Dekalog is een reeks van tien films die regisseur Krzysztof Kieslowski en scenarist Krzysztof Piesiewicz draaiden voor de Poolse televisie in 1989. De films hebben enkel een nummer van 1 t/m 10 als titel. Ieder deel is een moderne interpretatie van een van de tien geboden. Dekalog 10 behandelt het laatste gebod: ‘Gij zult niet begeren uws naasten huis, noch zijn dienstknecht, noch zijn dienstmaagd, noch zijn os, noch zijn ezel, noch iets, dat uws naasten is.’

FILM
Dekalog 10 zet een knap orgelpunt achter een ingenieuze, intrigerende, ambitieuze, triomfantelijke, maar wisselvallige onderneming. De missie van regisseur Krzysztof Kieslowski en scenarist Krzyzstof Piesiewicz om de Tien Geboden een moderne invulling te geven, wordt perfect afgerond met de minst serieuze, meest toegankelijke aflevering in de reeks. Waar de andere delen ontegensprekelijk een Europese sfeer uitstraalden, knipoogt Dekalog 10 namelijk naar de Amerikaanse manier van filmisch vertellen. Men kan niet anders dan vermoeden dat Kieslowski dit bewust doet voor het het tiende gebod. Als kapitalistische natie zijn de Verenigde Staten immers dé plek bij uitstek waar het begeren van andermans goed een nationale sport is geworden. Dat net deze prent ook veruit de meest entertainende en eindeloos herbekijkbare van de ganse cyclus is, nemen we er met plezier bij.

De hoofdrolspelers zijn tegenpolen, maar broers. Jerzy is een gladde zakenman, Artur de zanger van een ruige punkband. Dat de twee elkaars gezelschap zelden opzoeken lijkt een evidentie. De dood van hun vader dwingt hen echter om voor het eerst sinds lang samen te komen om de erfenis te regelen. Het belangrijkste item dat hun vader naliet, blijkt een waardevolle postzegelcollectie te zijn. De broers twijfelen eraan die te verkopen. Enerzijds kunnen ze het geld goed gebruiken, anderzijds zetten ze zo het levenswerk van hun vader in de uitverkoop. Wat de beslissing niet vergemakkelijkt is het feit dat er heel wat kapers op de kust zijn, die de collectie - goedschiks of kwaadschiks - in hun bezit willen krijgen. Ondanks opgedreven veiligheidsmaatregelen bij het appartement van hun vader, groeit de paranoia bij Jerzy en Artur. Niet alleen tegenover de potentiële kopers of dieven, maar ook tegenover elkaar.
De breuk met de negen vorige delen van de Dekalog-cyclus is groot in deze laatste aflevering. De look van de prent verschilt niet bijster veel - nog steeds opteren de makers voor een grauw, vijandig kleurenpalet en sombere decors - maar de toon is dag en nacht verschil. De film bevat namelijk een vrolijkheid die we niet eerder zagen, een soort onderhoudende oprechtheid. Dekalog 10 valt nog het best te omschrijven als Kieslowski's equivalent van een 'heist'-film à la Ocean's Eleven, waarin de partijen elkaar voortdurend met leugens en halve waarheden bestoken om toch maar hun hand te kunnen leggen op het meest begeerde goed, in dit geval de postzegelcollectie. Anderzijds zorgt de ontknoping er ook voor dat je deze episode als een bizarre Griekse tragedie kan zien, waarin iedereen met lege handen achterblijft, maar alle betrokkenen beter zijn geworden van de ervaring.

Veel van het plezier van Dekalog 10 is niet enkel te herleiden tot de speelse regie van Kieslowski of het heerlijk tragikomische script van Piesiewicz, maar ook tot de sublieme acteerprestaties. Jerzy Stuhr - die enkele jaren later opnieuw met Kieslowski zou samenwerken in Trois Couleurs: Blanc - zet met verve de oudere broer neer, die begint als een norse, cynische man, maar langzaam ontdooit en de geneugten van het leven herontdekt. Zbigniew Zamachowski maakt als de jongere broer ongeveer de omgekeerde beweging: hij is een losbol die naarmate de film vordert ernstiger wordt. Ook hij verliest echter nooit zijn joie de vivre. Henryk Bista blijkt een zelfzekere tegenstander als de postzegelhandelaar die zijn zinnen op de waardevolle collectie heeft gezet. Opmerkelijk is de afwezigheid van Artur Barcis in de cast, die als stilzwijgende rode draad wel in de andere afleveringen opdook.

Hoewel Dekalog 10 feitelijk een buitenbeentje in de cyclus is, kan men zich geen betere film voorstellen om de ambitieuze onderneming af te sluiten. De prent houdt je constant op het puntje van je stoel, biedt een lach en een traan, heeft een duidelijke, waarschuwende boodschap, maar geeft de kijker genoeg vrijheid om die al dan niet te ontdekken tussen de aanstekelijke menselijke tragedie en komedie. Dekalog 10 vat kortom in één aflevering de essentie van de ganse cyclus. Voor Kieslowski betekende de prent bovendien zowel een einde als een begin. Het einde van zijn leven als een obscure Poolse filmmaker, het begin van een lonkende carrière in de bakermat van de cinema: Frankrijk.
BEELD EN GELUID
Helaas krijgt deze prima episode geen prima beeldtransfer. Grain, een gebrek aan contrast en doffe kleuren kwamen we al eerder tegen, maar de doodsteek voor deze transfer zijn ergerlijke verticale strepen die de laatste tien minuten van de prent plagen. De soundtrack haalt een degelijk niveau maar moet niet veel meer doen dan de dialogen helder weergeven.

EXTRA'S
Deze disk bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Dekalog 10 zet een meer dan bevredigend punt achter Kieslowski's cyclus. Het verhaal van twee broers die naar elkaar toe groeien omwille van een erfenis waar half Warschau op aast, bulkt immers van het warme sarcasme en is hoogst entertainend omwille van diverse plotwendingen. Beeld en geluid stellen teleur en de bonussectie blijft leeg.