:: BESPREKINGEN ::
DVDInfo.be >> Bespreking >> IMITATION GAME, THE
IMITATION GAME, THE (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2015-05-11
FILM
1952. De politie wordt opgeroepen nadat er bij wiskundeprofessor Alan Turing (Benedict Cumberbatch) een inbraak is gepleegd. De arrogante en wereldvreemde Turing legt echter geen klacht neer en ziet de politie liever vertrekken dan komen. Inspecteur Nock (Rory Kinnear) bijt zich echter vast in het dossier en al snel wordt een verdachte opgepakt. Het blijkt om een mannelijke prostitué te gaan: blijkbaar heeft professor Turing de man betaald om aan zijn penis te zitten, zoals hij het zelf zo plastisch uitdrukt. Tijdens de ondervraging vertelt Turing hem zijn levensverhaal. In 1939 liet de professor, die al op zijn 24ste tot hoogleraar werd benoemd, de universiteit achter zich om zich aan te bieden in de radiofabriek van Bletchley Park. Niet om er radio's te maken: de fabriek is een dekmantel waar Engelands meest vooraanstaande cryptografen proberen om de code van de Duitse Enigma-machine te kraken. Eén Enigma-toestel is uit Polen overgebracht naar Engeland, en de geleerden hebben elke dag, vanaf een uur of zes als de eerste gecodeerde radiouitzendingen van de nazi's binnenkomen, tot exact middernacht de tijd om de code te kraken; om klokslag middernacht veranderen de Duitsers namelijk de instellingen van de machine. Turing heeft hierbij geen enkele politieke motivatie: het gaat hem duidelijk alleen om de intellectuele uitdaging. Aangenomen dat een team van cryptografen één instelling van de Enigma per minuut kan checken, dan zal het gemiddeld zo'n 20 miljoen jaar duren vooraleer de code wordt gebroken. Als ze geluk hebben, natuurlijk.

 


Turing is de eerste die inziet dat met gewoon naakte rekenkracht de code allicht nooit zal gebroken worden, en hij stelt dan ook voor om een machine te bouwen, de bombe, die, veel sneller dan eender welk menselijk wezen, alle mogelijke combinaties kan afgaan. Zijn visie stuit echter op verzet, niet het minst van projectleider Denniston (Charles Dance), die de vreemde snuiter geen warm hart toedraagt. Turing trekt echter zijn stoute schoenen aan en richt rechtstreeks een verzoek aan niemand minder dan Winston Churchill zelf om als hoofd van het project te worden benoemd. Tot Dennistons grote frustratie willigt de premier het verzoek van de vreemde vogel in; Turing maakt van de gelegenheid gebruik om prompt de helft van het personeel, die niet op kan tegen zijn eigen standaard, buiten te flikkeren en te vervangen door vers bloed. Op die manier komt ook, te midden van het mannenclubje, de niet onverstandige Joan Clarke (Keira Knightley) het team versterken. De bouw van de decryptograafmachine kost de regering echter de kolossale som van honderdduizend pond en Denniston ergert zich zodanig aan Turings hauteine manier van doen dat hij de stekker uit de machine én het project wil trekken. Turings collega's - toch degenen die hij niet aan de deur heeft gezet - zien stilaan de briljantie van zijn geest in en ze kunnen Denniston ervan overtuigen om toch nog één maand aan de machine te werken.

 


Turing kampt echter met zijn eigen demonen. In een flashback-binnen-een-flashback zien we hoe hij als schooljongen (Alex Lawther) verliefd werd op een klasgenoot, Christopher Morcom (Jack Bannon). Na een vakantie keerde de jongen echter nooit terug naar het college waar Turing zijn opleiding kreeg, omdat Christopher aan runder-TBC leed en uiteindelijk zijn strijd tegen de ziekte verloor. Turing beschouwt "zijn" machine als een incarnatie van zijn overleden vriend en wordt er bijna waanzinnig door. Als ook Joan een dreigbrief van haar ouders krijgt, die willen dat een keurig meisje zoals zijzelf trouwt en kindjes krijgt, eerder dan in een radiofabriek te werken, stelt Turing voor om met haar te trouwen. Joan heeft eigenlijk op dat moment al door dat Turing homoseksueel is, maar ziet in het nakende huwelijk een perfecte mariage de raison, waardoor ze beiden van een hoop praktische problemen verlost geraken. En het geluk is met de vreemden: op een gegeven moment kraakt de machine daadwerkelijk de Enigmacode en kunnen de Engelse spionnen zoals ze het zelf omschrijven, de agenda van de nazi's lezen als een open boek.

Evenwel stellen zich nu enkele morele problemen: Turing wil niet dat bekend wordt dat het team de Enigma heeft gekraakt; als de Duitsers namelijk zouden merken dat de Britten hen voortdurend een stap voor zijn, krijgen ze waarschijnlijk door dat hun code gecompromitteerd is en zullen ze die allicht prompt veranderen. In de plaats daarvan stelt Turing voor om door middel van statische modellen te bepalen hoeveel van de informatie zal worden gebruikt opdat de Duitsers toch niets in het snotje zouden hebben. Hierbij moeten soms pijnlijke keuzes gemaakt worden: de broer van één van Turings medewerkers sneuvelt bij een aanval van Duitse U-boten, en de man beschuldigt Turing ervan dat hij voor god speelt. Een andere medewerker, John Cairncross (Allen Leech), heeft door dat Turing homoseksueel is. Turing is echter te weten gekomen dat Cairncross spioneert voor Stalin, en Cairncross chanteert hem door te stellen dat hij Turings geheim niet zal onthullen als Turing dat met zijn geheim ook niet doet.

 


Na de bevrijding beveelt MI6-agent Stewart Menzies (Mark Strong) dat het volledige project van Bletchley Park in vlammen moet opgaan en dat ook Turings geweldige machine naar het stort moet. De geheime cel wordt ontbonden en de leden keren één voor één terug naar hun dagelijkse bezigheden. Turing gaat weer lesgeven, totdat het schandaal met de prostitué hem zuur opbreekt. De rechter laat hem echter de keuze: twee jaar gevangenis of chemische castratie. Aangezien het eerste geen alternatief is, omdat Turing dan niet langer aan zijn briljante uitvinding zou kunnen werken, kiest de man voor het laatste. Joan treft hem aan in zijn appartement, vel over been, een schim van wat hij ooit was. Kruiswoordraadsels invoeren lukt hem niet meer; Turing is gebroken. In 1954 stapt hij uit het leven.

De uitvinding die hij heeft gedaan noemen we tegenwoordig een computer.

Tenzij u wiskunde of informatica heeft gestudeerd zal tot voor kort de naam Alan Turing u niets hebben gezegd. De weerzinwekkende anti-homowetten zouden nog tot 1967 in voege blijven en pas in 2013 werd Alan Turing door koningin Elizabeth II postuum in eer hersteld. De impact van Turings werk op de fundamenten van de informatica zijn voor ingewijden al langer bekend, echter de manier waarop de man als een beest werd behandeld door de Britse overheid, is pas recent aan het licht gekomen. Turings voornaamste verdienste was dat hij een wiskundig sluitend algoritme heeft ontwikkeld waaruit kan worden afgeleid of iets berekenbaar is, dat wil zeggen dat, als het door een automaat zou worden berekend, die in eindige tijd eenduidig kan beslissen of het algoritme ooit eindigt of daarentegen in een oneindige kringredenering verzeilt. Zoals in de film rudimentair wordt uitgelegd, heeft Turing daarmee de grondslagen gelegd van wat hij in een artikel The Imitation Game noemde, een traktaat over hoe verschillend (of net weinig verschillend) machines van het menselijk brein te onderscheiden zijn. Nagenoeg alles wat vandaag aan onderzoek gebeurt op gebied van artificiële intelligentie is op de één of andere manier terug te brengen tot Alan Turings theorieën over machines en berekenbaarheid. In de weinige jaren waarin Turing zich ten volle aan wiskunde heeft kunnen wijden, heeft hij nog hopen werk verricht dat nog steeds impact heeft op de wiskundige ontwikkelingen van vandaag, zowel puur theoretisch (zoals het ontbinden van matrices in boven- en onderdriehoeksmatrices) als toegepast, zoals biologische populatiemodellen.




Een zéér onsexy statement zou zijn dat The Imitation Game de grote verliezer was van de recentste Oscaruitreiking. Dus, daar gaan we: The Imitation Game was de grote verliezer van de recentste Oscaruitreiking. Alejandro Iñárritu's arty farty snobfilm Birdman ging met de prijzen lopen en Benedict Cumberbatch zag de prijs voor beste acteur aan zijn neus voorbijgaan ten voordele van Eddie Redmayne's vertolking van Stephen Hawking in The Theory Of Everything, ook een gestoord-geniale wetenschapper die evenwel waarschijnlijk meer naambekendheid geniet dan Turing. Regisseur Morten Tyldum hengelde misschien met dit klassieke drama iets te nadrukkelijk naar Oscars, en omdat Ron Howard met Russell Crowes vertolking van John Nash in A Beautiful Mind eigenlijk met een soortgelijke rol alle belangrijke prijzen op zijn naam mocht schrijven, zal de Academy waarschijnlijk gekozen hebben voor verandering. Zelf wiskundige zijnde vind ik het wel spijtig dat, als er al eens vooraanstaande wiskundigen het onderwerp van een film zijn, het bon ton is om hen af te schilderen als wereldvreemde kwieten. In het geval van Turing, méér dan Nash, benadert de fictie meer de werkelijkheid: Turing was inderdaad niet de makkelijkste man om mee samen te werken. Tyldum heeft zich bovendien voor de film de moeite getroost om zich toch op wetenschappelijk gebied goed te laten informeren. Wat over het decoderen van de Enigma-machine wordt verteld in de film is misschien wel wat versimpeld, maar zeker niet fout. Afgezien daarvan is Tyldums schets van het tijdsbeeld gruwelijk accuraat. In het design van de bombe is bijvoorbeeld veel accuratesse geslopen, maar ook wat Turing zelf betreft heeft Tyldum de biografie van de man goed bestudeerd. Als de politie in het begin Turing thuis opzoekt is hij cyanide van de grond aan het schrapen en maant de politie hem aan om zijn huis te verlaten omdat het goedje uiterst giftig is. Cyanide is het gif dat Turing uiteindelijk zou nemen om een einde aan zijn leven te maken. De historische Turing was bovendien ook vrij atletisch; meer dan eens zien we Benedict Cumberbatch in de film aan hardlopen doen. De verloving van Turing met Joan Clarke en zijn daarop volgende bekentenis dat hij homoseksueel was, is bovendien ook niet uit de lucht gegrepen.

 


En het is vooral jammer dat de film prijzen misliep omdat The Imitation Game verrekt grootse cinema is; op historisch accurate wijze wordt zowel Turings triomf als wetenschapper die de Enigma kraakte, als zijn bijzonder pijnlijk persoonlijk leven in beeld gebracht. Homo zijn in de jaren 40 in Groot-Brittannië was geen lolletje en de manier waarop Cumberbatch op het einde van de film de fysieke aftakeling van Turing weergeeft is zonder meer hartverscheurend. De 'therapie' om homoseksualiteit te 'genezen' bestond vooral uit het toedienen van onmenselijke hoeveelheid oestrogenen, waardoor de 'patiënt' niet alleen impotent werd, maar ook bijvoorbeeld borsten begon te ontwikkelen. De film kan maar in beperkte mate eerherstel aan Turing verschaffen, maar weet op treffende wijze te schetsen hoe de held van de natie van vandaag, morgen de grootste paria kan worden. De film wil ook ietwat politiek incorrect de boodschap meegeven dat de grote helden van de oorlog niet de mannen in de loopgraven zijn, maar soms ook degenen die in een uithoekje veilig en wel op hun verstand moeten vertrouwen omdat de mensheid op hen rekent. Wie rechtstreeks in de vuurlinie staat komt daar zelden ongeschonden uit, maar ook wie in de relatieve veiligheid zijn ding doet komt op gegeven moment voor dilemma's te staan die iemand voorgoed kunnen breken. Meer dan het stigma van zijn homoseksualiteit verborgen te moeten houden, lijdt Turing onder het feit dat hij op gegeven moment moet beslissen over leven en dood door te filteren hoeveel informatie hij uiteindelijk kan doorgeven aan MI6. Dat Tyldum erin geslaagd is om dergelijke abstracte dilemma's zeer goed tastbaar te maken strekt hem tot eer. Bovendien weet de regisseur aardig met behulp van juiste settings, decorbouw en het recreëren van de technologie van de jaren 40, visueel een meeslepend verhaal te vertellen waarbij de stoffige barakken bij wijze van spreken zo de lucht in de kamer muf maken. Tyldum weet zijn verhaal bovendien zeer goed te structueren: hij neemt de tijd om in het begin van de film de gravitas uit te tekenen - waarom het zo essentieel is om de Enigmacode te breken, om dan op het einde de analyse te maken over hoeveel mensenlevens uiteindelijk gered zouden zijn omdat de oorlog twee jaar minder lang heeft geduurd dan voorzien. De overgang van het begin naar het einde is geen simpele lineaire vertelling, maar gaandeweg komt ook de getraumatiseerde jeugd van Turing naar boven, alsook de vele verborgen agenda's van Turings collega's die ondanks hun schijnbaar altruïsme toch op het einde van de dag voor eigen rekening rijden. De uitzondering daarbij is het personage dat Keira Knightley speelt, die blijkbaar als enige deelnemer aan de activiteiten in Bletchley Park met een zuiver geweten overblijft.

Maar waar u vooral The Imitation Game voor moet zien, is voor het solide acteerwerk van Benedict Cumberbatch, die naast de grote prijzen greep maar zich alleszins toch de morele winnaar mag noemen. Hij maakt van Turing géén karikatuur maar een uiterst gelaagde persoonlijkheid die wellicht zijn karaktergestoordheid niet te wijten heeft aan zijn briljante wetenschappelijke geest, maar voor een groot deel ook aan zijn traumatische leven. Cumberbatch maakt van Turing een mens van vlees en bloed, een tikkeltje arrogant maar ook weer nederig - bij zijn jobinterview bij Denniston wil hij zichzelf niet vergelijken met iemand als Newton alhoewel hij wellicht die eer wél verdiend heeft.

The Imitation Game. Als u dit jaar maar één film ziet, laat het deze zijn!

 


BEELD EN GELUID
Paradiso heeft de ergerlijke gewoonte om niet al te veel releases uit te brengen op Blu-ray, en áls ze dat doen dan is het resultaat soms niet om aan te zien, zoals bij The King's Speech. Ook deze single layer-disk is niet dadelijk de beste transfer ooit, en dan druk ik me voorzichtig uit, alhoewel The Imitation Game eerder een donkere film is met veel onderbelichte scènes, veel donkerbruin en grijs. Deze transfer is wel érg donker en dof, en het ontbreekt in vele instanties aan detaillering. De hoeveelheid grain blijft gelukkig wel binnen de perken, maar de scherpte laat het grotendeels afweten. De DTS-HD MA 5.1-track volstaat ruimschoots voor een film die nagenoeg alleen op dialogen drijft; alleen de bombe maakt het geluid van een drukpers en komt impressionant over, en occasioneel zijn we getuige van een bombardement van de Luftwaffe boven Londen. Evenwel tekende Alexandre Desplat voor een mooie soundtrack.

EXTRA'S
Deze disk bevat niet eens een menu.
 
CONCLUSIE
The Imitation Game is essentiële cinema die onder de huid kruipt en nog dagen lang blijft jeuken. Evenwel is vooral de beeldkwaliteit van deze Blu-ray schromelijk ondermaats, en een film als deze schreeuwt om duiding middels bonusmateriaal, duiding die in de verste verten niet te bespeuren valt. Paradiso brengt nogal wat essentiële titels uit en het is bedroevend om te zien dat op het vlak van hogedefinitietransfers men nogal wat steken laat vallen. Blijkbaar mogen we blij zijn dat The Imitation Game überhaupt nog op Blu-ray uitkomt... Eén van de beste films van 2014 had stellig beter verdiend!



cover



Studio: Paradiso

Regie: Morten Tyldum
Met: Benedict Cumberbatch, Keira Knightley, Matthew Goode, Rory Kinnear, Allen Leech, Matthew Beard, Charles Dance, Mark Strong, James Northcote

Film:
10/10

Extra's:
0/10

Geluid:
8/10

Beeld:
5/10


Regio:
B

Genre:
Biografie

Versie:
Benelux (NL)

Jaar:
2014

Leeftijd:
12

Speelduur:
114 min.

Type DVD:
SS-SL

Barcode:
5414937043125


Beeldformaat:
2.35:1 HD

Geluid:
Engels DTS-HD MA 5.1
Frans DTS-HD MA 5.1


Ondertitels:
Nederlands, Frans
Extra's:
• geen

Andere recente releases van deze maatschappij