Liu Xing, een briljante Chinese astronomiestudent, komt naar Amerika om er aan een beroemde universiteit bij professor Jacob Reiser, chef van de afdeling Kosmologie, z’n doctoraat voor te bereiden. Hij is geboeid door donkere materie, dat wat we niet zien als we naar de sterren kijken. Liu vergelijkt het heelal graag met een ijsberg: op het bovenste topje ligt sneeuw en dat komt overeen met de lichtgevende elementen. De rest van de berg is de donkere materie en die maakt 99 procent uit van de materie in het heelal. Liu is naar Amerika gekomen in de hoop dat hij met snelle computers die hem daar ter beschikking staan het mysterie van de donkere materie zal kunnen ontrafelen. Zijn doel is de Nobelprijs, trouwen met een blonde Amerikaanse en geld verdienen zodat hij z’n beide ouders in China kan terugbetalen voor de opofferingen die ze zich hun hele leven getroost hebben voor zijn carrière.

 

 

Professor Reiser is opgetogen met de komst van Liu Xing. Z’n nieuwe pupil behaalde de hoogste laatstejaarscijfers ooit aan de universiteit van Peking en dus wordt er van hem veel verwacht. Liu stort zich op het onderzoek van de donkere materie, vertrekkende van de zgn. Reiser-theorie over de Big Bang van zijn charismatische mentor. Zijn wiskundige berekeningen wijzen evenwel uit dat het Reiser-model fouten bevat, maar de professor is niet echt opgetogen met Liu’s visie. Het brengt een levenswerk in gevaar. Ondertussen heeft de Chinese student kennis gemaakt met Joanna Silver, een vrouw van middelbare leeftijd die samen met haar echtgenoot het wetenschappelijk onderzoek van Jacob Reiser subsidieert. Zij ziet hoe er een kloof groeit tussen de student en zijn mentor, maar ze onderschat Reisers eigenwaan en Liu’s ambitie. Het komt allemaal wel goed, verzekert ze Liu, en bijna terloops suggereert ze een publicatie in een vakblad indien Reiser Liu’s doorbraak niet wereldkundig wil maken. Een tijdje later staat er een groot artikel van Liu in een wetenschappelijke uitgave. Reiser ontploft en wijst Liu terecht. Tegen z’n secretaresse noemt hij de Chinese student achterbaks en onbetrouwbaar. Tijdens de eindtest voor z’n ph.d, z’n doctorsproef, komt het tot een openlijk conflict tussen Liu en Reisner. Liu zakt voor z’n proefschrift, terwijl z’n grote rivaal Lawrence Feng wél z’n professorstitel behaalt. Maar die heeft z’n researchwerk dan ook strikt binnen de krijtlijnen van de Reiser-theorie gehouden.

 

 

Liu ziet hoe z’n collega’s in het studentenhome hun koffers maken en vertrekken. Ze zwermen uit naar andere universiteiten of ze hebben een vetbetaalde job in het bedrijfsleven aangenomen. Voor hen kan het echte leven beginnen. Z’n roommate probeert hem nog te overtuigen om terug te keren naar Peking waar er altijd plaats is voor een briljante wetenschapper, maar Liu is ontgoocheld. Z’n droom om het mysterie van de donkere materie te ontsluieren is in rook opgegaan, z’n hoop op de Nobelprijs ligt aan diggelen. Z’n leven is vernield. Hoe kan ie zich nog ooit in het huis van zijn ouders vertonen na een dergelijk debacle, na al die inspanningen, na al die moeite?

  

Dark Matter van de Chinese, maar in Amerika werkzame regisseur Shi-Zheng Chen (u zag hem als Haruko in Three Times, 2005) is gebaseerd op waargebeurde feiten (University of Iowa, 1991). Het zat de film niet mee, want net op het moment dat ie in de Amerikaanse bioscoop zou verschijnen, gebeurde er een gelijksoortige moordpartij aan de Virgina Tech. Uit respect voor de slachtoffers werd de release voor onbepaalde tijd uitgesteld. Uiteindelijk kwam de film in Amerika op een klein aantal kopieën in de zalen en bij ons zelfs helemaal niet. De dvd-release zal dus veel goed moeten maken en daarvoor zal trekpaard Meryl Streep, als enige grote naam in de gemengd Amerikaans-Aziatische cast, moeten zorgen, hoewel het twijfelachtig is of haar fan base groot genoeg is voor een financieel break even. Bovendien is het onderwerp van deze film niet meteen een publiekstrekker en richt regisseur Shi-Zheng Chen zich eerder op het arthousepubliek dan op de grote massa en dat maakt ook in de dvd-verkoop een essentieel verschil aan de kassa.

 


Dark Matter is een verhaal over eenzaamheid, naijver, onbegrip en de onmogelijkheid van individuen van verschillende culturen om met elkaar in communicatie te treden. Eigenlijk is dit de film die Gus Van Sant in 2003 had moeten maken in plaats van het qua regie en montage spectaculaire, maar qua diepgang zeer oppervlakkige Elephant. Shi-Zheng Chen heeft in tegenstelling tot Van Sant nauwelijks interesse voor het bloedbad. Hij toont het in minder dan een halve minuut, wetende dat dergelijke moordpartijen altijd hetzelfde stramien volgen en niets vertellen over oorzaak en motief. Hem interesseren de oorzaken, waaruit het motief als vanzelf geboren wordt. Zijn hoofdpersonage Liu is met grote verwachtingen naar Amerika gekomen, maar stelt vast dat de bejaarden er in homes worden opgeborgen en dat alles er draait om comfort en consumptie. Bovendien heeft hij geen idee hoe het universitaire milieu in elkaar zit en meent hij dat Jacob Reiser opgetogen zal zijn over zijn bevindingen. Maar Reiser verraadt hem uit zelfbehoud en kiest voor Lawrence Feng, die andere briljante Chinese student die perfect Engels spreekt, die z’n pasgeboren baby laat dopen en die er niet aan denkt om Reiser te shockeren met afwijkende ideeën. Liu walgt van Fengs kruiperige houding en ondertussen belandt hij zelf op een dood spoor. Regisseur Shi-Zeng Chen hanteert een zuinige stijl om het verloop van de handeling te vertellen. Ye Liu (Curse Of The Golden Flower, The Promise) is perfect gecast als de bolleboos die alleen maar oog heeft voor z’n interessegebied, die geen ervaring heeft met de wereld buiten de campus en die qua spontaneïteit afgeremd wordt door zijn oosterse zin voor beleefdheid en hoffelijkheid. Z’n contact met Jacob Reiser beperkt zich tot z’n berekeningen, wat meer hebben beide mannen gemeen om over te praten? Je ziet de jonge student verwilderd wegkijken, in elkaar krimpen en uiteindelijk in elkaar storten.

 


In de Amerikaanse pers was er bij de release van de film heel wat te doen over de zgn. gebrekkige motivering voor het drama dat volgt. Recensenten en journalisten in het algemeen zoeken graag naar rationele een dus verklaarbare oorzaken, maar hoe verklaar je op rationele basis de krankzinnige aanslag van een 20-jarige op een kinderdagverblijf, of een dodelijke messteek voor de mp3-speler van een paar tientjes? Soms is er geen redelijke verklaring, alle emotie en hartenpijn ten spijt.

 

Meryl Streep is zoals gewoonlijk uitstekend. Een fan schrijft het hier neer, dus zal het wel waar zijn. Als sponsor van Jacob Reiser neemt ze zijn studenten onder haar vleugels voor culturele uitstapjes, dat wil zeggen: een bezoek aan een nagebouwd cowboydorp en een megabioscoopcomplex. Joanna Silver en haar echtgenoot hebben veel geld, maar voor de rest zijn het doorsnee Amerikanen en regisseur Shi-Zheng Chen weet ondertussen wat dat betekent. Joanna Silver lacht veel, ze flirt met de studenten, ze bedoelt het goed en in de meest pakkende scène op het einde van de film zie je het verdriet in haar ogen, maar ook haar onmacht als Ye Liu haar zijn lijn cosmetische producten voorstelt, een tijdelijk baantje tot hij werk vindt.

 


Aidan Quinn (Song For A Raggy Boy), als professor Jacob Reiser, is een man met een groot hart voor Chinese studenten, voor zo ver ze zijn ego strelen door zijn zgn. string theory met hun resultaten te bevestigen. Zo werkt het, hij is de baas en zij de slaven. Dat z’n theorie ook door z’n eigen voormalige mentor in twijfel getrokken wordt, dat veegt hij zonder meer van tafel. Hij noemt Ye Liu’s wiskundige resultaat een vorm van speculatie op een speculatieve theorie. Bovendien heeft zijn pupil een enkelvoudige en geen dubbelvoudige berekeningsmethode gehanteerd, terwijl z’n eigen theorie expliciet een enkelvoudige becijfering voorschrijft. Reisner is zelfzeker en arrogant en Aidan Quinn neemt de juiste houding en toon aan om hem geloofwaardig te maken en tegelijk onsympathiek in de ogen van de kijker. Vooral dat stoorde Amerikaanse pers wellicht nog het meest: dat Shi-Zheng Chen niet de Chinese student, maar in hoge mate de Amerikaanse professor verantwoordelijk stelt voor de fatale afloop.

Dark Matter staat in een 5.1-verhouding en regisseur Shi-Zheng Chen kiest voor een donker kleurenpalet met veel bruine en metaalachtige tinten. De gebruikte master is vrij van vuiltjes en beschadigingen. De muziektrack is gevuld met muziek van J.S. Bach en met de breekbare stem van Anthony & The Johnsons die op het kritieke moment voor de gepaste toon zorgt. In de surround zijn het vooral de tonen van Bach, als achtergrond voor scènes met Meryl Streep, die via de achterste kanalen voor een verbluffende ruimtelijke werking zorgen. Onder de scènes in China heeft de regisseur oosters geluid gestopt, waardoor het hemelsbreed verschil tussen de beide culturen en de beide werelden extra in de verf wordt gezet.

De Originele Bioscooptrailer en een aantal Andere trailers, waaronder die voor My Brother.

 

Dark Matter is een intense afdaling in de donkere krochten van de menselijke geest, waarin debuterend regisseur Shi-Zheng Chen schijnbaar moeiteloos de speculatieve theorie over het ontstaan van het heelal combineert met een verhaal over intermenselijk falen en onbegrip. Liu Xing en Aidan Quinn leveren een indrukwekkende prestatie, Meryl Streep is uitstekend in vorm, maar haar rol is minder essentieel voor de voortgang van het verhaal. Zij is vooral van de partij wegens haar naambekendheid. Technisch is er sprake van een goede dvd-transfer, maar jammer genoeg is de bonussectie een mager beestje.