ACHTERGROND
Toen de volledige Monty Python-ploeg op die legendarische avond in mei 1971 besloot te overnachten in het pittoreske hotelletje Gleneagles in Torquay, Engeland, wist niemand van hen dat John Cleese die avond het fundament zou metsen voor zowat alle na-oorlogse comedy die nog zou volgen, van Keeping Up Appearances tot FC De Kampioenen. De hoteleigenaar, Donald Sinclair, was een ruwe onbeschofte ex-militair, die zijn klanten voortdurend uitkafferde, in het bijzonder de pik had op Terry Gilliam, omdat die Amerikaans was en bijvoorbeeld andere tafelgewoontes had, en zelfs de bagage van Eric Idle over de tuinmuur had gegooid omdat hij dacht dat er een bom in had kunnen zitten.

De Pythons, die toch niet geheel vreemd waren aan chaotische toestanden, verhuisden diezelfde avond nog naar een ander hotel. Alleen John Cleese bleef, gefascineerd door het extreem onbeschofte gedrag van de hoteleigenaar, en hij liet zelfs nog in zeven haasten zijn vrouw Connie Booth overkomen, opdat ze samen het bizarre gedrag van de man konden observeren.

Drie jaar later splitte Monty Python, en John Cleese legde een voorstel op tafel om met een eigen reeks te beginnen, waarin hij de neurotische avonturen zou beschrijven van een hoteluitbater die veel karaktertrekken van Sinclair had overgenomen. Hij en Connie zouden de dialoog schrijven, en ook twee van de hoofdrollen voor hun rekening nemen. Ze benaderden twee bevriende acteurs, Prunella Scales en Andrew Sachs, en het legendarische viertal was geboren. Er werden zes afleveringen opgenomen, die vanaf 19 september 1975 op de BBC vertoond werden in prime time. John Cleese nam de rol van de geestelijk gestoorde Basil Fawlty voor zich, Prunella Scales zijn vrouw Sybil, een kruising tussen het monster van Loch Ness en een Russische boerin. Connie Booth speelde voor de fijngevoelige, artistieke serveerster Polly, en Andrew Sachs zou de rol gaan spelen die hem voor het leven beroemd zou maken: de klunzige ober Manuel "from Barcelona", die nauwelijks behoorlijk Engels spreekt, en vooral fungeert als pispaal en menselijke boksbal voor Basil. Daarnaast werd de cast nog aangedikt met enkele semi-reguliere karakters, zoals de kok Terry, de dove majoor die blijkbaar al langer in het hotel te gast is dan hij zich kan herinneren, en een paar oude dametjes, zeg maar groupies van Basil.

Vreemd genoeg bleef het succes uit, en de kijkers konden echt niet lachen met de hyperneurotische management-stijl van hotelier Basil Fawlty, die week na week orgastische genoegens beleefde om zijn kruiperige, onderdanige Spaanse kelner op de meest originele manieren in elkaar te rammen. Maar tegen de laatste aflevering The Germans, de legendarische episode waarin Basil een groep Duitse toeristen traumatiseert met zijn Adolf Hitler-imitatie, ging het publiek uit de bol. De reeks werd dan ook quasi onmiddellijk heruitgezonden, kort daarop overladen met prijzen, en aan tientallen landen verkocht.

En het onvermijdelijke gebeurde: de kijkers smeekten om een vervolg. Cleese en Booth waren net in die tijd uit de echt aan het scheiden, maar wilden nog wel aan een vervolg werken. Ze wilden echter niet dat de tweede reeks artistiek zou moeten onderdoen voor de eerste, en daarom heeft het vier volle jaren geduurd vooraleer Fawlty Towers zijn deuren heropende. We schrijven februari 1979.

Wéér werd de reeks een laaiend succes. Alleen was er een klein technisch probleempje met de laatste aflevering, Basil The Rat. Een algemene en een week durende staking bij de BBC zorgde ervoor dat de aflevering absoluut niet klaar voor uitzending was voor het cruciale moment. De productie liep dramatische vertraging op, en pas op 25 oktober 1979 konden de kijkers zien hoe Basil en de zijnen in schoonheid afscheid namen van hun kijkers, met een koffie en een koekje.

Over een mogelijke derde reeks werd lang gediscussieerd, zo lang zelfs dat de legendarische status die de reeks intussen had verworven een vervolg ook onmogelijk hadden gemaakt. Onder andere in de Verenigde Staten en Duitsland (behalve dan één welbepaalde aflevering) heeft men geprobeerd een remake van de reeks te maken, telkens met een debacle tot gevolg. De timing, de gags, de situatiehumor, de dialogen, het acteerwerk, alles was in die eerste en tevens ook laatste 12 afleveringen op een zodanig hoog kwalitatief niveau dat elke poging tot imitatie bij voorbaat nog steeds gedoemd is te mislukken. De reeks heeft als geen ander een cultstatus verworven, en dat voor slechts 12 afleveringen. Probeer zelf maar eens op een feestje een opmerking te maken zoals "Don't mention the war!" of "I know nooooothing!", en je zal vele gezichten je een blik van herkenning zien toewerpen. Waar andere comedy's één goedgevonden item uitspinnen tot een aflevering, volgen deze elkaar in deze reeks in een hoog tempo op. Om nog maar eens The Germans als voorbeeld te nemen: deze bevat eigenlijk drie verhaallijnen: één over Basil die een elandkop in de lobby wil ophangen, één over een uit de hand gelopen brandoefening, en pas in het laatste segment gaat Basil enkele Duitse gasten jennen met onfrisse herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog.

Fawlty Towers is een monument, en zal als comedy waarschijnlijk nooit meer kunnen overtroffen worden. Er zijn natuurlijk mensen die gruwen bij het hyperkinetisch staaltje acteerwerk van Cleese, of de soms wel erg gewelddadige vechtpartijen tussen Basil en Manuel. Niemand zal echter kunnen ontkennen dat de reeks als geen ander een invloed heeft gehad op alle sitcoms van na de jaren '70, waar ook ter wereld. We kunnen alleen hopen dat dankzij deze DVD-release nog nieuwe generaties deze pareltjes kunnen herontdekken, want ondanks het feit dat de reeks nu al weer zo'n 20 à 25 jaar oud is, zit er geen spatje sleet op de formule. Poignante dialogen, een opeenstapeling van absurde situaties en een memorabele cast maken van Fawlty Towers een onnavolgbare reeks.

AFLEVERINGEN
1. A Touch Of Class
Basil is het beu om te moeten werken voor cliënteel dat niet aan zijn sociale verwachtingen voldoet, en hij heeft een advertentie geplaatst om chiquer volk aan te trekken. Hij kan zijn geluk niet op wanneer er een zekere Lord Melbury arriveert, waarvan hij hoopt dat die de zaak alleszins meer klasse en uitstraling kan geven dan de nozem-achtige jongeling die een oogje op Polly schijnt te hebben. Niets is echter minder waar...

2. The Builders
Er moet een deur verplaatst worden, en Sybil heeft Basil verplicht om de duurdere maar betere aannemer Stubbs de klus te laten klaren. Wanneer Sybil even weg is, arrangeert Basil dat de goedkopere O'Reilly de verbouwingen komt uitvoeren. En wanneer Sybil terugkomt blijkt de deur naar de eetkamer dichtgemetst.

3. The Wedding Party
Basil vermoedt dat een jong koppeltje zijn hotel heeft uitgekozen als pleisterplaats voor intieme afspraakjes. Er komt bovendien plots nog een ouder koppel aan ook, en voor Basils ogen doemen de meest gruwelijke orgie-scènes op. En dat terwijl de groep gasten er enkel maar is voor een goed ouwerwets huwelijksfeest.

4. The Hotel Inspectors
Basil is getipt dat zijn hotel wel eens het volgende zou kunnen zijn dat door de infame hotelinspectie zal worden bezocht. Hij heeft het vermoeden dat één welbepaalde gast wel eens de inspecteur zou kunnen zijn, en legt hem extra in de watten, en dit ten koste van de andere gasten. Wanneer de brave man geen hotelinspecteur blijkt te zijn maar een vertegenwoordiger van lepeltjes, ontsteekt Basil in een ongeziene woede.

5. Gourmet Night
Basil wil zijn etablissement meer cachet geven, en organiseert een gastronomische avond. Spijtig genoeg voor hem heeft de kok zich lazarus gezopen, en zal Basil erg moeten improviseren om de avond rond te krijgen, zo zonder eten. Misschien dat de traiteur een uitkomst biedt?

6. The Germans
Dé ultieme Fawlty Towers-belevenis. Sybil ligt in het ziekenhuis voor een ingegroeide teennagel, en Basil moet het hotel alleen runnen. Dat schijnt eerst nogal te lukken, behalve dan een spijtig incidentje met een elandkop die moet worden opgehangen. Eén en ander wordt erger wanneer de brandoefening in een totale chaos ontaardt, en Basil met een hersenschudding in de kliniek moet worden opgenomen. Dan arriveert er een gezelschap van Duitse toeristen, en in zijn pogingen om ze niet te shockeren met hun oorlogsverleden maakt Basil de zaken alleen nog erger, zeker wanneer hij zijn Hitler-imitatie voordoet.

7. Communication Problems
Basil mag van zijn vrouw absoluut niet op paardenrennen gokken, maar het geluk is met hem en hij wint een niet onaardig bedragje. De lastige en stokdove mevrouw Richards is echter in haar hotelkamer bestolen, namelijk voor een bedrag van ongeveer dezelfde omvang als Basils winst. Alleen kan Basil niet verklaren vanwaar zijn geld komt tegenover Sybil, en zoals de zaken ervoor staan, lijkt het of hij het geld van Mrs. Richards heeft gestolen.

8. The Psychiatrist
Er logeert een psychiater in Fawlty Towers, en Basil denkt dat ze door de zielenknijper doorgelicht zullen worden. Maar hoe meer pogingen hij doet om "normaal" te doen, hoe erger hij de situatie verziekt.

9. Waldorf Salad
Laat op de avond arriveert er nog een Amerikaans koppel in het hotel. Ze betalen extra om de kok nog wat langer in de keuken te houden, maar die is al weg. Basil wil dat extraatje zelf verdienen, en doet alsof de kok er nog steeds is, terwijl hij zelf kookt. En dan vraagt de gast een Waldorf Salade, en Basil weet absoluut niet wat dat is.

10. The Kipper And The Corpse
Een gast overlijdt aan een hartstilstand in zijn bed in het hotel. Basil is ervan overtuigd dat een niet al te vers visje bij het ontbijt de gast mogelijk een voedselvergiftiging heeft doen oplopen. Samen met Manuel doen ze verwoede pogingen om het lijk uit de buurt van de andere gasten te houden.

11. The Anniversary
Omdat Basil elk jaar zijn huwelijksverjaardag met Sybil vergeet, is zij van plan hem dit jaar te laten stikken. En nu net is Basil het dit jaar niet vergeten, en hij heeft zelfs een surprise-party georganiseerd. Maar wanneer de gasten arriveren, is Sybil de deur uit, en het ziet er niet naar uit dat ze direct gaat terugkomen. Daarom engageert hij Polly om - tegen betaling - voor Sybil te spelen.

12. Basil The Rat
Manuel heeft zich een Siberische hamster laten verkopen. En hij is flink bedrogen, want de hamster is een ordinaire rat (én hij heeft hem Basil genoemd, lief hè). Wanneer net op dat ogenblik de hygiënische inspectie langskomt voor een controle van de laatste kans, ontsnapt de rat uit de kooi, en begint een zenuwslopende queeste om de rat toch maar niet aan de aandacht van de inspecteur te brengen.

BEELD EN GELUID
Voor een reeks die uit de jaren '70 stamt is de beeldkwaliteit van deze release opvallend goed. De originele beeldband is digitaal geremastered, wat als resultaat heeft dat het beeld er beter uitziet dan je ooit op TV hebt kunnen zien. De remastering is zeer zorgvuldig gebeurd, het beeld is een waar genoegen om naar te kijken, en ook de kleuren zien er zeer sprankelend uit. De echte Fawlty Towers-fan zal het als een verademing beschouwen dat hij zijn verlebberde videotapes eindelijk op de storthoop kan smijten. Het op de hoes vermelde beeldformaat 16:9 is wel een vergissing; de reeks is op gewoon televisieformaat 4:3 op de disc gezet. En ook het geluid is slechts mono, maar klinkt zeer zuiver. Zowel beeld als geluid zijn dus in hun originele staat gelaten, en eigenlijk hoort het zo. Misschien één kleine opmerking: je moet erg snel kunnen lezen om de ondertitels te kunnen volgen; daartegenover staat echter dat de vertalingen, zeker voor een reeks als deze die leeft bij gratie van de woordspelingen, zeer volledig en goed zijn.

EXTRA'S
Om de kroon op het werk te zetten, is de disc afgewerkt met een ronduit schitterende selectie aan extra's. In de UK zijn de seizoenen overigens apart te krijgen, met elk een partiële extra-disc, maar op deze release staan alle extra's netjes bij elkaar. Eerst en vooral zijn alle afleveringen voorzien van een commentaartrack door de regisseur, John Howard Davies voor seizoen één en Bob Spiers voor seizoen twee, spijtig genoeg niet ondertiteld, maar desondanks toch een huzarenstukje. Disc 3 bevat voor het merendeel wél ondertitelde extra's, om te beginnen drie interviews, een kort praatje met Prunella Scales (Sybil), een klein half uurtje met de nauwelijks herkenbare Andrew Sachs (Manuel), en een uur lange diepte-analyse met meesterbrein John Cleese (Basil). De interviews zijn van een bijzonder goede kwaliteit en bieden de verstokte fan een unieke blik achter de schermen. Hetzelfde kan gezegd worden over het "toeristische filmpje" over Torquay, waarin het hotel Gleneagles getoond wordt, waarop Fawlty Towers is geschoeid, en waarbij verschillende plaatselijke bewoners worden geïnterviewd die de beruchte hoteleigenaar Donald Sinclair, die model heeft gestaan voor Basil, nog hebben gekend. De cast en crew-sectie is bijzonder origineel: terwijl je de filmografieën van de belangrijkste hoofd- en nevenacteurs raadpleegt, voorziet een stem je van wat biografische informatie over de persoon in kwestie. Deze feature is spijtig genoeg niet ondertiteld, maar het vlekkeloze Oxford-engels is zeer goed verstaanbaar. Dan staan er nog enkele onvertoonde bloopers, en een zeer uniek stukje John Cleese die als Basil aan de kijkers uitlegt dat de laatste aflevering werd uitgesteld wegens een staking bij de BBC. Tot slot is nog een complimentje over voor de zeer overzichtelijke menu's, met stukjes uit de afleveringen gelardeerd, alsook enkele leuke bewegende animatie-icoontjes, zoals de fameuze eland met de losse hoorn uit The Germans.

CONCLUSIE
We hebben lang op deze release moeten wachten, maar de beste comedy aller tijden is bij deze eindelijk op DVD verschenen, en het is een release van absolute topkwaliteit. De aanschafprijs is aan de hoge kant, maar je krijgt kwaliteit voor je geld! Deze memorabele reeks zou in geen enkele DVD-collectie mogen ontbreken.