reeks die enorm veel inspanningen van de kijker vraagt, maar ook enorm veel teruggeeft.



Toen alle boeken van Colin Dexter verfilmd waren, en de televisiereeks een onverdeeld succes bleek, wat onder meer resulteerde in de verkoop aan 70 landen, heeft producent Kenny McBain gelast om nog enkele afleveringen te maken die niet rechtstreeks op boeken of kortverhalen van Colin Dexter steunen. Deze afleveringen zijn, in tegenstelling tot wat in een dergelijk geval nogal eens gebeurt, volledig in concordantie met de sfeer van de andere, en zijn mogelijk qua scenario nog een klein beetje beter dan de andere. Elk jaar werden er bovendien maar maximaal vijf afleveringen gemaakt, die om de zaak te rekken dan in twee delen werden verdeeld. Toen in 1993 de 28ste en laatste aflevering, Götterdämmerung, verscheen, schreeuwde het publiek voor meer, en aan de reeks werd dan nog aan een tempo van 1 per jaar bonusafleveringen toegevoegd, zoals The Daughters Of Cain en The Way Through The Woods, terug gebaseerd op boeken van Dexter. Het tempo van 1 aflevering per jaar ging hoofdacteur John Thaw wel af, alleen Kevin Whately gaf bij de voorlaatste aflevering, The Wench Is Dead, verstek. Uiteindelijk was Colin Dexter, die overigens in elke aflevering een cameo appearance maakt, uitgekeken op zijn inspecteur, en liet hem in het laatste deel, The Remorseful Day, op uiterst dramatische wijze sterven. De manier waarop het personage Morse en de acteur Thaw met elkaar verweven waren mag blijken uit het feit dat John Thaw het jaar daarop ook overleed. Wat hij ons heeft achtergelaten is niet minder dan een stuk televisiegeschiedenis.

De rechten op de afleveringen van Inspector Morse berusten in Engeland bij Carlton Video, die een prestigieuze box hebben uitgebracht met alle 33 afleveringen, alsook dubbeldiscs met elk 2 afleveringen. In de Benelux bracht Universal eerder al een tiental afleveringen uit op video. Deze tien afleveringen, spijtig genoeg een redelijk willekeurige selectie en niet de hele reeks, werd aangevuld met een elfde aflevering, namelijk de laatste, en deze box is voorlopig enkel bij de Nederlandse KRO (http://www.kro.nl) te bestellen. We hopen ten stelligste dat de rest van de reeks zal volgen.



AFLEVERINGEN
1. The Dead Of Jerico (aflevering 1)
Regisseur: Alastar Reid
Gastacteurs: Gemma Jones, Patrick Throughton, James Laurenson

We zijn getuige van de eerste samenwerking tussen de nurkse inspecteur Morse, die net een promotie heeft misgelopen door zijn onconventioneel gedrag, en zijn sergeant Lewis wanneer deze de moord moeten onderzoeken op Anne Stavely (Gemma Jones). Morse kende Anne van het kerkkoor, en had een nooit uitgesproken romantische affectie voor haar, alhoewel ze blijkbaar een relatie had. In de sociale wijk Jerico, waar pianolerares Anne woonde, hadden wel meer mensen interesse in Anne Stavely. Het onderzoek wijst op zelfmoord, maar dan valt er een tweede dode.

2. The Settling Of The Sun (aflevering 6)
Regisseur: Peter Hammond
Gastacteurs: Peter Woodthorpe, Anna Calder-Marshall, Robert Stephens, Avis Bunnage, Derek Fowlds, Robert Lang

Op een academische bijeenkomst voor buitenlandse studenten wordt Morse door lerares Engels Jane Robson (Anna Calder-Marshall) gevraagd om een kruiswoordraadsel op te stellen. Tijdens de uitreiking annex galadiner wordt één van de studenten, de Japanner Yukio Lee (Elti Kusuhara), op bijna rituele wijze afgeslacht. Alhoewel de dader onmogelijk bij de gasten op het banket kan vertoeven, waar Morse nota bene bij aanwezig was, jaagt hij met zijn doorgedreven onderzoek de academische overheid in de gordijnen.

3. The Last Enemy (aflevering 9)
Regisseur: James Scott
Gastacteurs: Barry Foster, Michael Aldridge, Tenniel Evans

Uit het kanaal wordt een lijk zonder hoofd opgevist. Een oud-studiegenoot van Morse, Sir Alex Reece (Barry Foster), het hoofd van Beaumont College zet Morse op de piste dat het lijk doctor David Kerridge (Tenniel Evans) zou kunnen zijn, want die had een vissershuisje langs het kanaal in kwestie, én is net al enkele dagen vermist. Toevallig waren zij en nog een paar anderen in de running voor een felbegeerde positie. Morse probeert intussen zijn charmes uit op de pathologie, de charmante dokter Grayling Russell (Amanda Hillwood).

4. The Secret Of Bay 5B (aflevering 11)
Regisseur: Jim Goddard
Gastacteurs: Mel Martin, Marion Bailey, Andrew Wilde, Philip McGough

Morse wordt op een dansavond uit de armen van dr. Russell (Amanda Hillwood) weggeplukt wanneer er in een parkeergarage een lijk wordt aangetroffen. Slachtoffer is de architect Michael Gifford, een notoire rokkenjager. De lijst van vrouwen die hij heeft gebruikt en daarna weer aan de kant geschoven wordt alsmaar langer, de serie bedrogen echtgenoten eveneens.

5. Driven To Distraction (aflevering 14)
Regisseur: Sandy Johnson
Gastacteurs: Patrick Malahide, David Ryall, Christopher Fulford, Mary Jo Randle

De politie van Thames Valley maakt jacht op een seriemoordenaar, die vrouwen vermoordt in hun eigen huis. Morse en Lewis krijgen assistentie van dr. Siobhan Maitland, experte in seriemoorden en geweld tegen vrouwen. Morse voelt zich gepasseerd, en zit al helemaal in zorgen wanneer zijn auto het begeeft. Lewis is beter bij de zaak, en vindt een gemeenschappelijk spoor dat de slachtoffers met elkaar verbindt: een autorijschool.

6. Masonic Mysteries (aflevering 15)
Regisseur: Danny Boyle
Gastacteurs: Diane Fletcher, Richard Kane, Ian McDiarmid

Morse figureert in een voorstelling van The Magic Flute van Mozart. Morse heeft daarbij een oogje laten vallen op één van de vrouwelijke koorleden, Beryl Newsome (Madelaine Newton). Wanneer even later het lijk van Beryl wordt gevonden, en Morse een bloedend mes in handen houdt, denkt zelfs Lewis dat zijn baas een moord heeft begaan. Uiteraard wordt de zaak uit Morses handen gegeven, in dit geval aan inspecteur Bottomley (Richard Kane), niet echt Morses beste vriend. Bottomley vindt genoeg bewijzen om Morse te laten arresteren; Lewis is schrander genoeg om uit te pluizen dat één en ander in kaart is gezet door Hugo De Vries (Ian McDiarmid), die door Morses toedoen ooit achter de tralies werd gezet. Morse wordt hierna het slachtoffer van een reeks mysterieuze aanslagen, blijkbaar tegen hem in kaart gezet door de Vrijmetselaarsloge.

7. Fat Chance (aflevering 17)
Regisseur: Roy Battersby
Gastacteurs: Zoë Wanamaker, Maggie O'Neill, Peggy Mount, Maurice Denham, Kenneth Haigh

Emma Pickford (Zoë Wanamaker) houdt een vrouwengroep open, waarin onder meer een groep actief is die streeft naar een gelijkberechtiging van de vrouwen in de kerk. De geleerde Hilary Dobson (Maggie O'Neill) maakt een goede kans om als eerste vrouw kapelaan te worden van een katholiek college, tot groot verzet van de oude clerus. Wanneer één van haar studiegenotes, Victoria Hazlett (Sarah Carpenter) sterft tijdens een examen, meent Hilary dat dit een uit de hand gelopen intimidatiepoging is om haar haar streven op te laten geven. Morse en Lewis trekken echter een heel ander spoor na dat leidt naar een omstreden vermageringskliniek.

8. Who Killed Harry Field? (aflevering 18)
Regisseur: Colin Gregg
Gastacteurs: Geraldine James, Nicola Cowper, Freddie Jones, Trevor Byfield, Ronald Pickup

Health! Wealth! Happiness! Harry Field (Trevor Byfield) is een bohemien-schilder die ook zijn hand niet omdraait voor een vervalsinkje. Wanneer hij in onduidelijke omstandigheden omkomt, moeten Morse en Lewis opnieuw het verleden van een hen onbekend iemand ontrafelen. Morse geraakt wel gecharmeerd door de gepassioneerde levensstijl van deze charmante schurk, maar zijn vriendenkring blijkt een bijzonder raar allegaartje te zijn, niet in het minst zijn allerminst rouwende weduwe Helen (Geraldine James). De imposante collectie schilderijen van Field blijken een belangrijke aanwijzing te bevatten.

9. Dead On Time (aflevering 21)
Regisseur: John Madden
Gastacteurs: Joanna David, Samantha Bond, David Haig, Adrian Dunbar, Richard Pasco

Na een lange, slepende en ongeneeslijke ziekte heeft Henry Fallon (James Walker) zichzelf het leven benomen. De weduwe, Susan (Joanna David), blijkt een ex-vriendin van Morse te zijn, met wie hij zelfs trouwplannen had. Hun hernieuwde ontmoeting doet een hoop oude wonden weer opengaan. Het wordt nog allemaal erger wanneer ene dokter John Marriot (Adrian Dunbar) bij de zaak betrokken blijkt, de arts van Henry en een actief voorvechter van actieve euthanasie. Lewis probeert Morses persoonlijke betrokkenheid bij de zaak in te dijken, vooral wanneer Susan ook boter op het hoofd blijkt te hebben.

10. The Death Of The Self (aflevering 23)
Regisseur: Colin Gregg
Gastacteurs: Frances Barber, Michael Kitchen, Georges Corraface

Morse en Lewis worden op rogatoire commissie naar Italië gestuurd, nadat de Engelse May Lawrence (Julia Goodman) bij een ongeval is omgekomen, en haar man op de rechtbank een verwarde indruk geeft. May was in een psychische groepstherapie voor rijke lui, georganiseerd door de zelfverklaarde welzijnsgoeroe Russell Clark (Michael Kitchen). De notoire bedrieger Clark is voor Morse geen onbekende, maar hij heeft in Italië een zekere macht opgebouwd, en wordt er aanzien als een respectabele burger. De lokale commissaris Claudio Battisti (Georges Corraface) ziet dan ook geen reden dat Morse en Lewis een verder onderzoek naar Clark zouden instellen. Bovendien heeft Clark de uitgebluste operazangeres Nicole Burgess (Frances Barber) weer genoeg zelfvertrouwen geschonken om, tegen alle verwachtingen in, terug op te treden, en dat raakt bij Morse een gevoelige snaar. Zou de therapie van Clark dan toch helpen? Alvast niet voor Judith Haines (Jane Wenham), een andere patiënte die kort daarop zelfmoord pleegt.

11. The Remorseful Day (aflevering 33)
Regisseur: Jack Gold
Gastacteurs: Claire Holman, T.P. McKenna, Paul Freeman, Anna Wilson Jones, Simon Hepworth, Meg Davies, Helen Pearson, Eddie Webber

Morse heeft al een paar ernstige waarschuwingen gehad: zijn maag is compleet naar de knoppen. Hij is op ziekenverlof, en Lewis, die op het punt staat te promoveren tot hoofdinspecteur, roept nog éénmaal zijn hulp in bij de moord op verpleegster Yvonne Harrison (Meg Davies), die op gruwelijke wijze is doodgemarteld. Morse heeft het slachtoffer bovendien nog gekend. De dove taxichauffeur Paddy Flynn (James Benson) en de kleine inbreker Harry Repp (Eddie Webber) blijken bij de zaak betrokken en hebben blijkbaar iemand kunnen chanteren. Beter zijn ze er niet op geworden, want ze worden allebei dood aangetroffen. Lewis zit de daders op de hielen, maar met Morse gaat het zienderogen slechter.



BEELD EN GELUID
De kwaliteit van beeld en geluid zijn natuurlijk sterk afhankelijk per aflevering, want tussen de eerste en de laatste aflevering zit 14 jaar tussen. Een aflevering zoals The Dead of Jerico bevat erg veel grain, en de print is erg vuil en donker. Ook zijn van de oudere afleveringen de kleuren erg verbleekt. Diametraal tegenover staat dan The Remorseful Day, in een absoluut foutloos anamorfisch breedbeeld gepresenteerd, zonder noemenswaardige printfouten. Alle andere afleveringen situeren zich daar ergens tussen, meestal evenredig met de ouderdom. De ondertiteling had af en toe wat mooier gekund dan het gebruikte, vette lettertype, en de hoofdstukkenindeling is wel erg summier. Het geluid is meer van constante kwaliteit, dat wil zeggen gewoon tweekanaalsgeluid wat je van een TV-reeks verwacht, maar efficient genoeg om enerzijds de dialoog verstaanbaar te houden, en anderzijds om de klassieke muziek, waar de reeks voor bekend is, optimaal tot zijn recht te laten komen; evenwel zonder echte ruimtelijke sfeerschepping. Het had erger kunnen zijn.

EXTRA'S
Spijtig genoeg bevat deze box geen extra's; zeker omdat we weten dat er tal van interessante documentaires over het fenomeen Inspector Morse zijn. Zo bestaat er zeker op de UK-versie een interessante documentaire over de laatste aflevering, die Canvas nog eens heeft heruitgezonden naar aanleiding van de dood van hoofdrolspeler John Thaw. De afleveringen zitten wel in een zeer mooi ogende box, in aparte amaray's, met verschillend gekleurde hoezen. Ook spijtig is dat de eindgeneriek bij de meeste afleveringen nogal abrupt ingekort is. En de tot in het eindeloze gerokken en niet-skipbare opening credits zijn zeer irritant.



CONCLUSIE
Deze unieke kwaliteitsreeks verdient een ereplaats in ieders collectie. We hopen dat de mensen van de KRO dit lezen, en net zoals in Engeland ook de 22 andere afleveringen van Morse uiteindelijk uitbrengt. Het totale aantal afleveringen, 33 (en dus geen 32 zoals op de doos vermeld), is perfect deelbaar door 3, dus laat boxen 2 en 3 maar komen. Want we missen nog pareltjes zoals Cherubim And Seraphim, Greeks Bearing Gifts, The Promised Land, Götterdammerung, The Silent World Of Nicholas Quinn, Death Is Now My Neighbour en tal van andere.

INSPECTOR MORSE OP INTERNET
Bezoek ook eens de uitstekende fan-page www.morsemania.co.uk.