SERIE
Een brandkastkraker die zichzelf Joachim Klaus (Koen De Bouw) noemt - alhoewel dat allicht niet zijn echte naam is - breekt in in de Brusselse zakenbank Jonkhere en weet met zijn team met uiterste precisie exact 66 kluizen in de kluizenzaal van hun inhoud te ontdoen. Het geld verdeelt hij onder zijn medeplichtigen, de waardepapieren laat hij onaangeroerd, maar hij is er vooral op gebrand om de persoonlijke bezittingen, zoals foto's en brieven, te lichten. Inspecteur van de federale politie Paul Gerardi (Filip Peeters) krijgt via een informant te horen van de kraak, maar vreemd genoeg heeft bankdirecteur Raymond Jonkhere (Mike Verdrengh) geen aangifte gedaan. Wanneer Gerardi's getuige en ook de persoon die de alarminstallatie van Jonkhere heeft geïnstallerd, in ware maffiastijl koudgemaakt worden, kruipt het flikkenbloed waar het niet gaan kan en gaat Gerardi op onderzoek uit, tegen uitdrukkelijk bevel van zijn overste Martin Colla (Warre Borgmans) in. Hij wordt daarbij actief gedwarsboomd door de procureur-generaal Armand Persigal (Jo De Meyere), en hijzelf en zijn vrouw Sarah (An Miller) en dochter Sofie (Violet Braeckman) worden klaarblijkelijk geschaduwd door de Staatsveiligheid. Gerardi duikt onder in het klooster waar zijn vroegere maat, Carl Cassimon (Lucas Van den Eynde) zielenrust tracht te vinden nadat die bij een arrestatie van een Marokkaan deontologische fouten heeft begaan, fouten die Gerardi heeft toegedekt. Gerardi meent dat het tijd is dat Carl hem nu een wederdienst bewijst.




Samen ontdekken ze het bestaan van het geheime genootschap Salamander, een verzameling van hooggeplaatste topambtenaren en magistraten die elkaar met middelen als belangenvermenging en vriendjespolitiek op alle manieren toedekken. Het brein achter de brandkastkraak heeft genoeg compromitterend materiaal in handen gekregen om de top van het Belgische bestel, tot in de regering en in het koningshuis toe, te laten wankelen op zijn grondvesten. Wanneer die zijn lijstje begint af te lopen en één voor één de leden van het genootschap chanteert, verzeilt de Belgische politiek in een nooitgeziene crisis, waarin senator Guy Rasenberg (Gène Bervoets) de kans ziet om zich op te werken tot minister van binnenlandse zaken. Zijn vrouw Karin (Ann Ceurvels), die door haar man bedrogen wordt, speelt een hoop cruciale informatie over Salamander door aan Gerardi. En ook PG Perseval, die nochtans zijn benoeming te danken heeft aan Salamander, krijgt wroeging: na een aanvaring met Jonkhere is zijn carrière voorgoed naar de knoppen, en hij probeert via Gerardi de smerige waarheid over Salamander naar boven te spitten. De origines van het complot leiden echter terug naar een verzetsdrama tijdens de Tweede Wereldoorlog en de mysterieuze rol daarin van een rijke industrieel (Vic De Wachter).




Live-televisie is iets wat tegenwoordig compleet aan me voorbijgaat, ook al omdat zelfs de openbare omroep niet gespaard blijft van irritante reclamespotjes waarin televisieseries verpakt worden. Ik wacht dus meestal met het bekijken van dergelijke televisieseries totdat deze op dvd zijn verschenen; uzelf hebt minstens een affiniteit met het medium, anders zou u zich nu waarschijnlijk niet op de pagina's van DVDInfo bevinden. Verleden week werd Salamander nog verkocht aan BBC4, om in de zaterdagavondprogrammatie te prijken tussen andere buitenlandse kwaliteitsseries, meestal van Scandinavische origine, zoals The Killing en Bron | Broen. Bovendien bestaan er plannen voor een Amerikaanse remake, uiteraard omdat de Noord-Amerikanen te debiel zijn om ondertitels te lezen. De reden waarom u Salamander zonder de minste twijfel blind mag aanschaffen is omdat de scenarist niemand minder is dan Ward Hulselmans, Vlaanderens beste misdaadschrijver, die onder meer ook Niet Voor Publikatie, Witse en Stille Waters uit zijn pen heeft laten vloeien. Met Salamander keert hij terug naar zijn vertrouwde biotoop van de Belgische schandalitis: de pedofielen uit Stille Waters zijn vervangen door politieke arrangeurs, de Hallestreek is behouden uit Witse en uit Niet Voor Publikatie heeft Hulselmans de voortreffelijke Vic De Wachter overgehouden. Vooral de analyse van het politieke profitariaat, die sterke gelijkenissen vertoont met wat er in België onder meer in vrijmetselaarsloges en andere obscure gezelschappen wordt bekokstoofd, is pijnlijk herkenbaar en brengt het bloed van de kijker meermaals tot op een kookpunt. Onder meer het feit dat in de reeks een senator gespecialiseerd blijkt te zijn in het indekken van de misstappen van een domme prins uit de koninklijke familie is een niet dadelijk subtiele knipoog naar een werkelijke wereld die niet zo heel ver af staat van de fictie. Toch ligt een eenvoudig en menselijk familiedrama, dat mijlenver afstaat van het politieke machtsspel, uiteindelijk aan de basis van alle onheil.




Hulselmans' scenarios lopen echter voor het merendeel goed af: de enkele integere figuren, zoals Gerardi en de onkreukbare eerste minister (gespeeld door Dirk Van Dyck uit Quiz Me Quick), halen uiteindelijk de bovenhand, zij het pas na zware persoonlijke offers, en de epiloog na de laatste aflevering laat geen misverstand bestaan over wat er met corrupte lieden zoals Vincent Noël (Kevin Janssens) dient te gebeuren. Het is overigens jammer dat er geen open einde voorzien is, want zoals de zaken er nu voorstaan is er sprake van een tweede reeks. Zij het dat men een creatief genie zoals Ward Hulselmans niet kan dwingen te presteren op commando, zodat voor een eventueel vervolg moet worden uitgekeken naar coscenaristen, hetgeen voor Witse overigens ook is gebeurd. De auteur heeft zich blijkbaar dan ook nog na De Indringer opnieuw kunnen bedienen van het talent van zijn favoriete regisseur Frank Van Mechelen, en met die laatste film in het achterhoofd krijgen we opnieuw een confrontatie tussen Koen De Bouw en Filip Peeters. Peeters, die in dit feuilleton acteert aan de zijde van An Miller, ook in het werkelijke leven zijn echtgenote, ontpopt zich met sprekend gemak tot de Vlaamse Jack Bauer, weliswaar in een meer getormenteerde versie, die echter ook niet vies is van een lijk meer of minder.




Zeker voor Vlaamse fictie lopen de munitierekening en de body count nogal hoog op. Iedereen die overigens íets te betekenen heeft in het Vlaamse acteersgile maakt zijn opwachting in deze reeks, waarin er geen uitschieters naar onder te bespeuren zijn. Enkele verrassende castings zijn onder meer ex-VTM programmadirecteur Mike Verdrengh, die op het einde van zijn carrière terug aangrijpt bij het begin, namelijk bij het acteren - zij het ditmaal zonder kort rokje zoals in Keromar. Verdrengh is overigens in het najaar opnieuw te zien als een louche zakenrelatie van Balthazar Boma in de FC De Kampioenen-film. Daarnaast speelt Kevin Janssens eindelijk eens een rol van übercrimineel die hem op het lijf geschreven is, want de hondenkapper annex Afghanistanveteraan uit Quiz Me Quick sloeg nergens op. En Ann Ceurvels als oude hete schuur die in brand staat wordt nog maar eens gekoppeld aan Gène Bervoets, net als Windkracht 10. Eén acteur die echter lonely at the top staat door zijn excellente vertolking is natuurlijk de van een ongelofelijke karakterkop voorziene Filip Peeters - waar blijven overigens die overige drie seizoenen van Recht Op Recht, heren en dames distributeurs? Bij een eventueel vervolg zal men moeite moeten doen om de leemtes op te vullen die de personages die in het verhaal het tijdelijke met het eeuwige hebben verwisseld, hebben nagelaten. Alhoewel: aan het creatieve hoogtepunt waarop de Vlaamse filmwereld tegenwoordig schijnt te surfen, komt voorlopig geen einde, zo lijkt het wel.




Als er iets is wat de reeks ontsiert is het een paar zéér grote onwaarschijnlijkheden in het begin: dat iemand die gewurgd wordt, wordt opgehangen om het op een zelfmoord te lijken kan ik nog geloven, maar dat iemand die zichzelf door het hoofd heeft geschoten mét goedkeuring van een arts en zijn moeder zogezegd een ongeluk in bad heeft gekregen, dat gaat mijn petje te boven. En ook is het op zijn minst gezegd nogal ongeloofwaardig dat Gerardi aan een avondje onderzoek plegen met zijn twee patervriendjes voorrang geeft, in plaats van een avondje rampetampen met Tine Reymer. Maar Salamander is alles bij elkaar beslist een toppertje. Met Clan, Quiz Me Quick én Salamander beleefde het afgelopen televisieseizoen op de Vlaamse buis één van de vruchtbaarste episodes in jaren. Merk overigens op dat in de categorie "grappige cameo's" op tijdstip 36:58 van aflevering 4 een glimp op te vangen is van niemand minder dan een toevallig passerende Elio Di Rupo - waarbij ik overigens oprecht hoop dat hij géén kluis huurde bij Jonkhere.




BEELD EN GELUID
Alhoewel Salamander op de VRT in hogedefinitie werd uitgezonden, moeten we het opnieuw stellen met een gewone dvd, en géén Blu-ray, iets waar nu toch eens dringend verandering zou mogen komen. De beeldkwaliteit zelf is goed genoeg, en voert de kijker mee langs prachtige Brusselse villa's in art deco, een smaakvol landhuis in het groen waarin Vic De Wachter's personage woont, en grauwe sombere en onderbelichte kleuren met veel grijs en bruin voor de scènes die zich in 1944 en 1951 afspelen. Enige ernstige punt van kritiek is de bijzonder slecht geplaatste layer change in afleveringen 2, 5, 8 en 11. De Vlaamse Dolby Surround 2.0-track volstaat, maar ook hier is het spijtig dat er geen budget voorzien is om het een beetje méér te laten zijn dan anders. De alweer puike score van Steve Willaert zou er anders baat bij hebben. De Frans gesproken stukken worden automatisch ondertitels in het Nederlands, er is een geluidsspoor voor doven, slechthorenden en Nederlanders, en net als Clan hoopt men met een Engels ondertitelingsspoor ook de internationale markt aan te spreken - wat alvast handig is als straks de serie op BBC4 te zien is, dan kunnen ze gelijk dezelfde masters recupereren.




EXTRA'S
Helaas, niets. Zielig, zielig, zielig.

CONCLUSIE
Salamander is een Vlaamse policier noir met internationale allures, alweer een schitterende creatie van meesterbrein Ward Hulselmans. Van dergelijke reeksen lusten we altijd méér. Jammer is het evenwel dat de begrippen "Blu-ray" en "high definition", nochtans ook twee belangrijke begrippen op de internationale televisiemarkt, voor Vlaanderen nobele onbekenden zijn.