Verrassend hoe in 2011 in Europa én Canada bijna op hetzelfde moment de handen in elkaar werden geslagen om een tv-serie te wijden aan de beruchte Spanjaard Rodrigo Borgia die in 1492 tot paus werd verkozen, dat wil zeggen: hij kocht de meerderheid van de kardinalen in Rome om en hanteerde maffiapraktijken en geweld om zich te handhaven en de macht van zijn familie – hij had een vrouw en minstens drie kinderen - uit te breiden. Rodrigo Borgia spreekt met z’n aparte levenswandel tot de verbeelding en als spin in een gevaarlijk web van intriges en complotten is hij de gedroomde hoofdrolspeler in een tv-serie die zich afspeelt op de drempel van de moderne tijd, want nog in 1492 ontdekte Christoforus Colombus de eilanden voor de Amerikaanse kust en verdreven de Spaanse Katholieke Koningen de joden uit hun land. De wereld stond op een keerpunt en als hoogste kerkelijke autoriteit besliste Rodrigo Borgia over de toekomst van vorsten en koningen en het paste precies bij z’n karakter om daarbij altijd z’n eigen voordeel te becijferen.
 

 

De Europese financiers van de 30 miljoen euro kostende serie Borgia (2011) hebben de bui in een vroeg stadium zien hangen en hun productie op dvd gegooid vooral de Canadezen daartoe de kans kregen. Het is in financiële termen een slimme keuze, want de dvd-markt is enorm belangrijk en in veel gevallen zelfs lucratiever dan de verkoop aan tv-stations, maar ze sneden hun rivalen ook letterlijk de pas af, want wie geeft er straks nog geld aan een nieuwe serie (bestaande uit 2 of 3 seizoenen) waarin een verhaal wordt verteld dat in de helft van de tijd uit de doeken is gedaan bij de concurrent? Bovendien zijn beide series elkaar waard, want wie is beter als paus Alexander VI: The Wire-icoon John Doman of The Merchant Of Venice-hoofdrolspeler Jermey Irons? Wij vielen eerder dit jaar als een blok voor de kale en corpulente Amerikaan die het corrupte beeld van zijn personage op een uitstekend wijze wist om te zetten in een zo goed als perfecte acteerprestatie, maar de grijzende en magere Engelsman wist ons evenzeer te overtuigen met zijn laconieke benadering van hetzelfde personage. Bedenker Neil Jordan (Ier van geboorte) maakt van Alexander VI in The Borgias nl. een paus die veel minder direct betrokken is bij de schandalen en wreedheden die in zijn naam worden uitgevoerd. Misschien ligt het aan z’n eerste doelpubliek, nl. de veel preutsere en religieuzere Amerikaanse tv-kijkers, terwijl Europese regisseurs zich vrijpostiger over het instituut paus kunnen en durven uitspreken. Bedenker Tom Fontana (Amerikaan van geboorte) pakt Rodrigo Borgia in elk geval harder aan en die stijl past beter bij John Doman (die letterlijk tegen een stootje kan) dan bij de frêlere Jeremy Irons die de schijn van vroomheid en respect voor de waarden van de Kerk veel beter ophoudt (wat in tegenspraak is met de felle kritiek die door z’n kardinalen geformuleerd wordt en waarvoor in The Borgias veel minder aanwijsbare redenen zijn).

 

 

Maar terwijl John Doman in de Europese Borgia zeer duidelijk het hoofdpersonage is, worden in The Borgias de kinderen van Rodrigo Borgia even belangrijke figuren en zijn oudste zoon Cesare krijgt evenveel of zelfs meer screentijd toegewezen. Alexander VI moet de aandacht van de kijker m.a.w. delen met nevenpersonages wier verhaallijnen lang uitgesponnen worden en die niet altijd even boeiend zijn. Zo wordt het politieke spel omtrent een huwelijkspartner voor dochter Lucrezia vooral in de afleveringen 5 en 6 uitvoerig in de schijnwerper gezet en die keuze is verdedigbaar, want actrice Holliday Grainger speelt haar troeven goed uit om de meelijwekkende situatie van het personage in de verf te zetten. De Canadese acteur François Arnaud heeft het op datzelfde moment veel moeilijker om z’n overspelige liefdesrelatie met een getrouwde vrouw dezelfde kracht te geven en ondertussen mag Jeremy Irons niet meer dan in een paar losse flodders optreden omtrent de op stapel staande inval van de Franse troepen om hem van de troon van Petrus te stoten en tegelijk het koninkrijk Napels (waarop ook Spanje aanspraak maakt) in te palmen. Het initiatief daartoe komt van Borgia’s tegenstander kardinaal Della Rovere die zich persoonlijk naar Milaan en Florence haast om een vrije doorgang voor de Franse troepen te bepleiten. Della Roveres kuiperijen krijgen ruim de aandacht in The Borgias, maar de scènes zelf zijn weinig boeiend en zelfs een beetje saai. Dat heeft allemaal te maken met het feit dat Borgia in 12 afleveringen het hele verhaal over Rodrigo Borgia’s pausdom uit de doeken doet, terwijl daarvoor minstens nog een derde seizoen van The Borgias op de sporen moet worden gezet, want op het einde van seizoen 2 (10 afleveringen) is Alexander VI nog altijd springlevend. De extra speeltijd moet door de Canadezen dan ook worden opgevuld met tal van uitgesponnen nevenverhalen, wat niet betekent dat de afleveringen op zich niet interessant en boeiend zouden zijn, maar het tempo ligt vaak laag en dat is na het stevige tempo dat de makers van Borgia aanhielden zeker geen voordeel.
 

 

Het production design van The Borgias is perfect. Decors, toiletten en make-up zijn allemaal even piekfijn afgewerkt, waarbij het gevoel ontstaat dat er veel plaats is ingeruimd om het allemaal uitgebreid te tonen. Opnieuw: dit is een serie die in eerste instantie voor Amerikanen is gemaakt die veel minder vertrouwd zijn met de historische achtergrond, maar die wellicht meer dan Europeanen getroffen worden door de luxe en de luister van de Italiaanse hoven en met name het pauselijke hof op het einde van de 15de eeuw. Ceremoniële scènes zoals de kroning van Alexander VI en het huwelijk van Lucrezia met Giovanni Sforza worden dan ook uitgebreid in beeld gebracht, waarbij soms even het gevoel ontstaat alsof het allemaal toch wel wat lang duurt zonder dat er sprake is van extra belang voor de voortgang van de serie. Maar Alexander VI met z’n tiara van witte zijde, drie boven elkaar geplaatste gouden kronen en twee afhangende wimpels ziet er indrukwekkend en haast goddelijk uit en Jeremy Irons is de perfecte acteur om die kroon te dragen in deze omstandigheden.

 

Een vergelijking tussen Borgia en The Borgias draait uit – u raadt het wellicht al – in het voordeel van de Europese serie, niet uit chauvinisme of soortgelijke redenen, maar omdat deze serie vooral het verhaal over Rodrigo Borgia is, want hij steekt niet alleen qua belangrijkheid, maar minstens even veel qua persoonlijkheid ver boven zijn familieleden en z’n entourage uit. Net zoals Hendrik VIII onvermijdelijk de spil was in The Tudors, is Rodrigo Borgia dat in een serie over zijn pausdom en die stelregel hebben de makers van Borgia meer ter harte genomen dan die van The Borgias, met een compactere serie als gevolg die bovendien ook dramatisch meer impact heeft. Mocht u Borgia niet gezien hebben, dan is The Borgias een uitstekende keuze, in het andere geval kan u beter de Europese serie nog een keer bekijken.
 

 

Voor de korte inhoud van The Borgias verwijzen we u graag naar Borgia, met die beperking dat The Borgias – Seizoen 1 eindigt met het verdrag tussen paus Alexander VI en de Franse koning (waardoor die het koninkrijk Napels verwerft) en vervolgens de ontbinding van Lucrezia’s huwelijk met Giovanni Sforza wegens een zgn. niet geconsumeerd huwelijk, terwijl ze kort nadien in Rome bevalt van haar eerste zoon, een bastaard van Paolo, de stalknecht van Sforza. Zoals eerder vermeld: er zullen nog heel veel afleveringen nodig zijn vooraleer The Borgias z’n beslag krijgt.

 

Wij keken naar de versie die in de lente van 2012 in Duitsland in de winkels lag, maar u kan er gif op innemen dat Paramount straks precies dezelfde versie bij ons op de markt brengt, zij het uiteraard met een andere barcode en wellicht ook tegen een andere prijs!
 

 

Disk 1: in Door het oog van de Cameraman (5.30 min.) vertelt cameraman Paul Sarossy over de uitdaging om een serie te maken over een tijdperk waarin er geen elektrisch licht bestond, terwijl belichting één van de belangrijkste attributen is van een cineast. Voorts gunt hij de kijker een blik op de enorme sets die in de Korda-studio’s in Hongarije gebouw zijn voor de opnamen van The Borgias en wijst hij erop dat het gebruik van green screens tot een minimum is beperkt (eigenlijk alleen voor de St. Pieter en de panorama’s op Rome) om de serie een natuurlijke look te geven. In Bouw van het Middeleeuwse Rome (4 min.) toont decorontwerper François Séguin de kijker de polyvalente sets die voor de serie zijn gebouwd. De plans werden voortdurend aangepast, omdat Neil Jordan de scenario’s ongeveer op hetzelfde moment in hun definitieve vorm goot met nieuwe ideeën en situaties als gevolg. Hij wijst er ook op dat het de bedoeling was om Rome te tonen zoals het er in de 15de eeuw uitzag. Het was een kleine stad (50.000 inwoners) en niet meer de metropool uit de tijd van Julius Caesar toen er meer dan miljoen mensen woonden en werkten. De omgeving van het Vaticaan kreeg pas tijdens het Mussolini regime z’n huidig uitzicht, want voorbij de colonnade (de halfronde zuilengalerij, aangelegd door Bernini) was er heel lang alleen maar een kale open ruimte die het pauselijk domein scheidde van de stad zelf. De Piazza del Popolo, waar nu toeristen flaneren en ’s vrijdags in de zomer een rockband voor ambiance zorgt, stonden in de 15de eeuw koeien. Het was het platteland. De Italiaanse costumier Gabriella Pescucci vertelt in Kostuumontwerp (4 min.) over de stoffen zie ze speciaal uit Napels liet komen, want daar wordt de rode stof voor de kardinaalskleren nog altijd gemaakt. Ze liet zich voor de ontwerpen inspireren door oude schilderijen van bekende en meer nog van onbekende meesters en elke dag stak ze meer dan 350 extra’s in een nieuwe plunje.
 

 

Op disk 2 staan de Biografieën van de Cast en de totaal overbodige Fotogalerij. Disk 3 bevat de Casting van François Arnaud als Cesare (3 min.) waarin we de jonge acteur aan het werk zien met Jeremy Irons en Neil Jordan in één van de vele scènes waarin de beide acteurs achteraf samen zouden optreden. Ten slotte zijn er nog een aantal Outtakes (7 min.), maar dat zijn eigenlijk bloopers, gevolgd door info voor wie graag via Facebook of Twitter met The Borgias bezig is: Get Connected.

 

The Borgias, een Iers-Canadees-Hongaars productie, vertelt over de allereerste criminele familie uit de Italiaanse geschiedenis. Sinds Borgia is het verhaal bekend, maar The Borgias zullen er minstens twee seizoenen over doen om het helemaal verteld te krijgen, want het tempo is lager en de aandacht is over meer dan één belangrijk personage uitgespreid, maar qua production design, kostumering, keuze van de cast en technische afwerking zijn de series elkaar waard. Wij hadden een lichte voorkeur voor John Doman omdat die meer op een corrupte figuur lijkt, terwijl Jeremy Irons toch altijd een beetje een netter personage blijft (mede omdat Neil Jordan de pausfiguur duidelijk meer spaart dan z’n Europese collega’s). Heeft u het graag in het lang en het breed? Dan is The Borgias beslist uw ding. Indien u het graag korter en krachtiger heeft, dan durven wij u Borgia aanbevelen. Het is een kwestie van hoelang u voor het tv-scherm wil zitten en wat u uiteindelijk wil besteden.