FILM
Voor Belgische liefhebbers van animatiefilms is de week van de krokusvakantie al ruim dertig jaar een hoogmis. Dan vindt namelijk het Anima-festival plaats, dé plek bij uitstek om de meest recente animatiefilms van over de hele wereld op het grote scherm te zien. Het meeste volk komt natuurlijk af op de blockbusters van de grote Amerikaanse studio's of op de pareltjes van de Japanse anime-kunst, maar ik kijk steeds uit naar een van de nevensecties: die van de korte animatiefilms. Daarin zitten dikwijls niet alleen de meest entertainende films van het hele festival, maar ook de meest baanbrekende, verrassende, experimentele en ontroerende. Deze negende bundeling van korte animatiefilms die het palmares van het Anima-festival haalden (de editie 2013) is op die regel geen uitzondering. Er zit maar één mindere prent in de collectie (het bevreemdende Deux Iles). Al de andere kortfilms zijn minstens van goed niveau, vaak van uitstekend niveau en in één geval - het onvergetelijke Pripad - zelfs wereldklasse.

Betty's Blues
In een ongezellig, saai café met slechts een handvol klanten zingt een zwarte muzikant over een blinde kleurling die in het diepe zuiden van de Verenigde Staten bijna gelyncht wordt. Dat klinkt als een zware boterham, maar de film vindt een verrassend gemakkelijk evenwicht tussen de serieuze boodschap en de entertainende uitwerking. In de eerste plaats omdat de stukken in het café als stopmotion gefilmd zijn, terwijl de vertelling in de song als traditionele 2D-animatie wordt weergegeven. Beide hebben bovendien een unieke 'look': de figuren lijken allemaal uit hout te zijn gesneden, met jaarringgroeven op elke vierkante centimeter van de personages. De kers op de taart is de muziek zelf, een heerlijke bluessong, vertolkt door de Belgische legende Roland Van Campenhout. 


Pripad (The Case)
Een politierechercheur in een duistere stad zit achter een verdachte aan die hem keer op keer ontglipt. Die eenvoudige premisse is de katalysator van een van de meest verbluffende animatiefilms (kort of lang) die ik in jaren heb gezien. De Tjechische student-filmer Martin Zivocky creëert in amper vier minuten een fascinerende film noirwereld, waarin personages en achtergrond door de intrigerende filmstijl nagenoeg in elkaar overvloeien. Vooral de regenscènes, en zo zijn er nogal wat, blazen je van je sokken. De vraag na het zien van deze film is niet alleen met welke technieken heeft de cineast deze animatie gemaakt?, maar vooral hoe kan zo'n korte film zo'n onvergetelijke indruk nalaten?

Oh Willy
De meest bekroonde Belgische film aller tijden viel ook op Anima 2013 in de prijzen. Terecht, want dit verhaal over een timide man die na de dood van zijn moeder in een nudistenkolonie in een existentiële crisis belandt, is grappig, verrassend en (letterlijk) wollig. De makers bedienen zich namelijk van met wol overtrokken stop-motionpoppen, waardoor de film meteen 'warm' oogt. Ook de fotografie is van een uitzonderlijk hoog niveau. Een volledige bespreking van Oh, Willy kan je lezen in deze recensie.

Fear Of Flying
Een vogel gaat niet mee op de jaarlijkse trek naar het zuiden omdat hij vliegangst heeft. En dus blijft hij alleen achter in de kou. Poppenanimatie wordt gecombineerd met 2D-gelaatsuitdrukkingen van de vogel in deze amusante prent, die geen belangrijke boodschap probeert te verkondigen, maardie in de eerste plaats wil entertainen. En daarin slaagt Fear of Flying volop. Niet alleen omdat de humor een aangenaam zwart randje heeft en niet bang is om over the top te gaan, maar vooral omdat de cineast een crack is in het opbouwen van artificiële spanning. Een montage die allesbehalve conventioneel is, is daarbij de grootste troef.

Deux Îles
De kortfilms op Anima gaan ook geregeld de experimentele toer op. Deux îles is daarvan een perfect voorbeeld. De animatie is traditioneel, in zwartwitte schetsen met harde zwarte lijnen en rasters, maar neigt naar het surrealistische. Een coherent verhaal moet je dan ook niet verwachten: er is een vage plot over een man en een vrouw die elkaar niet kunnen vinden (de twee eilanden uit de titel), maar ook niet meer dan dat. Dat is de grote zwakte van de prent, want visueel is Deux îles niet baanbrekend genoeg om dat te compenseren en ook de emotie die de film overduidelijk wil evoceren, blijft achterwege. Niettemin doet de film in zijn beste stukken denken aan de jarenzeventigavant-garde van Métal Hurlant.


Feral
Deze kortfilm was eerder dit jaar nog een van de genomineerden voor de Oscar voor beste korte animatiefilm en komt dus met grote verwachten aanvaren. Helemaal kan de prent die verwachtingen niet inlossen, daarvoor is de plot te traditioneel, maar Feral is wel een van de emotioneel doelstreffendste films uit deze Anima-selectie. Het verhaal over een wolfskind dat de beschaafde wereld in gesleurd wordt maar zijn ware aard niet kan loochenen, komt prachtig tot leven in monochrome schetsen en hoewel er geen woord in wordt gesproken, is de prent een knappe toevoeging aan het 'nature vs. nurture'-debat. Een speciale vermelding ook voor de muziek, die de animatie naar een hoger niveau stuwt.

Palmipedarium
Een jongen komt tijdens de eendenjacht met zijn vader een (letterlijk) vreemde vogel tegen. Hij neemt het dier, met een zwarte snavel en zonder veren op de vleugels, onder zijn hoede om er een échte vogel van te maken. Dit is zonder meer een bevreemdende film (half E.T., half David Lynch) en dat wordt nog versterkt door de 3D-animatie, die rudimentair oogt, maar ook verrassend gelaagd blijkt. Palmipedarium is zeker geen honderd procent bevredigende film. Maar ik vermoed dat de prent er exact uitziet zoals de makers ze voor ogen hadden. En dat wil ook iets zeggen.

Oh Sheep!
Twee rivaliserende schaapsherders doen er alles aan om hun kuddes uit elkaar te houden. Maar geen enkele barrière weerstaat aan de domme wilskracht van de schapen. Dat klinkt misschien als het soort animatiefilmpje dat Disney of Pixar zouden maken (en dat is het gedurende de eerste twee minuten ook), maar de ontknoping zou in Hollywood allerminst door de beugel kunnen. Omdat de makers dit verrassingseffect optimaal uitbuiten, grinnik je harder naarmate de prent op zijn einde loopt, tot je jezelf erop betrapt dat je luidop aan het lachen bent. Voorspelbaarheid komt af en toe om de hoek loeren, maar dat is slechts muggenziften op een film die zeer goed weet te entertainen.


Le Banquet De La Concubine
Gemaakt met traditionele, handgetekende animatie die qua stijl knipoogt naar Chinese wandtapijten, is deze kortfilm een visuele verrukking. Het verhaal van een concubine die nijdig dagdroomt over mogelijk overspel van de keizer terwijl ze wacht op een lading lychees is humoristisch, intrigerend, meeslepend en, misschien verrassend, ook erg sensueel, voor sommigen wellicht zelfs prikkelend. De cineaste zoekt een evenwicht tussen de gesloten traditie van keizerrijk China en moderne normen en zeden en vindt dat probleemloos.

Junkyard
De Nederlander Hisko Hulsing bezigt een oerklassieke stijl, ook al is die op het vlak van de inkleuring een kind van de 21ste eeuw. Maar de klassieke celanimatie, die qua vloeiende bewegingen en expressieve poses kan wedijveren met het beste van Disney uit de jaren negentig, staat in schrik contrast met het harde, cynische verhaal, over twee jeugdvrienden die elkaar jaren later in dramatische omstandigheden weer tegen het lijf lopen. Junkyard is geen gemakkelijk zit en de ontknoping is wat onbevredigend, maar dat de cineast een groot talent is, staat buiten kijf.

BEELD EN GELUID
Uiteraard varieert de kwaliteit van het beeld van kortfilm tot kortfilm, maar door de bank genomen, kan je niet anders dan dit een prima beeldtransfer noemen. De contrasten overtuigen in bijna elke film, de scherpte is nergens een probleem en de kleurenweergave is met name in Le banquet de la concubine een lust voor het oog. De soundtrack beperkt zich in alle films tot een surroundspoor. Dat is jammer, want enkel prenten (ik denk bijvoorbeeld aan Feral en Junkyard) konden zeker profiteren van een 5.1-mix. Wat niet betekent dat de 2.0-track de middelmaat niet behoorlijk overstijgt.

EXTRA'S
Veel extra's bevat de disk helaas niet. De Zelfportretten van de cineasten zijn erg leuk, maar de Trailer voor Anima 2013 is niet meer dan een korte aaneenrijging van filmfragmentjes, gevolgd door een schier eindeloze reeks sponsors.


CONCLUSIE
Best Of Anima 9 heeft zijn titel niet gestolen. De dvd bevat tien korte animatiefilms die tot het kruim behoren van wat de voorbije jaren op het witte doek te zien was, niet alleen in de animatie-niche, maar in filmwereld tout court. Hoe jammer is het dat bioscopen tegenwoordig geen ruimte meer hebben voor dit soort pareltjes vóór de hoofdfilm. De beeldkwaliteit is uniform goed tot zeer goed en het enige slechte dat je over de soundtrack kan zeggen is dat die niet in 5.1 staat, maar slechts in 2.0-surround. De bonussectie is wel een teleurstelling.