SERIE
"Chaos isn’t a pit. Chaos is a ladder. Many who try to climb it fail and never get to try again. The fall breaks them. And some are given a chance to climb, but they refuse. They cling to the realm, or the gods, or love. Illusions. Only the ladder is real. The climb is all there is." - Varys

De strijd om de Zwartwaterbaai is gestreden. Tyrion Lannister (Peter Dinklage) heeft de vloot van Stannis Baratheon (Stephen Dillane) vernietigd, maar heeft daarvoor de poorten van de hel zelf moeten openen. Stannis is als een geslagen hond verdreven naar Stormeinde, waar hij zijn wonden likt. De rode priesteres Melisandre (Carice Van Houten) belooft hem wraak, maar ze moet daar dusdanig gevaarlijke magie voor aanboren dat het Stannis' rechterhand Davos Zeewaard (Liam Cunningham) te link wordt. Voor zijn verzet tegen Melisandre vliegt de brave man de gevangenis in. Maar ook de winnaars van de slag zijn niet onverdeeld gelukkig: Tyrion wordt nogal gezwind en zonder plichtplegingen uit zijn functie van Hand van de Koning gezet ten voordele van zijn vader Tywin (Charles Dance) en hij krijgt de ondankbare taak om de schatkist van Westeros te beheren, die niet alleen nú al vol schuldbekentenissen steekt, maar het op handen zijnde huwelijk tussen Joffrey (Jack Gleeson) en Marjolij Tyrel (Natalie Dormer) zal allicht ook niet gratis zijn, en Marjolijs grootmoeder Olenna Tyrel (de briljante Diana Rigg) komt Tyrion de oren wassen. Tywin koestert bovendien nogal gewaagde plannen om ervoor te zorgen dat de Lannister-familie zowel aanspraken kan laten gelden op het Noorden als op het Zuiden. Er dreigt echter een aanvaring tussen koningin-regent Cersei (Lena Heady) en Marjolij, die wél populair is bij de gewone man-in-de-straat-van-Koningslanding.




In het Noorden probeert Robb Stark (Richard Madden) nog steeds alle neuzen in één richting te krijgen en de troepen te verzamelen tegen Koningslanding, maar hij krijgt af te rekenen met verzet binnen zijn eigen rangen: hij wordt gedwongen om zijn naaste bondgenoot Richard Karstark (John Stahl) te berechten. Karstark is nog steeds pissed off op Catelyn (Michelle Fairley) omdat die de Koningsmoordenaar Jamie Lannister (Nikolaj Coster-Waldau) heeft laten lopen: Briënne van Tarth (Gwendoline Christie) brengt hem terug naar Koningslanding om hem te ruilen tegen Sansa (Sophie Turner) en Arya (Maisie Williams). De tocht verloopt echter anders dan gepland en er wacht Jamie een flinke loutering. Robbs leger moet halt houden in Stroomvliet, waar zijn grootvader Hoster Tulling net zijn laatste adem heeft uitgeblazen. Bij Robb rijpt het plan om de Lannisters te treffen waar het hen het hardst zal raken, namelijk met een bestorming van de Rots van Casterling. Daarvoor moet hij een wankel bondgenootschap aangaan met Walder Frey (David Bradley), die het hem nog altijd niet vergeven heeft dat hij in plaats van met één van zijn dochters te trouwen, gekozen heeft voor de Volantijnse Talisa Maegyr (Oona Chaplin). Robb doet Frey echter een aanlokkelijk voorstel: zijn oom Edmar (Tobias Menzies) zal in zijn plaats trouwen met één van Freys dochters, waardoor de Freys ook Stroomvliet zullen erven. Of Walder Frey betrouwbaar genoeg is om zijn eed gestand te doen is nog maar de vraag.




Daenerys Targaryen (Emilia Clarke) krijgt naast Jorah Mormont (Iain Glen) een tweede lijfwacht aangeboden: Barristan Selmy (Ian McElhinney), het in ongenade gevallen hoofd van de Koningsgarde van Joffrey, die de Khaleesi redt bij een aanslag op haar leven. Daenerys probeert in Essos een leger op de been te krijgen. Van de slavenhandelaren in Astapor wil ze achtduizend Onbezoedelden kopen, soldaten die hun identiteit en waardigheid hebben opgegeven om te dienen als zwijgende vechtmachines. Probleem: Daenerys heeft geen rotte stuiver. Toch weet ze zwaar te gokken en te winnen. Ze is echter aangedaan door het lot van de slaven en ze neemt zich voor om eerst in Essos de zaken op orde te stellen vooraleer ze naar Westeros optrekt. Het bolwerk van de slavenhandelaren, de stad Yunkai, zal voor haar buigen, goedschiks of kwaadschiks. Eén van de leiders van de huurlingen die Yunkai beschermen, Daario Naharis (Ed Skrein), valt echter voor de charmes van zijn toekomstige koningin en hij wisselt van kamp.




Jon Sneeuw (Kit Harington) heeft op last van Qhorin Halfhand de Nachtwacht verlaten en zich aangesloten bij de Noorderlingen van Mans Roover (Ciarán Hinds), met de bedoeling zo veel mogelijk over hun doen en laten te weten te komen. Zijn opdracht wordt bemoeilijkt door het feit dat hij verliefd wordt op de wildlingenvrouw Ygritte (Rose Leslie), die hem met gemak doet vergeten dat hij ooit een gelofte van kuisheid heeft afgelegd. Nadat Theon Grauwvreugd (Alfie Allen) heeft gepoogd de Stark-kinderen te vermoorden, is Bran (Isaac Hempstead Wright) samen met zijn broer Rickon (Art Parkinson), Osha (Natalia Tena), Hodor (Kristian Nairn) en Jojen (Thomas Brodie-Sangster) en Mira (Ellie Kendrick) Riet op weg naar de Muur, hopende dat Jon hen kan beschermen. Hoe verder de tocht vordert, hoe meer bij Bran zijn warg-trekjes naar boven komen. Theon wordt intussen door een onbekende gemarteld en naarmate de reeks vordert geraakt de arme jongen hoe langer hoe meer lichaamsdelen kwijt, het ene al wat essentiëler dan het andere. Ook Samwel Tarling (John Bradley) is ten Noorden van de Muur op de dool met één van de dochters van de seksuele maniak Craster (Robert Pugh). Craster heeft de gewoonte om zijn dochters te bezwangeren en het kind te doden als het een jongetje is. Zijn dochter Anje (Hannah Murray) is echter met haar pasgeboren zoontje en met de hulp van Sam gevlucht, maar hen wacht een levensgevaarlijke confrontatie met iets wat niet helemaal dood is maar ook niet echt levend kan genoemd worden.




Arya is samen met Gendry (Joe Dempsie) en Warme Pastei (Ben Hawkey) uit het lugubere Harrenhal ontsnapt. Hun pad kruist dat van het Broederschap Zonder Banieren, geleid door de zwaar verminkte Beric Dondarrion (Richard Dormer). Berics rode priester Thoros van Myr (Paul Kaye) kent namelijk een manier om Beric elke keer hij tijdens een gevecht gedood wordt, weer tot leven te wekken. Zoals gewoonlijk het geval is in de magie van R'hllor dient daarvoor een afschuwelijke prijs te worden betaald. Het Broederschap staat aanvankelijk redelijk vriendelijk tegenover Arya en haar vrienden: ze willen het meisje zelfs naar Robb terugbrengen en Gendry wil zich als smid bij het Broederschap aansluiten. De priesteres Melisandre komt echter roet in het eten gooien en Arya wordt gevangengenomen door de Jachthond, Sandor Clegane (Rory McCann). Die heeft kamp gekozen tegen zijn vroegere meester en Cersei en Joffrey kunnen voor zijn part de boom in. Ook hij wil Arya wel naar Stroomvliet brengen, alhoewel hij blijkbaar niet verwacht om dat gratis te moeten doen.

En dan volgt er een apotheose waar u gegarandeerd stil van zal worden... of het moest zijn dat u de boeken al gelezen hebt. En in dat geval zal u er óók stil van worden.




Terwijl ik dit schrijf zitten we nog met zijn allen met smart te wachten op The Winds Of Winter, het zesde deel van George Martins magnum opus. Het probleem dat de televisieserie bijna de boekenreeks heeft ingehaald wordt alsmaar meer precair. Dit derde seizoen van Game Of Thrones bevat ongeveer tachtig procent van de gebeurtenissen in het derde boek, A Storm Of Swords (Een Storm Van Zwaarden); alhoewel showrunners David Benioff en D.B. Weiss zich meer vrijheden beginnen te permitteren tegenover het bronmateriaal, blijven ze bijzonder goed bij de les, wat natuurlijk in tegenstelling tot Peter Jacksons The Hobbit mogelijk is omdat de originele auteur over hun schouders meekijkt. Delen vier en vijf van de boeken bevatten overigens dezelfde gebeurtenissen maar dan vanuit het perspectief van andere personages, dus tenzij men bepaalde acteurs en actrices een jaar op sabbatical wil sturen zullen we vanaf nu voor lief moeten nemen dat er met de tijdlijnen wat naar voor en achter wordt geschoven. Enkele ingrepen van de scenaristen zijn overigens welkom: zo worden de personages Gendry en Edric Storm samengevoegd, wat de duidelijkheid alleen maar ten goede komt; anderzijds wordt het overlijden van Catelyns vader Hoster Tulling in de tv-serie als een fait accompli aangereikt en wordt de bijdrage van Catelyns broer Edmar en haar oom Brynden (Clive Russell) slechts uiterst minimaal uitgewerkt. Het gros van de scènes - draken of geen draken - stamt echter rechtstreeks uit de bronteksten van Martin en dat levert ongelofelijk vuurwerk op.




Het mag bijna een wonder heten dat Game Of Thrones niet alleen bij fantasy-adepten op grote appreciatie kan rekenen, maar dat HBO met deze topreeks ook een veel groter publiek heeft aangeboord, in die mate zelfs dat Martin heel wat kijkers tot zijn nieuwe lezersschare mag rekenen en dat zelfs mensen die nog nooit een fantasynovelle van dichtbij hebben gezien, gretig de boeken kopen. De eer gaat in dit geval naar HBO, dat meteen heeft ingezien dat alleen de allerhoogste productiewaarden goed genoeg zouden zijn om de epische reeks correct te vertalen naar het kleine (of tegenwoordig ook al middelgrote) scherm. De uitgebreide cast wordt nergens te onoverzichtelijk om nog te kunnen volgen, ook al omdat de nieuwe personages ons slechts met mondjesmaat worden voorgesteld - en er al even veel regulars - en niet van de minste - permanent uit de reeks verdwijnen. De danig grote ensemblecast - met twintig tot dertig regulars - levert zonder uitzondering prima prestaties, met - het wordt alsmaar voorspelbaarder - Peter Dinklage als Tyrion Lannister op eenzame hoogten (nu ja, in overdrachtelijke zin dan). De personages zijn zeer genuanceerd en niet honderd procent wit of zwart; zelfs Nikolaj Coster-Waldau geeft in dit seizoen zijn personage spirituele diepgang wanneer hij eerst een beproeving moet doorstaan die hem voor de rest van zijn leven zal tekenen, en vervolgens bij Briënne (in bad nog wel) opbiecht dat het niet zo leuk is om als de Koningsmoordenaar bekend te staan. Een rol spelen in Game Of Thrones levert een acteur of actrice meestal meer marktwaarde op. Kit Harington mocht al in Paul Andersons Pompeii opdraven en Michelle Fairley is straks te zien in het negende seizoen van 24.




Natuurlijk is geen bespreking van Game Of Thrones volledig zonder het over de vele seksscènes te hebben. Waar de vorige seizoenen zowat in elke afleveringen frontale male of female nudity tentoonspreiden, is de frequentie nu gedaald tot pakweg de helft van de afleveringen. De scènes zelf worden echter intenser: natuurlijk levert elk bezoek aan het bordeel van Petyr Baelish alleen al beeldmateriaal genoeg op om een orgie in beeld te brengen waar keizer Caligula rooie oortjes van zou krijgen. Het getoonde naakt is echter volledig in de lijn van wat u mag verwachten als u de boeken leest. De seks in Westeros is vaak een uitspatting van dierlijke driften, waarbij van tederheid nauwelijks sprake is. Buiten één sporadische scène waarin Jon en Ygritte samen een bad nemen in een geisermeertje is de veelal betaalde seks een pressiemiddel en éénmaal zelfs het voorspel tot een partijtje verminken. Vooral van de actrices wordt nogal veel opofferingsgezindheid verwacht: zo moet iemand als Emilia Clarke nogal vaak compleet uit de kleren en ook Carice Van Houten, Oona Chaplin (kleindochter van) en Rose Leslie ontsnappen dit seizoen niet aan de obligate naaktscène (ze hadden het boek maar op voorhand moeten lezen...) Wie gelukkig géén naaktscène speelt, maar een enorm knappe rol neerzet is ancien Diana Rigg, in een vorig leven nog bekend als Emma Peel in de cultserie The Avengers. Rigg vertolkt de rol van Olenna Tyrel, de mater familias van het huis Tyrel, die beseft dat ze haar kleindochter Marjolij bijna letterlijk voor de leeuwen gooit en haar vermoedens bevestigd ziet als Sansa toegeeft dat Joffrey een monster is.

Enige punt van kritiek is de amechtig slechte vertaling. Ofwel kan men zich beroepen op de prachtige vertaling uit de boeken, ofwel zou men bij de Engelstalige versie moeten blijven. Nu is het een mengelmoesje waarin zelfs één en hetzelfde begrip de ene keer met de Engelse en de andere keer met de Nederlandse naam genoemd wordt. Consequentie!

BEELD EN GELUID
De videopresentatie van Game Of Thrones is altijd al goed geweest en die tendens wordt behouden. De pracht en praal van de Zuiderse hoven waar Joffrey en Marjolij de plak zwaaien staat in schrik contast tot de vochtige grotten waarin Stannis zich bevindt en de modderpoelen waarin Robb ploetert; ook de sneeuwlandschappen waarin de Nachtwacht de confrontatie opzoekt met de White Walkers is rijkgedetailleerd. Vooral de variatie aan decors valt op, waarbij elke omgeving met evenveel égards wordt behandeld. Ook de donkerdere scènes, zoals het huwelijk van Edmar Tulling en Roslyn Frey in de kelders van De Tweeling, en Jons amoureuze escapades met Ygritte in een warmwaterbron, laten genoeg detaillering zien. De speciale effecten, zoals de Muur, zijn van een dusdanig goed niveau dat je nagenoeg nergens ook maar het minste spoor ziet van acteren voor en greenscreen. Ook de audiofiele liefhebber komt met het derde seizoen van Game Of Thrones ruim aan zijn trekken: de weergalm van de grot waarin Beric Dondarrion en Sandor Clegane een godsgericht houden, de aggressieve uithalen van Daenerys' draken die intussen al een flink stuk gegroeid zijn, het kamp waar Jamie en Briënne gevangengehouden worden, en vooral de confrontatie tussen Sam Tarling en een White Walker: Game Of Thrones is een totaalbeleving.




EXTRA'S
De menu's zijn opnieuw mooi vormgegeven, geheel in overeenstemming met de vorige seizoenen, maar puntje van kritiek blijft toch dat de tekst soms moeilijk leesbaar is. Naar goeie gewoonte is elke aflevering weer voorzien van een In-episode guide, voor wie een Tyrel niet meer van een Karstark kan onderscheiden: je kan over nagenoeg alle personages en lokaties ter plekke informatie opvragen, en een hoop achtergrondinformatie opzoeken over de geschiedenis, de godsdiensten en de volkeren van Westeros en Essos. De gids wordt ook per aflevering aangepast, wanneer de één of andere protagonist weer eens een lichaamsdeel verliest. Alle afleveringen zijn voorzien van een preview en een recap, en met de documentaire A Gathering Storm (14:03) bent u in no time weer mee met de gebeurtenissen uit de vorige twee seizoenen, doorspekt met stukjes interview met de acteurs die wat over hun personages zeggen. In New Characters (9:41) krijgt u een overzicht van de nieuwe personages uit serie 3: Olenna Tyrel (Diana Rigg), Missandei (Nathalie Emmanuel), Mans Roover (Ciáran Hinds), Tormund Reuzendoder (Kristofer Hivju), Orell (Mackenzie Crook), Jojen (Thomas Brodie-Sangster) en Mira (Ellie Kendrick) Riet, Brynden Tulling (Clive Russell), Edmar Tulling (Tobias Menzies), Thoros van Myr (Paul Kaye) en Beric Dondarrion (Richard Dormer) stellen hun personage voor. Jammer genoeg is de lijst niet volledig: onder meer Rammert Sneeuw (de hallucinante Iwan Rheon) en Daario Naharis (Ed Sheeran) ontbreken op het appel. Deze laatste zal overigens in het vierde seizoen baan moeten ruimen voor de Nederlandse acteur Michiel Huisman, die de rol overneemt.

Negen van de tien afleveringen zijn voorzien van één of meerdere audiocommentaartracks, twaalf in totaal, waarbij telkens enkele leden van de crew gekoppeld worden aan één of twee acteurs die in de aflevering in kwestie prominent aanwezig zijn. Onder meer Jack Gleeson (een veel aimabelere mens dan het personage dat hij speelt) en Natalie Dormer mogen samen voor de microfoon, en uiteraard gebeurt hetzelfde met Kit Harington en Rose Leslie. De interessantste commentaartrack is echter die voor de aflevering The Bear And The Maiden Fair waarin regisseur Michelle MacLaren wordt gepaard aan niemand minder dan grootmeester George R.R. Martin zélf.



 
In plaats van een making of-documentaire voor de hele reeks wordt er gefocust op de pivotale voorlaatste aflevering; de kijkers weten intussen dat de makers van Game Of Thrones een reputatie hoog te houden hebben wat betreft de negende van de tien afleveringen van elke reeks, net zoals in de vorige twee seizoenen. In de interactieve featurette The Rains Of Castamere Unveiled op disk 4 krijgen we een soort van picture-in-picturemogelijkheid, waarbij de aflevering zelf kan worden afgewisseld met stukjes interview, materiaal van achter de schermen, en mocht dat nog niet genoeg zijn dan kan je via een white rabbit-achtig icoon nog meer inhoud tevoorschijn toveren. Een tweede interactieve database Roots of Westeros biedt u op disk 5 de mogelijkheid om nog eens alle familieverbanden uit te vlooien middels een reeks geanimeerde filmpjes, waarbij de uitleg werd ingesproken door de voornaamste protagonisten. Ook 16 mini-documentaires Histories & Lore (1:02:37) bevatten geanimeerde bijdragen over de lokaties, historische feiten en huizen van Westeros en Essos. Twee kortere documentaires worden nog gewijd aan twee speficieke onderwerpen: Inside the Wildlings (6:21) behandelt de levenswandel van de vogelvrij verklaarden die zich ten noorden van de Muur schuilhouden, en The Politics of Marriage (8:38) bespreekt de vele verstandshuwelijken die in Westeros schering en inslag zijn; huwelijken en allianties, alsook het verbreken ervan en daden van verraad door afgewezen families zijn immers in dit derde seizoen schering en inslag. Tot slot kan u zich nog te goed doen aan 5 verwijderde en uitgebreide scènes (14:20).

Wie de speciale versie bij Amazon.co.uk heeft gekocht zoals ondergetekende, krijgt er nog een bonusdisk bovenop met een supplementaire documentaire Game of Thrones: Creating the World with Visual Effects (25:04), die wat in het verlengde ligt van de documentaire die als bonusdisk bij seizoen twee te krijgen was.

CONCLUSIE
Here comes the King of the North! Personages komen, personages gaan, maar Game Of Thrones zal zeker nog een seizoen verder bestaan, of toch zo lang tot George Martin beslist dat hij nog wat personages afslacht; de uitdrukking kill your darlings heeft bij de heer Martin wel een zéér speciale betekenis. Niet geheel onterecht is dit één van de meest spraakmakende televisiereeksen van het moment, misschien op een gedeelde eerste plaats met http://www.dvdinfo.be/bespreking.php?id=7418 Breaking Bad. Haal deze box in huis, haal de vorige twee ook nog eens uit de kast, en neem een week verlof zonder wedde voor een partijtje binge watching.