PILLARS OF THE EARTH, THE (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2011-01-17
SERIE
De verfilming van de historische, kolossale turf van Ken Follett over de kathedralenbouwers in de 12de eeuw is niet op één-twee-drie samengevat, maar ik ga toch een poging doen om de grote lijnen van dit neo-episch verhaal te schetsen. Hiervoor verplaatsen we ons naar het tijdperk van de Anarchie. Koning Henry I (Clive Wood) van Engeland sterft nadat zijn opvolger in een bizar bootongeluk voor de kust van Frankrijk verzuipt. Zijn enige andere nazaat, Maud (Alison Pill), heeft het verkeerde geslacht om op de troon plaats te mogen nemen, en alhoewel ze kan aanblijven als regentes totdat haar pasgeboren zoontje, Henry II, oud genoeg is voor de heerschappij, is het de ambitieuze neef van de koning, Stephen (Tony Curran), die de kroon naar zich toe trekt, én hij is de voornaamste keuze als de kerk, bij monde van de obscure bisschop Waleran Bigod (Ian McShane), het voor het zeggen zou krijgen. De nieuwbakken koning ruimt de laatste supporters van het regime van Maud genadeloos op, waaronder de heer Bartholomew van Shiring (Donald Sutherland), om op de vrijgekomen plaats het echtpaar Percy (Robert Bathurst) en Regan (Sarah Parish) Hamleigh te droppen, uit dank voor een bewezen dienst uit het verleden waarover er ten huize van de koning liever niet gesproken wordt. De kinderen van Shiring, de mooie Aliena (Hayley Atwell) en haar broer Richard (Sam Claflin), zweren dat ze niet zullen rusten vooraleer er opnieuw één van hen de hertog van Shiring is.
In het landelijke Kingsbridge is intussen Tom Builder (Rufus Sewell), met een vrouw en twee kinderen in zijn kielzog en een derde op komst, naarstig op zoek naar werk. Wanneer de baby er eindelijk is, moet Tom hem noodgedwongen achterlaten bij het graf van zijn tijdens de geboorte overleden moeder. De dreumes wordt gevonden door de broeders van de priorij van Kingsbridge. Wanneer Tom op diezelfde priorij komt solliciteren naar werk, steekt zijn leerjongen Jack Jackson (Eddie Redmayne) de kerk in brand, zodat de paters nu wel moéten beginnen bouwen aan een nieuwe kerk. Jacks plannetje waardoor Tom daardoor tijd kan doorbrengen met zijn zoon, is intussen toch maar mooi geslaagd. Tom ziet het echter groots en wil niet zomaar een nieuwe kerk bouwen, maar van de kathedraal (!) van Kingsbridge een meesterwerk maken, dat voor de regio ook welvaart via de toestromende pelgrims betekent. Iedereen is echter gekant tegen het project: het gehucht Shiring ziet in zijn voortuin een concurrent opdoemen, want waar een kathedraal is, zijn er markten, en ook bisschop Waleran heeft er baat bij om Shiring te helpen, én hij heeft nog een eitje te pellen met de paters. Door de voortslepende oorlog tussen Maud en Stephen, ruzie met de Hamleighs die op bevel van de koning stenen voor de kathedraal moeten leveren maar dat niet willen, de persoonlijke ambities van Waleran Bigod die aartsbisschop van Canterbury wil worden, en de driehoeksverhouding waarbij Toms zoon Alfred (Liam Garrigan) en Jack Jackson allebei verliefd worden op Aliena, laat de voltooiing van de kathedraal jaren op zich wachten. De bitterheid tussen Alfred en Jack wordt nog erger als Tom overlijdt en nagelatenheeft om één van beiden duidelijk als zijn opvolger aan te wijzen. Als tot overmaat van ramp William Hamleigh (David Oakes) de wolvoorraad van koopvrouw Aliena in brand steekt en zij berooid moet instemmen met een huwelijk met Alfred terwijl ze zwanger is van Jack, lijkt de hele zaak verloren. Maar de gemeenschap van Kingsbridge is van geen kleintje vervaard en geen strijdmacht, geen koning, nee, zelfs geen malafide, intussen tot kardinaal benoemde bisschop Waleran kan uiteindelijk de bouw van de kathedraal tegenhouden, de kathedraal waarvan de pilaren tot in de aarde reiken.
Ondanks alle schrijversstakingen, realityshows, slinkende budgetten en afgevoerde televisiereeksen zit er nog steeds een flinke homp brood in het betere televisiedrama, en het brood wordt ook van betere kwaliteit. De paradox van de televisie. Voor prestigeprojecten zoals The Pillars Of The Earth zou er tien jaar geleden geen cent voorhanden geweest zijn en zouden acteurs met naam en faam hun neus opgehaald hebben. De mentaliteit is gelukkig veranderd: miniseries als The Pacific, voornamelijk producten van Amerikaanse betaalzenders, verkopen als zoete broodjes, en in de slipstream daarvan mogen wij in Europa mee genieten van dit soort epische, dure producties, die het met een release vóór de tv-uitzending niet alleen de consumenten mogelijk maakt om reclamevrij te genieten van dit soort kwaliteitsreeksen, maar de commerciële strategie blijkt nog winstgevend genoeg te zijn ook. Wat de lokale markt betreft krijgen de leveranciers van dergelijk materiaal zoals Sony (The Tudors) - die overigens wel de rechten voor The Pillars in Amerika hebben - en Warner (Band Of Brothers) deze keer echter een uppercut van de relatief kleine speler Dutch Filmworks, dat de rechten heeft verworven van de verfilming van Ken Folletts bestseller over de kathedraalbouwers van de 12de eeuw, en er nog een mooie release van gemaakt heeft ook.
De erg sfeervolle reeks neemt ons mee naar de Engelse middeleeuwen, waarin we de redelijk complex met elkaar verwikkelde avonturen volgen van een bonte reeks personages variërend van bedelmonniken, enkele ridders, een metselaar, een heks, een beeldhouwer en een wolverkoopster tot en met de koning, wier levens elkaar altijd op de cruciale ogenblikken schijnen te kruisen. Af en toe is het verteltempo nogal aan de hoge kant - het aantal bladzijden in het boek is niet met drie cijfertjes te omschrijven - en het verhaal uit te smeren over acht afleveringen is, de eerlijkheid gebiedt het ons te zeggen, nogal intens. Zonder nodeloos rekken zou een aflevering of 13 ook ruim gekund hebben. The Pillars Of The Earth is dan ook geen reeks waar u nu eens een aflevering van kijkt en volgende week weer eentje; er worden daarvoor te vaak andere verhaallijnen uitgesponnen, sprongen in de tijd gemaakt, doden komen in nachtmerries weer tot leven en de jarenlange zoektocht tussen twee geliefden die elkaar in Frankrijk zijn kwijtgespeeld kan blijkbaar op vijf minuten tijd weer opgelost worden. Het ingewikkelde kluwen van intriges, verraad en verstandshuwelijken, afgehakte hoofden, vergiftigde messteken, maar ook blote tetten en andere lichaamsdelen en de daaruit voortvloeiende onwettelijke kinderen, het dendert als een op hol geslagen trein voorbij. Echter, de reeks is compleet tot in de puntjes verzorgd, de scriptwriters hebben hun best gedaan om tegen dat in aflevering acht het doek valt alle losse eindjes aaneen te knopen. Het prijskaartje van deze Duits-Canadese coproductie is aan de hoge kant, maar de producenten, waaronder de broers Ridley en Tony Scott, hebben waar voor hun geld gekregen. Alle afleveringen van de reeks zijn bovendien atypisch geregisseerd door slechts één regisseur - Sergio Mimica-Gezzan - en dat heeft zo zijn weerslag op de consistentie.
De dialogen komen niet al te archaïsch over, wat bij dit soort reeksen wel eens een pijnpunt durft te zijn, en de cast zit blijkbaar zodanig op rozen dat hij topprestaties levert. Naast de nieuwe, frisse verschijning Hayley Atwell, een klassiek geschoolde actrice uit de Britse kostuumdramastal waarover we in de toekomst nog veel zullen horen, draait veel van de plot om Eddie Redmayne (The Other Boleyn Girl), die in navolging van de emo-hausse wordt uitgespeeld als een nieuwe, verbeterde versie van acteurs als Hayden Christensen en Robert Pattinson. Het enige wat er nogal ongeloofwaardig aan is, is dat de rol die hij speelt een tien à twintigtal jaar moet overbruggen, waar er bij de jongere kinderen in de reeks al snel een andere acteur wordt genomen als de verhaallijn zulks noopt - twee actrices spelen de rol van Toms dochter Martha op verschillende leeftijden en zelfs dat is al wat bij de haren getrokken. De seksuele spanning tussen Atwell en Redmayne is tastbaar en ze vormen een mooi koppel. Maar ook in de nevenrollen zitten pareltjes van uitvoeringen, zoals de seksueel gefrustreerde David Oakes die bovendien met een zwaar elektracomplex opgezadeld zit; zijn personage heeft dat van Atwell verkracht - en hij heeft zin om het nog eens te doen - maar zij is onbereikbaar geworden door haar nieuw en redelijk onverwacht verworven welstand. Hij reageert zijn seksuele driften dan maar af op zijn moeder en op zijn kindbruidje Elizabeth, bij deze laatste dan in de vorm van een flink pak slaag. Oakes zet een doortrapte schurk neer die eigenlijk een zielig baasje is dat zich van alle kanten laat manipuleren. Ook een klasbak als Donald Sutherland staat als één van de grote publiekstrekkers op de cover, zij het dat hij nogal vroeg in het verhaal het tijdige met het eeuwige wisselt. U moet zich echter daardoor niet bekocht voelen, want de grootste schurk uit het gezelschap wordt vertolkt door niemand minder dan Ian MacShane (Deadwood), een zelfkastijdende monnik met een lelijke smoel en een ego zo groot als morgen heel de dag zoals we eerder in verfilmingen van werk van Umberto Eco of Dan Brown zouden verwachten. Geweld, seks, machtsmisbruik, incest... deze niet bepaald familievriendelijke reeks kan er allemaal mee uitpakken.
BEELD EN GELUID
The Pillars Of The Earth ziet er netjes uit in high definition, alhoewel de compressie niet altijd even zacht voor het oog is, en de randjes er hier en daar niet echt haarscherp uitzien. Toch zijn details zoals de ornamenten van de kathedraal en de oneffenheden in de harnassen rijkelijk aanwezig. Er wordt gebruik gemaakt van een somber kleurpalet waarin de grijze troosteloosheid in middeleeuwse burchten nog eens extra onderstreept wordt, en het kaarslicht in de nachtelijke scènes maakt het er niet echt veel lichter op. De iets kleurrijkere veldslagen, waarin er al eens een hoofd afvliegt en de bloedspetters opspatten, zien er niet te overdreven uit en ook als het licht in de kathedraal op de somptueuze glasramen valt, levert dit een genuanceerd beeld op. Het geluid staat zowel in een DTS-HD MA 5.1-track als in een gecomprimeerde Dolby Digital 5.1-track op de schijf. Vooral oordelend op de eerste is dit een mooie immersieve soundtrack die de televisieserie tot op dezelfde hoogte tilt als menig grote filmproducties. Scènes zoals die waarin William brand sticht op de wolmarkt en die waarin een deel van het dak van de kathedraal instort zijn groots opgezet en sensationeel. De gierende vlammen waarin het klooster van Kingsbridge verzengt en de doffe metaalklanken van op elkaar hakkende zwaarden in de veldslagen, klinken overtuigend diep. Er wordt gelukkig niet te zeer overdreven in luide effecten. De dialogen zijn zeer goed verstaanbaar en de aangename bombastische muziek maakt het geheel af.
EXTRA'S
Bij de vier Blu-rays zit nog een bonus-dvd met een inhoudelijk redelijk goeie selectie extra's. Een korte behind the scenes-documentaire (16 min.) bevat een losse selectie oninteressant b-rol-materiaal met als hoogtepunt het bezoek van auteur Ken Follett aan de set. Dan volgen er twee trailers (7 min.). Met een making-of-documentaire van 28 minuten krijgen we een idee van het totaalconcept van de reeks; het meest gargantueske onderdeel van de extra's is echter een spervuur van 110 minuten (!) interviews met de cast en de crew. Wellicht kon daar met een iets strakkere montage een coherenter werkstuk van worden gemaakt. De disks zitten in een mooi vormgegeven, maar ietwat moeilijk te openen doos (hint: de zijkant hangt vast met velcro), maar de houdertjes zijn ronduit onhandig en de disks tuimelen er makkelijk uit; voorzichtigheid is dus geboden. Voor liefhebbers van speelgoed zit er bij de set een reeks kaarten met de hoofdpersonages en een uitvouwbare stamboom waarop de voornaamste hoofdrolspelers staan, en een boek met achtergrondinformatie over de serie, foto's, een fragmentje uit het boek alsook uit Follets nieuwste roman, Val der Titanen.
CONCLUSIE
Kwaliteitsreeksen zoals The Pillars Of The Earth halen tegenwoordig het televisiescherm niet meer, maar worden ineens op de retailmarkt gegooid, waar we als verzamelaar alleen maar voordeel uit kunnen halen. De reeks is een ambitieus project dat soms misschien een klein beetje te snel gaat, maar wel indruk maakt. De release van Dutch Filmworks is netjes verzorgd, maar vergt wel een klein beetje een financiële investering.
