FILM
Het eiland Bastøy werd in de periode tussen 1900 en 1953 gebruikt als heropvoedingskamp voor jonge delinquenten. Onder toezicht van staat en kerk voert de directeur (Stellan Skarsgård) er een ijzeren bewind waarbij de klemtoon ligt op een onuitputtelijke fantasie aan lijfstraffen. Op een dag in 1919 arriveren er twee nieuwe gasten voor het verblijf, Ivar (Magnus Langlete) en Erling (Benjamin Helstad), die meteen met alle menselijke waardigheid die de directie kan opbrengen worden omgedoopt tot C5 en C19. Vooral Erling is een taaie die gebroken moet worden, want alhoewel op het eiland verleden noch toekomst tellen, heeft Erling als minderjarige een moord gepleegd. In onvervalste concentratiekampstijl heeft de directie zich georganiseerd met enkele opvoeders onder de directeur, waardoor een zekere Bråthen (Kristoffer Joner) in blok C de plak zwaait, en binnen de gemeenschap van gedetineerden wordt er een soort van kampverantwoordelijke aangeduid, in dit geval Olaf / C1 (Trond Nilssen), meestal iemand die zijn straf bijna heeft uitgezeten, die verantwoordelijk is voor de orde en tucht in de barak. Als die dan niet gehandhaafd worden, draait dat meestal uit op collectieve straffen. Erling heeft zich voorgenomen om niet bij de pakken te zitten, en hij onderneemt een paar amateuristische ontsnappingspogingen. Eén ervan lukt ei zo na, maar 's anderendaags 's morgens wordt de gedesillusioneerde jongen toch terug naar barak C gesleept.

En zoals dat tegenwoordig blijkbaar de mode is bij opvoeders die het blinde gezag hebben over een groep jongetjes: uiteraard zit er een pedofiel tussen. Bråthen kan niet met zijn pollen van Ivar blijven. De directeur kijkt zedelijk de andere kant op, want Bråthen weet iets te nauwkeurig waar er allemaal gaten in de boekhouding van de jeugdgevangenis zitten. Het wordt zelfs zo erg dat Ivar geen andere keus meer rest dan zelfmoord te plegen. Tijdelijk lijkt het een overwinning, want Bråthen wordt klaarblijkelijk van het eiland gestuurd (om maar niet te zwijgen van het feit dat de vrouw van de directeur het blijkbaar ook voor bekeken houdt). Wanneer dezelfde Bråthen met tromgeroffel door de voordeur terugkeert, is de maat voor de andere gedetineerden vol, en ze komen in opstand onder leiding van Erling. De bewakers moeten de benen nemen, maar da's uiteraard uitstel van executie, want ze zullen terugkomen en het leger meebrengen...




Kongen Av Bastøy is een degelijk geacteerd maar redelijk hard gevangenisdrama over een gesloten jeugdinstelling in het begin van de 20ste eeuw. De plot is redelijk rechtlijnig en niet helemaal onvoorspelbaar: wat de jongens ook mispeuterd hebben, ze verdienen uiteraard niet om bepoteld te worden door een pedofiel. Je ziet redelijk van ver aankomen dat het dunne laagje beleefdheid en beschaving, dat er eerder is ingeklopt dan wat anders, niet lang zal standhouden. De afwikkeling van de gebeurtenissen na het uitbreken van de rellen komt nochtans een beetje als een anticlimax. Het acteerspel is echter goed en degelijk, en daar is het hem uiteindelijk om te doen. Vooral het personage dat Stellan Skarsgård speelt, een directeur die bij misbruik door één van zijn personeelsleden de andere kant opkijkt omdat het personeelslid in kwestie op de hoogte is van de financiële malversaties van eerstgenoemde, is realistisch en degelijk. De unieke locatie van het Noorse eiland Bastøy maakt het ook filmisch interessant om dit verhaal te vertellen, maar uiteraard is het gegeven zodanig universeel dat het verhaal over de overlevingsdrang van de menselijke soort zich in om het even welk land had kunnen situeren.




BEELD EN GELUID
De beeld-en geluidskwaliteit zijn voor een productie met eerder bescheiden profiel best te pruimen. Ondanks de relatief korte speelduur is er gekozen voor een double layer-disk. De compressie is door de band genomen goed, maar hier en daar ontbreekt het bij verder uitzoomen wat aan detail. De kleuren zijn bewust grauw en kleurloos gehouden, zoals het een Noors winterlandschap betaamt. Over het geluid helemaal geen klagen: de film is voornamelijk dialooggedreven; de sporadische keren dat er eens wordt uitgehaald, bijvoorbeeld wanneer er een gebouw in brand gestoken wordt, gaat het LFE-kanaal zelfs naar mijn mening iets te stevig doorklinken.

EXTRA'S
Buiten wat publicitaire trailers valt hier niks te beleven.




CONCLUSIE
Dit is niet echt een spectaculaire film, maar toch een solide onderbouwd drama dat zeker eens een kijkbeurt verdient.