LADY AND THE TRAMP
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2012-02-20
FILM
Lady And The Tramp is in 2012 de volgende titel die in de Platinum-reeks wordt hernomen. We kijken even of naast de Blu-ray ook de dvd aan de technische normen voldoet.
Het jonge getrouwde koppeltje Darling (Peggy Lee) en Jim Dear (Lee Millar) nemen de jonge cocker spaniel Lady (Barbara Luddy) in huis, die daarmee letterlijk in een warm nestje terechtkomt. Al heeft ze de eerste tijd de aandacht voor zich alleen, toch merkt ze op zeker ogenblik een verandering in het gedrag van haar baasjes: ze willen niet meer met haar wandelen of spelen. De honden van de buren, de Schotse terriër Jock (Bill Thompson) en de ex-politiehond Trusty (Bill Baucom) kunnen haar echter geruststellen: het echtpaar verwacht gewoon een baby. Lady, die eerst nog het mysterie van het nieuwe leven moet leren kennen, breidt haar natuurlijke affectie en gevoel van bescherming onmiddellijk naar de nieuwe boreling uit. Evenwel, als Darling en Jim Dear een paar dagen het huis uit moeten, komt tante Sarah (Verna Felton) met haar twee afgrijselijke Siamese katten op de kleine passen. Terwijl de katten de gordijnen in repen scheuren en ei zo na de kanarie en de goudvis verorberen, ziet de dame in Lady een potentieel gevaar voor de baby en wil haar laten muilkorven. Bij de dierenwinkel zet ze het echter op een lopen en zo kruist ze het pad van de Tramp (Larry Roberts), een raszuivere bastaard met een stamboom uit de derde vuilbak van rechts in de Visgraatstraat. Tramp keek altijd al wat meewarig neer op het leventje van gedomesticeerde honden en hij zou zijn vrijheid klaarblijkelijk voor niets in willen ruilen. Door een tijdje op te trekken met Lady leren de twee elkaar beter kennen en appreciëren, en ze delen uiteraard onder een romantisch gesternte het inmiddels klassiek geworden bord spaghetti with-e a lot-te of meat-te balls. Lady is echter vastbesloten terug naar huis te keren om de baby te bewaken.
Deze Lady And The Tramp is daarmee al aan zijn derde uitgave of zo toe. Eertijds, in de begindagen van de dvd, onder auspiciën van Warner Home Video, was er reeds in een pan&scan-versie op de markt. Die is intussen al een tijdje out of print en de film stond daarom al geruime poos in de steigers om als re-release in de felbejubelde Platinum Collection te worden opgenomen.
Het verhaal van Lady And The Tramp werd aangebracht door Walt Disney zelf, die in een vergelijkbare situatie als bij het begin van de film zijn vrouw een hondje cadeau deed. Waar in het begin de jonge Lady nog niet spreekt maar blaft, verandert het point of view al gauw in dat van de honden, waardoor het typisch antropomorfe Disneyverhaaltje een klassieke boy-meets-girl-story wordt, zonder heel veel uitdieping, maar bijzonder effectief. De kijker wordt al vanaf het begin dicht bij de gebeurtenissen betrokken omdat in deze film eens niet voor een sprookjesdecor of een fantastische wereld is gekozen, maar voor een heel gewone, kleinburgerlijke woonwijk van een universele, naamloze grootstad. Van de lichamen van de volwassenen krijgen we in onvervalste Tom&Jerry-stijl in drie vierden van de gevallen alleen nog maar de onderste helft te zien, en de weinige menselijke figuren die toch nog min of meer een rol spelen in de belevenissen van de twee honden, zijn ofwel monsterlijke karikaturen (tante Sarah) of geschifte Italianen, waarbij ik me bij het bekijken van de film elke keer weer afvraag wat de klanten - als die er al zijn - ervan denken dat ze op de bediening moeten wachten terwijl de chef en het keukenhulpje per sé buiten een aubade brengen aan een straathond; doch dit terzijde.
Hij is een op zijn vrijheid gestelde, wereldwijze avonturier, zij een dame met stijl die uit haar beschermde omgeving wordt gerukt. Mooier kan het niet contrasteren. Het werkte al in Shakespeares Romeo & Julia, het werkt blijkbaar tegenwoordig ook nog in Titanic, en het werkt hie
r even goed. Het verhaal is misschien al talloze keren opnieuw ten tonele gevoerd en je vraagt je af wat Disney hoopte te bereiken met het opnieuw vertellen vanuit het standpunt van twee honden. Maar het werkt. Geholpen door de eerder vernoemde inperking van de mensenrollen, beleven we de gebeurtenissen helemaal mee vanuit het standpunt van de honden, met misschien de nodige simplificaties; zo worden straathonden en gezelschapsdieren uniform gecatalogiseerd al naargelang ze al of niet een hondenpenning dragen - die dan bovendien bij alle honden exact dezelfde vorm heeft. In vergelijking met enkele andere Disneyprenten uit hetzelfde era is dit misschien wel één van de meest geschikte films voor kinderen: de prent bevat nagenoeg geen geweld van betekenis, een occasionele oorveeg tussen twee Italiaanse koks uitgezonderd, de enige dreiging in de film komt van een overigens naamloze rat die op zeer vakkundige en vooral onzichtbare wijze het hoekje wordt om geholpen. Ook het uppermiddleclass-huwelijksleven van Darling en Jim Dear wordt uiterst kuis en zedig gehouden conform de tijdsgeest, en als toppunt wordt er ook nog een ongelofelijk zoetsappig einde zonder pijn of leed aan de film gebreid, alhoewel je stiekem hoopt dat de twee Siamese katten van tante Sarah uiteindelijk tot hondenbrokken worden vermalen. Ook in tegenstelling tot de meeste Disneyfilms is er niet echt een booswicht aanwezig: de dreiging die van de hondenvanger uitgaat is minimaal - de man is zelfs heel voorkomend tegen Lady omdat ze een penning draagt - en tante Sarah is eerder het nurkse (ongetrouwde) familielid dat zich iets te graag met andermans zaken wil bemoeien, maar uiteindelijk het beste met iedereen voorheeft. De spanning wordt er wat minder om, maar er komt ruimte vrij om de klemtoon op andere vlakken te leggen.
Dat de film misschien wel geboekstaafd staat als de meest romantische animatiefilm ooit, is uitsluitend te danken aan de befaamde spaghettiscène, naar dewelke de referenties in andere afdelingen van populaire cultuur al niet meer te tellen zijn. Maar er zitten meer voorbeelden van subtiele humor in de film: wanneer Tramp bijvoorbeeld illustreert hoe hij elke dag ergens anders om eten schooit, geeft stemacteur Larry Roberts achtereenvolgens geweldige imitaties ten beste van een Duits en een Iers accent. Voeg daar nog de twee Italiaanse chefs, de Ierse politie-agent, een Russische windhond en een Mexicaanse chihuahua aan toe en we hebben een prent die tegenwoordig zó vijf klachten aan zijn broek gesmeerd krijgt door het centrum voor racismebestrijding wegens stereotypering. Naar de hel evenwel met dergelijke politieke correctheid! Het zou een veel aangenamere wereld zijn mocht niet iedereen meteen op zijn lange tenen getrapt zijn. De humor is nergens beledigend, want dat zou helemaal in discordantie zijn met de zachtmoedige toon van de rest van de film.
De grootste troef waarmee Lady And The Tramp evenwel uit kan pakken is de ambachtelijke animatie met een souplesse die we in recente Disneyfilms helaas niet meer terugvinden, zeker niet nu de studio's zich hebben teruggeplooid op computeranimatie waarvan ze feitelijk geen jota verstand hebben en al helemaal niet in het liefdeloze bandwerk van crapquels die als een onophoudelijke stroom diarree uitgestoten worden door een bende cultuurbarbaren die men nooit in het gilde der animatoren hadden mogen opnemen. Ook Lady And The Tramp II wordt op Blu-ray hernomen, alhoewel er hópen films klaarstaan die veel meer een HD-bewerking verdienen. We weten dat we in herhaling vallen, maar door met quirky bandwerk studio's als Nickelodeon en consoorten na te hollen heeft Disney absoluut de verkeerde keuze gemaakt en is het bij uitstek de verkeerde studio die de concurrentie naholt. Als je merkt hoeveel studie er bijvoorbeeld in deze film is gestopt om de dieren zo natuurlijk mogelijk te laten bewegen, zelfs al wordt dat soms een beetje cartoonesk en overdreven (wanneer Trusty ongeveer de helft van zijn huid over zijn ogen krabt), dan merk je dat Disneys "oude garde", die niet onder enige druk van buitenaf stond om kwantiteit af te leveren, het vak enorm goed onder de knie had. Vele animatoren zouden er vandaag beter een voorbeeld aan nemen.
BEELD EN GELUID
De beeld- en geluidskwaliteit van deze disk zijn best oké, maar bij de Blu-ray halen ze het uiteraard niet door de technische beperkingen. In vergelijking met de dvd-uitgave van een paar jaar geleden is de film niet veel verbeterd, want deze titel was technisch al vrij goed beslagen. De kleuren zijn misschien iets minder scherp dan op de Blu-ray, maar het geheel oogt toch als een fijn palet. De aflijning is helder en is gevrijwaard van blokvorming, en er zitten geen artefacts van betekenis in de film. Ruis is er niet. De film heeft het correcte 2.55:1-aspect ratio. Van Lady And The Tramp bestaan twee versies: ééntje in Cinemascope en ééntje in het standaard 1.33:1-formaat. Deze laatste versie moest anno 1955 de behoefte van de oudere cinemazalen dekken die nog niet uitgerust waren met de nodige projectie-apparatuur voor het vertonen van de film in widescreen. De versie in 1.33:1 die eertijds door Warner was uitgebracht, was evenwel een pan&scan-versie van de widescreen-editie, wat onder meer in enkele shots bijzonder goed tot uiting komt: wanneer Lady in de tuin een bot begraaft, is enkel de bloem die ze uitgraaft te zien, terwijl de andere bloemen netjes uit de 1.33:1-versie weggeknipt zijn. Ook in één van de slotscènes waarin één van de kleintjes van het kersverse hondenkoppel het manteltje van Jock uitrafelt, is duidelijk te zien dat deze laatste zijn ongenoegen hierover te kennen geeft terwijl hij zelf uit beeld is verdwenen; de bijhorende pan-beweging is in deze widescreen-versie uiteraard verdwenen. Voor de completisten is het misschien een beetje zonde dat de versie in het Academy Ratio is verdwenen, want dié werd eertijds geacht de "correcte" versie te zijn, terwijl de Cinemascope-versie net de nieuwe gimmick van het moment was. Nu ja, het oppoetsen van beide transfers zou waarschijnlijk toch weer een meerkost hebben gegenereerd en met de verspreiding alom van het breedbeeldformaat is dit zeker geen handicap. Nu op Blu-ray is al deze onduidelijkheid definitief verdwenen: dit is het enige juiste beeldformaat waarin men Lady And The Tramp dient te bekijken. De Dolby Digital 5.1-track is ruim voldoende voor de eerder bescheiden geluidsaspecten en de 5.1-mix biedt niet echt substantieel méér dan de originele stereotrack, maar het is wel jammer dat de PAL-speedup wat storend werkt.
EXTRA'S
Voor de extra's is een zeer beperkte selectie gemaakt uit het bonusmateriaal dat ook op de Blu-ray terug te vinden is. Naast het gebruikelijke treintje cross-promotionele trailers krijgen we een inleiding door Diane Disney Miller (1:21), de dochter van Walt, die de voorliefde van Walt voor dieren belicht, alsook zijn voorkeur voor deze film (wat een beetje overdreven lijkt, want dat zeggen ze uiteraard bij elke film). Dan vinden we een korte documentaire Diane Disney Miller: Remembering Dad (7:51) waarin de dochter herinneringen ophaalt aan haar vader en zijn invloed op de tekenfilmindustrie bespreekt. Het interview is van hoge kwaliteit, maar jammer genoeg veel te kort; gegeven het onderwerp zou je hiermee zonder probleem een uur op interessante wijze kunnen vullen. Van alle features die op de 2-disk special edition stonden is enkel PuppyPedia: Going to the dogs (9:22) overgebleven, een stukje uit DisneyPedia, de enige encyclopedie ter wereld waarvan de raadpleger dommer wordt én plots een subliminale en onweerstaanbare drang voelt om alle Disneyfilms met honden te kopen. Dat alleen dit extraatje weerhouden is en de kwalitatieve documentaires van de special edition overboord zijn gekieperd speelt niet in het voordeel. Als afsluitertje komen Timon en Pumbaa reclame maken voor iets. Blu-ray? 3D? Ik ben intussen al vergeten wat. In verhouding tot de 2-disk special edition is deze versie dus een bastaardneefje.
CONCLUSIE
Koop deze dvd niet, koop de Blu-ray in de plaats. Als u geen Blu-rayspeler heeft: probeer de 2-disk special edition uit 2006 nog ergens te vinden. Alleen als bonusmateriaal u helemaal niet interesseert, is dit een veilige aanschaf.
Studio:
Disney
Regie:
Clyde Geronimi, Wilfred Jackson, Hamilton Luske
Met:
Peggy Lee, Barbara Luddy, Larry Roberts, Bill Thompson, Bill Baucom, Stan Freberg, Verna Felton, Alan Reed, George Givot, Dal McKennon, Lee Millar
Beeldformaat:
2.55:1 anamorfisch PAL
Geluid:
Engels Dolby Digital 5.1
Frans Dolby Digital 5.1
Nederlands Dolby Digital 5.1
Ondertitels:
Nederlands, Engels, Frans, Engels CC
Extra's:
• Geanimeerde menu's
• Cross-promotionele trailers
• Disc introduction by Diane Disney Miller
• Documentaire "Diane Disney Miller: Remembering Dad"
• Documentaire "PuppyPedia: Going to the dogs"
• Promofilmpje met Timon en Pumbaa
