FILM
Met 7 films in een tijdspanne van 20 jaar kan je de Amerikaanse regisseur Darren Aronofsky bezwaarlijk een bezige bij noemen en al helemaal niet als je zijn productiedruk vergelijkt met die van bv. regisseur Rainer Werner Fassbinder, die in minder dan 15 jaar (1969-1982) ruim 35 langspeelfilms, 3 tv-series én een documentaire op de wereld losliet. Net zoals het Duitse wonderkind maakt Aronofsky evenwel films die uniek en controversieel, of op z’n minst apart zijn. Het begon indertijd met het mysterieuze en sciencefictionachtige Pi (1998), gevolgd door het van drugs doortrokken Requiem For A Dream (2000), het bizarre The Fountain (2008) en het bloedmooie thrillerdrama Black Swan (2010), stuk voor stuk prachtig in beeld gebrachte producties waarmee de regisseur zich een unieke plaats in de filmhemel wist te garanderen. We vergeven hem de teleurstellende en als kassabreker bedoelde film Noah (2014), want Darren Aronofsky is terug met Mother!, een film waarin wordt gegrossierd met thriller- en horrorelementen en waarmee hij z’n reputatie weer alle eer aandoet.

In de beginscène van de film toont Aronofsky de kijker in korte flitsen een grote vervallen villa in een bosrijke omgeving, het door vuur vernielde interieur en een man die een grote diamant (of een glazen reproductie ervan) op een sokkeltje plaatst in een souvenirkastje, schijnbaar het enige wat hij uit de brand heeft gered, want op z’n gezicht en handen zitten nog roet- en bloedvlekken. In de volgende scène ziet het huis er weer helemaal nieuw uit, althans aan de buitenkant, want in de slaapkamer ontmoeten we de jonge vrouw des huizes die een nieuw kleurtje op de muur uitprobeert. Mother is de echtgenote van de eigenaar van het pand, die gewoon Him wordt genoemd, en die de kost verdient als schrijver. Maar Him heeft een writer’s block en slaagt er al geruime tijd niet meer in om iets op papier te zetten. Dat leidt tot een zekere tensie in huis, of erger, want Darren Aronofsky zit Mother zeer dicht op de huid (hij film over haar schouder of gebruikt grote close-ups) en door de manier waarop hij de camera door de lege en sobere kamers beweegt, hangt er vanaf de eerste seconde een ongemakkelijke sfeer in de scènes. Dat zij af en toe de vingers tegen de muur drukt en dan in haar hoofd iets ziet wat lijkt op een kloppend hart, bevestigt niet alleen die indruk, maar het is ook een vingerwijzing omtrent Aronofskys verder intenties.

 

Als op een avond een kerel aanklopt en er met een smoesje voor zorgt dat hij door Him wordt uitgenodigd om te overnachten, raakt Mother stilaan over haar toeren, want de uitnodiging gebeurt zonder dat zij inspraak heeft en bovendien vindt zij het niet normaal dat Him zomaar wildvreemde mensen tot hun huis toelaat. Tot haar verbijstering blijkt Man (Ed Harris) ook een echtgenote te hebben, en de volgende ochtend stapt Vrouw (Michelle Pfeiffer) over de drempel en gedraagt zich alsof zíj de legitieme bewoonster van het pand is. De situatie loopt uit de hand als ook nog de beide zoons van het echtpaar plots in de keuken verschijnen en met hun vader ruzie gaan maken over een erfeniskwestie, wat zal uitmonden in de dood van één van de jongens. Ondertussen is Vrouw zich te buiten gegaan aan krenkende opmerking tegen Mother en heeft ze ongepast vragen gesteld over haar intieme relatie met Him. Daarmee is de spanning in huis tot ongeziene hoogten gestegen en die ontlaadt zich na het vertrek van de vreemdelingen in een hitsig gevecht met de engel tussen Mother en Him. De ochtend nadien zegt zij zwanger te zijn en dat is genoeg om zijn writer’s block op te heffen. Nog vóór de geboorte van hun baby verschijnt z’n nieuwe boek en dat wordt meteen een groot succes: de eerst druk gaat in 24 uur over de toonbank.

 

 

Ondertussen is het voor de oplettende kijker duidelijk dat Him een man is die drijft op schouderklopjes en empathie, en dat zijn creativiteit aangestuurd wordt door menselijk contact, wat Mother – met haar voortdurend zorg omtrent de renovatie van het gigantische huis – schijnbaar in té beperkte mate kan bieden. Als een grote groep luidruchtige fans aan de deur verschijnt, vraagt ze aan Him om ze weg te sturen, maar dat doet hij niet, want dit is waar Him het uiteindelijk allemaal voor doet: erkenning en succes. Met wat er vervolgens allemaal gebeurt, verlegt Darren Aronofsky de grenzen van thriller en horror, want de combinatie van geweld en metafysische elementen leidt tot een verwoestend spektakel dat zelden eerder is gezien, waarbij het ene logisch uit het andere lijkt te volgen, maar waarbij je als kijker flink door elkaar wordt geschud en uiteindelijk met open mond toekijkt, want wat schijnbaar begint als een feestje voor een succesvol schrijver, evolueert tot een home invasion en uiteindelijk tot een oorlogssituatie die we eerder zouden verwachten in een film zoals Zero Dark Thirty (2012) van regisseur Kathryn Bigelow. Darren Aronofsky doet z’n naam als controversieel filmmaker inderdaad weer alle eer aan, maar zoals vaak in z’n films, heeft hij een wel bepaald doel voor ogen en dat blijkt op het einde van de film als hij de cirkel helemaal rond maakt...

 

Javier Bardem (Carne Trémula, 1997; Mar Adentro, 2004; Vicky Cristina Barcelona, 2008) neemt de rol van Him voor zijn rekening en doet dat op een uitstekende manier, waarbij hij er vooral voor zorgt dat het personage de kijker het gevoel geeft dat er sprake is van een geheime agenda die zelfs voor Mother onbekend terrein is en die wordt gesymboliseerd door de diamant waaraan hij schijnbaar heel erg gehecht is. Snelle overgangen van zacht (emotionele scènes) naar hard (agressieve reacties) maakt Bardem trouwens op een zeer natuurlijke manier zonder dat de geloofwaardigheid van zijn personage in het gedrang komt. Daar heeft Jennifer Lawrence (The Hunger Games, 2012-2015) als Mother het in de heftige scènes iets moeilijker mee, want wat moet lijken op bovenmenselijke angst en een gevoel van complete desoriëntatie, voelt soms aan als louter hysterie. In de rustigere scènes levert de actrice evenwel uitstekend werk en mede door de manier waarop de camera met haar personage omgaat (heel dicht op de huid, waardoor wat in haar onmiddellijke omgeving gebeurt, vaak buiten beeld blijft), is haar manier van doen en zijn essentieel voor de sfeer die Aronofsky wil oproepen in de interieurscènes. In een kleine rol zien we Ed Harris (Pollock, 2000) als Man, maar het is vooral Michelle Pfeiffer (Chéri, 2009) die de show steelt, want haar personage Vrouw is sterk en overtuigend en een geweldige eyecatcher. Hopelijk inspireert het regisseurs om de ondertussen 60-jarige actrice nieuwe kansen te bieden, want in de voorbije tien jaar was ze in nauwelijks 9 films te zien.

 

Technisch is Mother! een overweldigende film, met een production design om u tegen te zeggen wegens de grote zorg die is besteed aan de details. Volgens insiders heeft Darren Aronosky zich wat dat betreft opnieuw overtroffen, getuige de veelzijdige opnamen die zijn vaste cameraman Matthew Libatique heeft gemaakt in het tweede deel van de film (de belegering van het huis), maar ook de efficiënte manier waarop de vele kamers van het speciaal gebouwde huis in beeld worden gebracht. Bovendien hebben de specialeffectsmedewerking uitstekend werk geleverd, want de robotbaby ziet er levensecht uit en de scène waarin een soldaat de onderkaak wordt weggeblazen is dat evenzeer.