FILM
Ergens in de nabije toekomst is de democratie dood en begraven, en wordt het dagelijks bestuur uitgemaakt door diegenen die Burgerschap hebben verworven. De enige manier om aan Burgerschap te geraken is militaire dienst, en de jongeren worden massaal aangezet om te tekenen voor minstens twee jaar, of zo lang de Federatie je nodig heeft. Johnny Rico (Casper Van Dien) is niet zo'n briljant student geweest, maar wil toch bij de infanterie om zo zijn vriendin Carmen Ibanez (Denise Richards) te kunnen volgen, die zelf bij de luchtmacht gaat. Terwijl Carmen aanpapt met haar vlieginstructeur, ziet Johnny zijn tot over haar oren op hem verliefde vriendin Dizzy (Dina Meyer) niet staan, die ook speciaal om hem te kunnen volgen onder de wapens is gegaan. De media, die ook volledig gecontroleerd worden door de Federatie, roepen op tot een oorlog met de planeet Klendathu, bevolkt door een ras van reuzeninsecten, de Arachniden. De media doen uitschijnen dat een komeet, die ingeslagen is op Buenos Aires en de stad volledig verwoest, het werk van de insecten was, en rechtvaardigt hierdoor de totale aanval op Klendathu. Daar aangekomen realiseren de infanteristen dat ze de facto niets anders zijn dan bug food, want de Arachniden zijn intelligent, bloeddorstig en met veel meer!

"The only good bug is a dead bug!"




Paul Verhoeven schetst in deze film een somber toekomstbeeld van een totaal fascistische maatschappij, waarin het individu van geen tel meer is, en enkel de macht van de sterkste geldt. Hiermee uit hij zware kritiek op de militaire suprematie van de (in zijn visie door Amerikanen gedomineerde) wereldleiding, waarbij hij zelfs de beweegredenen van de aanval op Klendathu in twijfel trekt. Alleen al omdat de komeet die Buenos Aires vernielt uit de buurt van Klendathu kwam, meent het leger het recht te hebben de planeet te mogen nuken. Na 9/11 kan de boodschap niet harder aankomen, de film is nochtans gedraaid in 1997, dus Paul Verhoeven is ofwel visionair, ofwel helderziend. Om de kijker te shockeren vertelt hij het verhaal vanuit het standpunt van een paar jonge snaken die zo uit één of ander Beverly Hills zijn weggelopen, alleen al om het contrast met de gruwelen van de oorlog duidelijk te maken.




De eerste helft van het verhaal een vrij banale schets van de driehoeksverhouding tussen Johnny, Carmen en Dizzy, maar de plot is moedwillig zodanig bij de haren gesleurd, dat de overgang naar de tweede helft, de feitelijke oorlog op Klendathu, des te groter is. Beeld je even in: de gepolijste cast vol mooie jongens en meisjes wordt op grimmige wijze totaal aan flarden geschoten in wat één van de grootste slugfests uit de moderne filmgeschiedenis is. Dit is wellicht ook de grootste kritiek op de film: Paul Verhoeven is zo subtiel als een brontosaurus in een glasblazerij, en het bloed gutst met liters uit de verschillende (stukken) acteurs. Wat je de man wel moet nageven is dat hij het boek van Robert Heinlein heeft verrijkt met een persoonlijke visie, die misschien niet door iedereen zal geapprecieerd worden. De bindende filmpjes zijn naïeve afkooksels van de typische propagandafilmpjes uit de Tweede Wereldoorlog. Verhoeven maakt ook geen geheim van het politieke systeem dat hij aan de kaak stelt: zo zijn de uniformen van de geheime dienst van de Federatie onvervalste Gestapo-outfits, wat, opgeteld met alle voornoemde factoren, geen toeval kan zijn.




Niet dat de film uitsluitend soap en geweld is: het is te merken dat er een Nederlander en geen puriteinse Amerikaan in de regisseursstoel zat, want er is ook nog ruimte voorzien voor een stevige portie sex, met o.a. de legendarische douchescène die de acteurs enkel wilden doen toen Verhoeven zelf zijn broek uittrok. Hier en daar probeert Verhoeven zelfs grappig te zijn, maar zijn humor is zwart, bitter en smaakt naar gal; typisch is de scène waarin de drillsergeant aan één van zijn kadetten het nut van het vechten met messen illustreert - you know what I mean. De verdere plot is flinterdun - het squadron van Rico gaat op zoek naar de leider van de bugs, en goochelen hierbij met kernbommen zoals je enkel in wetenschappelijk voorbijgestreefde strips zoals De Valstrik uit de reeks Blake en Mortimer van E.P. Jacobs ooit zag. De speciale effecten zijn echter zinderend, en de scènes waarin duizenden Arachniden over het scherm krioelen, toont nog maar eens het vakmanschap van Phil Tippett, die ook o.a. voor de dinosaurussen in Jurassic Park tekende.




BEELD EN GELUID
Dit is reeds de vierde versie van Starship Troopers die in mijn collectie passeert, na de stomme flipperversie en de iets betere Special Edition en de gewone Blu-ray. Op 4K gaan de bugs pas écht goed los: we krijgen een schermvullend beeld waarbij de afgelikte soapscènes waar Casper Van Dien en Denise Richards liggen te muilen, dwaas contrasteren met de scènes waarin de ledematen en de zwembaden vol bloed alle kanten uitgutsen. De grote winnaar is hier Phil Tippett, wiens visuele effecten niet alleen de tand des tijds hebben doorstaan, maar die anno 2024 nog altijd aversie oproepen tegen al wat zes of meer poten heeft. Het beeld is tegelijkertijd een beetje grainy, en onder meer de poriën en de moedervlekken op het gezicht van Denise Richards en Casper Van Dien zijn daardoor eens zo realistisch. Maar het is vooral de gore die overtuigt, wanneer er weer eens een mens door de Klendathu letterlijk in stukken wordt gescheurd. De kleurbalans is verzadigd en vooral het mooie zwart van deep space maakt indruk. Op deze schijf minder dan een Dolby Atmos-track te zetten zou een belediging voor de film geweest zijn, en deze schijf bevat dan ook zowel een Dolby TrueHD Atmos 7.1.4-variant als een DTS-HD MA 5.1-variant, maar het is de eerste die overtuigt, zeker in de tweede helft van de film, die feitelijk één langgerekte artillerieoefening van een goed uur is. Er wordt met nucleaire granaten gejongleerd alsof het stinkboomen zijn, en ook het schrille gekrijs van de Klendathu gaat door merg en been. Boven al dat geweld uit is het haast verbazend dat de dialogen nog verstaanbaar zijn. Gooi daar bovenop nog eens de bombastische score van Basil Poledouris, en je hebt een totaalpakket dat zindert als een trein. De bijhorende Blu-ray heeft in verhouding maar een slappe Dolby TrueHD 5.1-track.




EXTRA'S
De bijhorende Blu-ray van de 20ste verjaardag van deze film van de hand van Sony bevat al het bonusmateriaal dat de Australische (maar ook de Benelux-)versie van Disney niet bevatte. Ja juist, de eerste versie van deze film kwam van het melige label Disney! Hopen dat we hen nu niet op het idee hebben gebracht om hier een musicalversie of een Disney On Ice van te maken, doch dit terzijde. Er is zelfs een 25th Anniversary steelbook uit met op de UHD-schijf nog een extra reüniereportage, maar deze twintigste verjaardagsschijf bevat ook al bijzonder veel materiaal. Op de UHD vinden we twee audiocommentaartracks, de eerste door regisseur Paul Verhoeven en scenarist Edward Neumeier. Als u in uw leven maar één commentaartrack beluistert, laat het dan de deze zijn, want Verhoeven is op zijn best en levert tonnen informatie over de film, maar ook over zijn visie. Op de tweede track maakt naast Verhoeven vooral het trio Casper Van Dien, Dina Meyer en Neil Patrick Harris zich vrolijk over het feit dat zijzelf en hun mede-acteurs aan flarden worden gereten door de arachniden. De onnozelste featurette is de collectie Moments, met fragmenten over Rico (12:41), Dizzy (7:43), Carmen (14:57) en The Bugs (11:15), die u gegarandeerd niet gaat bekijken omdat u de film net hebt gezien. Terug uit het dinosaurussentijdperk van de dvd zijn ook de pagina's met cast en crew-informatie.




De Blu-ray bevat eerst en vooral dezelfde audiocommentaren, gevolgd door een "FedNet Mode" Picture-In-Picture commentary. Basically wordt daardoor de film afgespeeld in een kadertje, zoals de propagandavideo's in de film, met onderaan rechts een extra schermpje waarin je interviews en randinformatie krijgt over casting, speciale effecten en de dubbele bodem van de film (voor zover dat niet voor de hand liggend moest zijn). Wil je zelf in dienst gaan, dan is de Recruitment Test wellicht iets voor us. Hierin moet u wat trivia beantwoorden en krijgt u op het einde een militaire rang toegekend. Voor wie nóg meer in de film wil verzeilen, kan via Put Yourself in the Movie via BD Live een foto opladen en zichzelf in de film zien. Deze feature heb ik echter niet uitgeprobeerd.

Dan is het tijd voor documentaires, en met Death From Above (31:57) krijgen we om te beginnen al een leuke making-of, die aanvangt met de novelle van Robert A. Heinlein, waar na verfilming eigenlijk zo goed als niets meer overblijft. We leren ook dat Paul Verhoeven zelfs een militaire adviseur onder de arm nam om de ijzervreterij zo realistisch mogelijk weer te geven. Een volgende sectie bevat drie documentaires. The Making of Starship Troopers (7:58) maakt u in de stijl van de would you like to know more?-propagandavideo's warm voor de film, The Spaceships of Starship Troopers (3:26) toont ons het design van de ruimteschepen, en de Bug Test Film: Don't Look Now(1:13) is een vroege computerstudie om te zien hoe de bugs zich bewegen.




Films volgeladen met speciale effecten verdienen nog wat toelichting, en de makers van Starship Troopers laten ons hier ruim aan onze trekken komen. De vijf documentaires "Know Your Foe" sommen de voornaamste soorten vijanden uit de film op: de Warrior Bug (5:13), de Tanker Bug (2:17), de Hopper Bug (2:30), de Plasma Bug (1:03) en de eindbaas, de Brain Bug (6:01). In 9 FX Comparisons krijg je negen scènes voor en na toevoeging van de speciale effecten: Fednet Klendathu (1:04), Censored! (0:13), Carmen Pilots Fleet Trainer (1:18), Asteroid Grazing (1:30), Klendathu (8:36), Rico Rides Tanker Bug (1:09), Whiskey Outpost (7:04), Wreck of the Rodger Young (2:55) en The Brain Bug (5:14). Van drie andere scènes krijgen we Storyboard Comparisons: Asteroid Grazing (1:51), Klendathu Landing (6:51) en de Hopper Canyon (2:31). Twee andere scènes zien we dan weer in een scene deconstruction met audiocommentaar door Paul Verhoeven: Tanker Bug Ride (4:06) en Rodger Young Destroyed (3:29). Er zijn ook nog vijf verwijderde scènes (8:00), twee screen tests van Johnny en Carmen (samen 3:42) en uiteraard wat cross-promotionele trailers.

CONCLUSIE
Starship Troopers is zeker geen film voor fijngevoelige zielen, maar Paul Verhoeven weet als geen ander een ranzige, actuele boodschap met zijn film mee te geven, waardoor het of all things net een anti-militair pamflet wordt, want geen hond denkt na het zien van deze film er nog aan om bij te tekenen voor dienst. De 4K is een juweeltje.