FILM
Eric Vincke (Koen De Bouw), agent bij de gerechtelijke politie - toen die nog bestond - is geïnfiltreerd om Cuypers (Dirk Roofthooft) te arresteren, een man die zijn dochter Bieke (Laurien Van den Broeck) tegen betaling uitleent aan pedofielen. De zaak eindigt op een schietpartij waarbij Vinckes partner Freddy Verstuyft (Werner De Smedt) uit noodweer Cuypers moet neerschieten. Enerzijds is er weer een smeerlap minder, anderzijds betreurt Vincke dat Cuypers nu ook niet meer zal kunnen spreken wie hij allemaal als klant over de vloer kreeg. De klap zindert bij Vincke nog na. Vinckes baas Van Parys (Johan Van Assche) wil echter dat de inspecteur zijn tijd spendeert aan de onrustwekkende verdwijning van Bob Van Camp (Lucas Van den Eynde), een familievriend die nadat mevrouw Van Camp (Els Dottermans) een nachtje is wezen stappen, niet meer levend is teruggezien. Wanneer kort daarop Bieke Cuypers wordt vermoord, is het Vincke die met de wilde theorie op de proppen komt dat de twee zaken wel eens gerelateerd met elkaar zouden kunnen zijn. En hij heeft nog gelijk ook: Van Camp en Bieke moesten allebei vermoord worden door de Marseillaanse huurmoordenaar Angelo Ledda (Jan Decleir), maar die heeft zijn opdracht teruggegeven wanneer bleek dat hij een kind moest vermoorden, wat tegen zijn erecode is. De opdrachtgevers achter de moord melden aan Ledda's bazen in Marseille dat Ledda zijn contract niet is nagekomen, en ze sturen prompt iemand om Ledda uit te schakelen. Ledda is echter zowel zijn bazen als de politie te snel af, en hij besluit achter de opdrachtgevers aan te gaan en ze één voor één uit te schakelen.
Vincke kan niets anders meer doen dan hopeloos achter de feiten aan te rennen en de stapel lijken te tellen die Ledda achterlaat. Ledda heeft echter één belangrijke handicap: hij lijdt aan de ziekte van Alzheimer, en omdat hij van de weeromstuit vergeetachtiger wordt, kan hij zijn wraakactie niet langer controleren. Hij contacteert Vincke met de vraag of die zijn werk wil afmaken als hij het niet meer kan. Doordat de zaak zo wijdvertakt is, tot en met het niveau van een minster van staat, baron De Haeck (Jo De Meyere), is het voor Vincke niet alleen een kwestie om Ledda te arresteren, maar ook om te zorgen dat hij blijft leven, want er zijn er genoeg die deze lastige getuige het zwijgen willen opleggen. Wanneer Ledda tijdens één van zijn vluchtpogingen dan ook nog eens een rijkswachter doodt, komt Vincke in het oog van een storm te staan, veroorzaakt door de rivaliteit tussen de verschillende politiediensten. Het laatste bewijsstuk om baron De Haeck klem te rijden, een audiocassette, heeft Ledda ergens veilig verstopt, en tot overmaat van ramp is hij zelf vergeten waar.
De Vlaamse misdaadauteur Jef Geeraerts heeft negen politieromans over het duo Vincke en Verstuyft geschreven (
De Trap, De Zaak Alzheimer, Romeinse Suite, Zand, Double Face, Het Rashomon Complex, De Cu Chi Case,
Dossier K. en
Cro-Magnon), waarin de auteur fel van leer trekt tegen de door en door corrupte Belgische staat, waar belangenvermenging en vriendjespolitiek de orde van de dag zijn, die bovendien allemaal gaan over de zwaarste vormen van criminaliteit, van de Albanese maffia tot kinderprostitutie. Geeraerts heeft nogal een bewogen leven gehad: als ex-koloniaal in Congo schreef hij in boeken zoals de
Gangreen-cyclus nogal onverbloemd over de mistoestanden in de door België bezette gebieden. Geeraerts zag zijn werk als een soort therapie waarmee hij de clash tussen de West-Europese maatschappij en andere culturen centraal stelde. De boeken uit zijn eerste periode zijn nogal als een
stream of consciousness te lezen, en hebben niet echt veel structuur. Begin van de jaren 80 ontpopte hij zich echter als een bijzonder minutieus opererende schrijver van misdaadromans, waarin hij veel oog voor detail heeft en zijn plots secuur en geloofwaardig uitmeet.
De Zaak Alzheimer dateert uit 1985, nog vooraleer er in België sprake was van de zaak Dutroux, en nog vooraleer de etterende zweer openbrak van de
guerre des policiers - het feit dat politiediensten van verschillende denominaties elkaar eerder tegenwerken dan samenwerken, met als gevolg een catastrofaal justitiebeleid. Wel ging België toen gebukt onder de geruchten van de zogenaamde
roze balletten, seksfeestjes met minderjarigen waar hooggeplaatste leden uit politiek en gerecht zouden hebben aan deelgenomen, en die hebben zeker en vast ook Geeraerts geïnspireerd, net zoals bijvoorbeeld de aanslagen van de Bende van Nijvel een inspiratie waren voor Geeraerts' boek
Het Sigma Plan.
Anno 2003 had regisseur Erik Van Looy nog niet veel onvergetelijks op zijn palmares staan: de film
Ad Fundum over studentendopen was geïnspireerd op een paar reportages van Panorama-journalist Paul Jambers, TV-series als
De Mol en
Windkracht 10 hadden wel voor een beetje deining in televisielandschap gezorgd, maar zijn eerste echt harde thriller
Shades, geïnspireerd op de levenswandel van publieke vijand nummer 1, de gangster Freddy Horion, had het aan de kassa laten afweten. Het was echter een kwestie van een goed script af te wachten vooraleer de regisseur pas echt zijn kunnen zou etaleren, en met zijn derde film,
De Zaak Alzheimer was het dan raak. Van Looy is echter niet van de productiefste regisseurs - hij zal het te druk hebben met spelletjes als
De Slimste Mens te presenteren - en pas in 2009 zou hij met
Loft ook internationaal scoren: de Nederlanders maakten reeds een remake van de film, en Van Looy zelf is bezig met een Amerikaanse remake van zijn eigen film, waarvoor de verwachtingen hooggespannen zijn.
Maar nu terug naar
De Zaak Alzheimer. Ongeveer iedereen die in Vlaanderen iets te betekenen heeft in de acteerwereld stond aan te schuiven voor een rolletje, en Van Looy heeft briljant twee acteurs van verschillende generaties tegen elkaar uitgespeeld: Koen De Bouw en Jan Decleir. Ze zitten niet alleen elkaar op de hielen, ze proberen elkaar ook te overtroeven wie van hen twee moreel de sterkste motivatie heeft om zijn daden te vergoelijken: Eric Vincke die een gevaarlijk ongeleid projectiel van de straten moet halen, of Angelo Ledda die huis houdt in de kringen die in normale omstandigheden door het gerecht ontzien worden. De confrontatie tussen de twee is bikkelhard en de weegschaal slaat voortdurend de andere kant uit; uiteindelijk zijn de twee gedoemd om op zeer perverse manier met elkaar samen te werken om de architecten van het onheil ten val te brengen. Beide zijn ze getekend door hun verleden: Vincke, die leeft als een asceet, probeert als laatste integere flik tussen de zwaksten in de samenleving en het tuig in de wereld te staan, wat hem meer dan eens zuur is opgebroken; Ledda gaat gebukt onder een ongelukkige jeugd die hem heeft gedreven tot het koele monster dat hij nu is, en hij probeert nog enkele fouten die hij heeft gemaakt weer recht te zetten in zijn eigen verwrongen logica, terwijl zijn medische klok ongenadig doortikt.
BEELD EN GELUID
De meerwaarde om
De Zaak Alzheimer in high definition te zien is maar beperkt: de film is donker en grauw, en bijvoorbeeld in de scène waarin Ledda 's nachts het huis van de baron belaagt gaat er nogal wat detail verloren door de minieme belichting. De kleuren zijn af en toe wat raar gekozen: wanneer Vincke onder de waterdruppels staat, wordt zijn huid een beetje gelig, waardoor we ons afvragen of Koen De Bouw toevallig geen hepathitis had opgelopen tijdens de opnames van de film. Dé grote troef die de Blu-ray kan voorlegen tegenover de
DVD is dat we ditmaal wél het juiste beeldformaat voorgeschoteld krijgen, en géén bijgesneden full frame-gedrocht. Een blunder van formaat is evenwel het audiospoor: met een Dolby Digital 5.1-track en een Dolby Surround 2.0-track presteert de disk onder het niveau van de DVD, waar er toch ook nog een iets scherpere DTS-track aanwezig was. Er is geen enkel ondertitelingsspoor aanwezig, ook niet bij de flarden Franse dialogen die in de film zitten; de rest van de dialogen zijn uitgevoerd in een soort Algemeen Beschaafd Verkavelingsvlaams, waar iemand als Jo De Meyere nog duidelijk en helder articuleert, is dat bij pakweg Filip Peeters al veel minder het geval. Vooral onze Nederlandse vrienden blijven om die reden beter bij de dvd.
EXTRA'S
Eerst en vooral is er een
audiocommentaartrack, ingesproken door regisseur Erik Van Looy en hoofdacteur Koen De Bouw, nadat de twee op de disk eerst een
inleiding (2:59) hebben gegeven. Naast wat wetenswaardigheden regent het in de track nogal eens flauwe, vooraf ingestudeerde grapjes van het soort dat we van Van Looy eerder zouden verwachten in
De Slimste Mens. De verwijderde scènes waar Van Looy naar verwijst in de track staan spijtig genoeg niet op deze disk. De
documentaire Behind The Scenes (21:12) is een opeenvolging van scènes uit de film, waarbij de voorbereidingen worden afgewisseld met het uiteindelijke resultaat. De
trailer (2:02) voor de film is zeer professioneel gemaakt en weet de essentie van de film op twee minuten treffend te vatten. Dan zijn er nog beelden van de
Wereldpremière in Gent (5:24), waarbij de film op 7 oktober 2003 op het Filmfestival van Gent in première ging, inclusief een rodeloper-gebeuren. Er volgen daarna nog twee featurettes, een
Persconferentie in aanwezigheid van de cast (3:19) en enkele
Setopnamen en interviews (4:07). De statische tekstschermen van de dvd met daarop Van Looys dagboek zijn verdwenen.
CONCLUSIE
De Zaak Alzheimer is een beenharde thriller van eigen bodem, waarmee Van Looy bewees dat het mogelijk is om Vlaamse thrillers te draaien die op internationaal niveau kunnen meedraaien. De Amerikaanse versie
Memory Of A Killer kende echter maar een bescheiden succes, waarschijnlijk omdat noch Jef Geeraerts noch de acteurs uit de film internationale bekendheid genieten. Onterecht, want de film hoort terecht in de annalen van de Vlaamse filmgeschiedenis thuis. De geluidstrack is echter een afknapper, en het ontbreken van Nederlandse ondertiteling is een pijnlijke uitschuiver.