FILM
Het blijven rare jongens, die Russen. Je kan er hun van beschuldigen dat ze zonder pardon een of ander landsdeel annexeren, maar op filmvlak blijven het toch onverwoestbare kanjers. Bij ons zou een film als The Needle het in de arthousecircuits nauwelijks een week uitzingen, maar in Rusland werd de film een gigantisch succes. De echte reden daarvoor is natuurlijk hoofdrolspeler Viktor Tsoy die je gerust de Ian Curtis van Rusland mag noemen. Om bizarre redenen heb ik zijn band Kino altijd als het Russische antwoord op Minimal Compact beschouwd. De postpunk van Kino was vooral geliefd wegens de romantische teksten. Door met zijn auto tegen een boom te rijden verhoogde Tsoy zijn cultstatus. In onze contreien is Kino nauwelijks bekend. Daardoor werd The Needle één van de grootste cultfilms uit Oost-Europa, maar in de Benelux is er wellicht geen kat die van het bestaan van deze film afweet. Tot voor kort was The Needle hier niet eens te krijgen, maar nu is er gelukkig een release van Moskwood Media op de markt.

Ik zal wellicht niet de enige zijn die na afloopt toegeeft dat hij maar weinig van de woorden heeft begrepen, feit is wel dat The Needle een mokerslag van jewelste is. Niet dat er veel gebeurt in dit arthousedrama, alleen schept regisseur Rashid Nugmanov zo’n nihilistisch beeld van de Sovjet-Unie na de glasnost dat geen kijker er na afloop goed van wordt. De poëzie van pakweg Andrei Tarkovsky is gebleven, alleen lijkt alles uitzichtloos. De economie ligt plat, de idealen van vroeger zijn inhoudsloze slogans die niet meer zijn dan een regel in een geschiedenisboek. Reden genoeg voor Dina (Marina Smirnova) om soelaas in drugs te zoeken. Dina kan geen seconde zonder de genotsmiddelen, maar haar vriend Moro (Victor Tsoy) probeert haar te redden. Als Moro nog maar eens ontdekt dat ze een dosis morfine in haar lijf heeft gespoten, neemt hij haar mee naar het Aralmeer: één van de grootste meren ter wereld, dat nu bijna volledig is uitgedroogd en een zoutwoestijn is geworden. Een desolaat landschap waar je alleen maar verroeste schepen vindt, maar voor Moro is het een plek om tot bezinning te komen.

The Needle is natuurlijk niet het soort film dat je bekijkt met een zak popcorn op de schoot, alhoewel dat kan. Rashid Nugmanov gebruikt film om de maatschappij een klap in het gezicht te verkopen. De wereld is om zeep, het enige wat overblijft is de drang naar zelfdestructie. De poëtische woorden van Viktor Tsoy doen wel vermoeden dat hij hoopt op beter, alleen is de realiteit niet uit te wissen. Het is helemaal niet nodig om op de hoogte te zijn van de Russische geschiedenis om dit verhaal te vatten. Het relaas van mensen die vluchten in hun eigen droomwereldje is universeel, of we het snappen of niet doet er zelfs niet toe. Als je de technische kwaliteit niet meerekent dan oogt The Needle geenszins gedateerd en toont heel wat gelijkenissen met dat ander enfant terrible uit de jaren 80: Derek Jarman.

BEELD EN GELUID
Als je niet bereid bent om de mantel der liefde te gebruiken dan faalt deze film technisch op alle kanten. We hebben deze film met een neutrale vijf op tien bedacht. De meeste scènes zitten vol vlekjes of witte streepjes, soms lijkt het alsof alle kleur verdwijnt. Alleen heb je als filmliefhebber geen alternatief. Als je deze prent wil bekijken dan moet je er vrede mee nemen dat de originele film niet alleen uiterst goedkoop is gemaakt, maar ook dat de tand des tijds niet bepaald lief is geweest voor deze release. Dat geldt ook voor het geluid.

EXTRA'S
Jammer genoeg gaat deze dvd zonder extra materiaal door het leven.

CONCLUSIE
The Needle is een film die veel inspanningen vergt. Zelfs al pijnig je je hersenen zal je nooit kunnen doordringen tot het vreemde wereldje van regisseur Rashid Nugmanov. Dat is niet echt nodig, weltschmerz valt immers nooit helemaal te begrijpen. The Needle is verbluffende cinema die tot op het bot gaat, en soms doet dat pijn.