FILM
Nadat hij als enige onsterfelijke is overgebleven, is Connor MacLeod anno 2024 oud geworden, en op sterven na dood. In 1999 is de ozonlaag rond de Aarde verdwenen, en MacLeods vrouw Brenda is gestorven aan een overdosis ultraviolette stralen. MacLeod heeft toen gezworen dat hij iets aan het probleem zou doen, en samen met wetenschapper Allan Neyman (Allan Rich) hebben ze een gigantisch, allesomvattend schild gebouwd, dat nu beheerd wordt door een organisatie met aan het hoofd David Blake (John C. McGinley). Klein probleempje: het schild heeft tegelijkertijd de Aarde in een ongezonde blauwe duisternis gehuld, en de wereld ziet er spookachtiger en claustrofobischer uit dan ooit. Een team milieuactivisten onder leiding van Louise Marcus (Virginia Madsen) ondervindt bij een aanval op een controlestation dat de ozonlaag zich spontaan zou hebben hersteld, en dat de enige reden dat het schild in stand wordt gehouden, is dat de uitbaters dit nieuwtje liever niet aan de grote klok hangen om redenen van kassa kassa. Plots ondervindt Connor dat er terug onsterfelijken op de Aarde zijn, en hij wordt door twee overvallers in een steegje belaagd. Connor kan ze echter beiden uitschakelen, en met hun levensenergie wordt hij weer verjongd en zijn boezemvriend Ramirez (Sean Connery) opnieuw tot leven gewekt. Connor verneemt dat Ramirez en hij bannelingen zijn uit het verleden, verzetsstrijders tegen de dictatuur van Generaal Katana (Michael Ironside). Wanneer die ondervindt dat Connor nog leeft én terug verjongd is, en er bijgevolg gevaar bestaat dat hij ooit nog naar zijn thuisplaneet kan terugkeren om orde op zaken te stellen, reist Katana zelf naar de Aarde, en gaat op zoek naar de Highlander, achter zich een spoor van vernieling trekkend.





We hebben eerder al een versie van Highlander II besproken die onder meer in Dutch Filmworks' speciale 5-disc editie terug te vinden was, en we waren eerlijk gezegd zelf een beetje de draad kwijt wat de verschillende versies betreft; de documentaire op disc 2 maakt echter één en ander duidelijk. Een klein beetje historie is daarom op zijn plaats: Highlander II: The Quickening wordt wel eens smalend de slechtste aller sequels genoemd. Het probleem was dat het scenario van de eerste film een zodanig mooi afgesloten geheel vormde, dat een vervolg hierop bedenken bijna onbegonnen werk was. Desondanks heeft men met deze film toch een poging willen doen, en zulks verdient allicht wel een eervolle vermelding voor moed.

Maar ter verdediging: regisseur Russell Mulcahy heeft zijn film moeten schieten onder een bijzonder slecht gesternte - al dan niet dat van de planeet Zeist. Mulcahy vond in het straatbeeld van Buenos Aires de ideale kruisbestuiving voor zijn science-fictiondrama dat moest balanceren tussen vergane Europese glorie en een architecturaal modernisme. Argentinië was echter begin jaren '90 nog steeds verwikkeld in de Falkland-oorlog, en de deviezen kenden een zodanige muntontwaarding dat de crew nog maar met de ogen moest knipperen, en de koers was alweer gedevalueerd. De crewleden konden naar verluidt bij de uitbetalingsdag kiezen tussen ofwel dollars, die door gewapende veiligheidstroepen werden aangevoerd, ofwel een kruiwagentje met lokale deviezen die waarschijnlijk minder waard waren dan het papier waarop ze gedrukt waren; uiteraard verkoos de meerderheid harde Amerikaanse cash. Het kostenplaatje om de film aan de gang te houden swingde daardoor de pan uit, en tot overmaat van ramp werd de set geteisterd door enkele ongevallen, te wijten aan de lamentabele staat van de overblijfselen van de Argentijnse filmglorie van weleer waar de makers zich mee moesten redden, zoals doorgeroeste stellingen, om maar te zwijgen van de Argentijnse arbeiders die de werkdag na twaalf uur 's middags reeds als voltooid beschouwden. Toen de kosten té hard de pan begon uit te rijzen, hebben de producenten de stekker eruit getrokken en het project zonder verdere inspraak van Mulcahy afgewerkt. Het resultaat was een 91 minuten (NTSC) durende theatrical cut waar de kijkers kop noch staart aan kregen, die gedoemd was genadeloos te floppen. Rotte tomaten en boegeroep waren de beloning voor de vruchten hunner arbeid.

Enkele investeerders bleven echter in het project geloven, en gaven vier jaar later regisseur Mulcahy de kans om zijn film af te maken. De oorspronkelijke acteurs werden terug opgetrommeld en er werden enkele bijkomende scènes gedraaid, onder meer die waarin McLeod en Katana op het dak van een vrachtwagen die een berg oprijdt richting The Shield een robbertje vechten. Deze versie is de reeds eerder besproken zogenaamde Renegade Version, die 109 minuten (NTSC) duurt. Met de beperkte middelen voorhanden werd de film zo goed mogelijk afgewerkt, alhoewel er nog enkele dingen waren die Mulcahy mateloos stoorden. Zo was er bijvoorbeeld het kleurgebruik: het schild rond de aarde is in de Renegade Version roodgekleurd, waardoor de hele film zich in een onnatuurlijke tint afspeelt die ongelofelijk vloekt met de rest van de film. Ook is het zeer moeilijk om naar Sean Connery te kijken en de dollartekens in zijn ogen niet op te merken. We leren in één van de special features dat sir Connery maar liefst drie miljoen dollar heeft mogen incasseren voor zes (!) dagen werken, en dat is een aardig sommetje voor de magere prestatie die hij hier aflevert. Als gevolg hiervan was het budget voor de speciale effecten aardig opgesoupeerd, en zien sommige visuele effecten eruit als goedkope kermisattracties.




Ten opzichte van de cinema-release werden de gebeurtenissen in de Renegade Version bovendien flink door elkaar geklutst, waardoor het scenario een iets logischere opbouw krijgt. Toch is - Regenade of geen Renegade - het scenario bijzonder apocrief tegenover de rest van de Highlander-saga, een fenomeen dat bij de volgende sequels alsmaar erger zou worden. De film heeft misschien wel wel iets van een puur Wagneriaans drama: hoe Connery terug kan verrijzen uit de dood is absoluut nonsens, in de eerste film wordt gezegd dat de Prijs ondermeer inhoudt dat Connor tóch kinderen zal kunnen krijgen - maar waarom hij er in het derde deel dan één adopteert en ook de manier waarop Brenda in deze tweede film om het leven komt is in volledige tegenspraak met Highlander III. Het is met deze films zo'n beetje als met de evangelieën, die elkaar ook op allerlei cruciale punten tegenspreken. Een ander, bijzonder erg pijnpunt, is het feit dat in de Renegade Version de onsterfelijken plots bannelingen van een andere planeet - Zeist - schijnen te zijn die als straf naar de Aarde zijn gestuurd tot er maar één overblijft. De manier waarop de scenaristen voor deze Highlander II: The Quickening zich in bochten hebben moeten draaien is dus soms tenenkrommend in tegenspraak, maar dat neemt niet weg dat de film best wel goed entertainment kan zijn, zonder daarbij - het zij duidelijk - nog maar aan de hielen van het eerste deel te kunnen tippen.

Maar.

Recent (1997 om precies te zijn) hebben enkele investeerders Mulcahy en de producenten nóg wat geld in hun handen gestopt om de film eindelijk af te maken zoals zij die oorspronkelijk voor ogen hadden, waarbij ze gebruik konden maken van digitale computereffecten die noch bij de originele release, noch bij de Renegade Version, voorhanden waren. Door computertechnieken zijn sommige sequenties frame per frame onder handen genomen en opgekuist. Het resultaat is dus deze derde versie van Highlander II, die we voor het gemak even de Director's Cut zullen noemen. Deze houdt inhoudelijk het midden tussen de theatrical cut en de Renegade Version, waarbij de volgorde der gebeurtenissen weer wat meer naar de eerste versie neigt, maar de speciale effecten weer eerder uit de tweede gelicht zijn. Daarboven zijn er drie belangrijke veranderingen aan de Renegade Version aangebracht. Als eerste zijn de digitale effecten helemaal herwerkt: er zijn hopen extra gebouwen digitaal in de achtergrond geplakt zodanig dat de decors er een stuk minder goedkoop uitzien, en ook bijvoorbeeld de puls die de satelliet vernietigt die het schild instant houdt, ziet er redelijker uit, en ook de schildgenerator-toren ziet er een stuk gedetailleerder uit. Ten tweede is het kleurenpalet helemaal aangepast: het rode schild uit de eerste film is nu digitaal blauw ingekleurd, wat alleszins het geheel er minder doet uitzien als een uitgelopen waterverfschilderij. Ten derde, om alle kritieken over het gebrek aan continuïteit weg te moffelen, wordt de planeet Zeist in deze film niet meer vernoemd, en via een serie niet allemaal even geslaagde overdubs zijn MacLeod en Ramirez nu plots geen bannelingen van een andere planeet meer, maar tijdreizigers uit een ver verleden. Hierdoor hebben de makers echter de film mogelijk nóg wat minder geloofwaardig gemaakt, want als we dit scenario moeten slikken, waar zijn dan aan het begin van onze tijdrekening alle onsterfelijken naartoe? Plots lijkt de planeet Zeist nog zo'n slechte plaats niet om te vertoeven...





Wat kunnen we nu inhoudelijk over deze versie zeggen? Wel, de interne logica van de films blijft een heikel punt; de manier waarop de eerste film werd afgerond heeft er inherent voor gezorgd dat elke Highlander-sequel gedoemd is om in hetzelfde bedje ziek te worden. Anderzijds is driemaal scheepsrecht, en zijn de speciale effecten van de film nu eindelijk geworden zoals ze behoren te zijn. Als we dan de gebreken van het scenario voor lief nemen, verdient deze Director's Cut misschien voor de betere afwerking een half puntje meer dan de Renegade Version, maar dat was het dan wel ongeveer.

BEELD EN GELUID
We kunnen wél vol lof zijn over de manier waarop Dutch Filmworks de transfer van Highlander II onder handen heeft genomen, dit geheel in tegenstelling tot flaterreleases zoals recent nog The Aviator of iets langer geleden de verkeerd geframede theatrical cut van Underworld. Het beeld is veel beter gecomprimeerd dan de Renegade Version, wat resulteert in een veel detailrijkere omgeving, waarin de speciale effecten nu veel beter uit de verf komen. De keuze om alle extra's op een tweede schijf te zetten was overduidelijk de juiste: contrast en scherpte zijn véél beter dan op de vorige release, en de kleuren zien er uiteraard een stuk kouder uit. Slecht punt is de alomtegenwoordige aanwezigheid van een flinke portie grain. Daarenboven vinden we op deze disc een uitstekende half-bitrate DTS-track terug waarin de speciale effecten veel beter zijn gericht dan in de vorige versie. Een scène waarin dit erg goed te merken is, is die waarin Katana een tram kaapt - de ellendeling - en waarin je het metaal gewoon langs alle kanten hoort doorbuigen. Ook de soundtrack van Stuart Copeland, die de moeilijke taak heeft gekregen om na Queen's soundtrack voor de eerste film een nóg bombastischere score te schrijven, wordt recht aangedaan, en klinkt fraai; ook de openingsscène met de uitvoering van Wagner's Götterdämmerung in het operagebouw klinkt zeer dynamisch. Het verschil met de 5.1-track is overigens miniem.




EXTRA'S
Deze re-release van Highlander II: The Quickening is verdraaid beter van extra's voorzien dan sommige recente releases van Dutch Filmworks. Beide discs van deze dubbele DVD9-set bevatten enkele cross-promotionele trailertjes, maar het leeuwendeel van de extra's, terug te vinden op disc 2, is dan ook nog eens inhoudelijk van een meer dan behoorlijke kwaliteit. Als klap op de vuurpijl is het geheel nog eens netjes van Nederlandse ondertitels voorzien ook. We hebben in het verleden Dutch Filmworks vaak een veeg uit de pan gegeven als er iets misliep, maar als het goed is, moeten we het ook toegeven.

De eerste documentaire is het lijvige Highlander II: Seduced By Argentina (50 min.), waarin de crew en cast vrij eerlijk zijn over de vele gebreken waar de film aan leed en nog steeds aan lijdt. Alhoewel er ook af en toe al eens in flauwe anekdotes wordt vervallen - who the fuck cares dat de crew geregeld food fights hield? - krijgen we in deze documentaire voor eens en altijd de ware toedracht te horen achter de drie verschillende versies van Highlander II. Over de financiële problemen, de ongelukken op de set, én over het feit dat zelfs iemand die het scenariogewijs niet te nauw neemt zoals Christopher Lambert meer dan eens de wenkbrauwen heeft gefronst bij het horen van het woord Zeist, is iedereen in de documentaire verbazingwekkend eerlijk. De Behind The Scenes-opnamen (24 min.) staan daar in schril contrast tegenover, en vormen weer zo'n schoolvoorbeeld van een compleet nutteloze B-roll, een camera die filmt hoe de zaken zijn gefilmd zonder de minste vorm van duiding. Hierna volgt een trio van drie redelijk interessante detaildocumentaires. In Redemption Of Highlander II, (14 min.) krijgen we te zien met welke digitale technieken men uiteindelijk de Regenade Version heeft om kunnen vormen tot deze Director's Cut, en waar je in de film vooral de verschillen ziet. In The Music Of Highlander II (9 min.) komt ex-Police Stewart Copeland aan het woord, die toelichting geeft hoe hij een Wagnerachtig aandoende filmscore heeft proberen te maken die bij de sfeer van de film aansluit. In The Fabric Of Highlander II (10 min.) tenslotte geeft kledingontwerpster Deborah Everton toelichting bij de ontwikkeling van de kostuums, een sci-fi variant op de oud-Schotse hooglanderkledij.

Dan volgt een allegaartje aan verwijderde scenes (6 min.), die we op het menu aantreffen als "delelted scenes" (sic). Deze zijn zonder uitzondering in een zeer primitief stadium, soms met gebrekkige dubbing - de scène waarin de rechters tot Katana spreken bijvoorbeeld, en naast enkele "scene missing"-bordjes bevat deze montage ook een tenenkrommend slecht alternatief einde, dat gebruikt werd bij de originele cut van de film. De daarop volgende fotogallerij bevat welgeteld 15 foto's, voorwaar een naoorlogs record! Dan volgen er echter nog een paar kwalitatief betere extra's: een korte documentaire Shadow Of Darkness: The Cinematography Of Highlander II (6 min.) waarin de speciale belichting van de film wordt verklaard, en dan krijgen we de originele trailer van 9 minuten zoals die getoond werd op het filmfestival van Cannes in 1991, toen de film nog niet bij benadering af was. Het geheel wordt afgesloten met de bioscooptrailer.





CONCLUSIE
Ware het niet dat een paar van de extra's volstrekt waardeloos zijn en de score negatief beïnvloeden, toch is er nog meer dan genoeg ernstig bonusmateriaal voorhanden om de disc een goeie score mee te geven. De beeld-en geluidskwaliteit van deze Director's Cut zijn goed tot bijzonder goed - ere wie ere toekomt - maar ondanks het gesleutel aan de film en de betere speciale effecten zal Highlander II inhoudelijk nooit het origineel kunnen overstijgen.