FILM
Verwacht vooral geen duffe theatrale benadering van de legendarische vriendentwist tussen de aartsbisschop van Canterbury en zijn koning in Becket: Dit is een van de meest moderne, levendige, historische drama's die ooit het witte doek sierden. Richard Burton en Peter O'Toole sparren op het scherm als twee zielsverwanten die uit zijn op bloed. Hun performances alleen al tillen de film hoog boven de gemiddelde kostuumfilm uit. Kwaliteit is er in alle departementen te bespeuren: van het literaire, doch volkse script tot de treffende regie, van de ambigue muziek tot de sombere maar verbluffende beelden. Becket is kortom een van die films waarin nagenoeg alle betrokkenen op het toppunt van hun kunnen presteren: een vergeten klassieker die dringend van onder het stof gehaald moet worden om een nieuwe generatie fans voor zich te kunnen winnen.

Becket begon zijn carrière op het Franse toneel, waarna al snel een succesvolle Engelstalige Broadway-versie volgde. Die theatrale roots zijn nog zichtbaar in de film, maar minder dan je zou vermoeden. Het merendeel van de scènes bestaat dan wel uit knetterende dialogen tussen 2 à 3 personen, het gevoel bekruipt je nooit dat je naar een veredelde bühneregistratie zit te kijken. Het is de verdienste van scenarist Edward Anhalt - die terecht een Oscar won voor zijn briljante adaptatie - dat de prent enerzijds een bijna episch beeld schetst van het Engelse hof in de 12de eeuw, maar anderzijds ook de claustrofobie van het toneelstuk behoudt. Dat is immers de essentie van Becket: hoe het conflict tussen twee goede vrienden niet alleen hen treft, maar dat hun daden verstrekkende gevolgen hebben voor de Engelse bevolking. Henry II hoopt immers dat hij de op vlak van belastingen tegenwringende kerk uit zijn hand kan laten eten eenmaal hij Thomas Becket tot aartsbisschop heeft benoemd, maar hij rekent er niet op dat zijn boezemvriend zijn taak meer dan serieus neemt.

Beckets ommeslag is op het eerste gezicht overigens ook moeilijk te begrijpen. In het eerste uur van de film ontpopt hij zich tot een trouwe drinkebroeder van de koning, die hem zelfs beschermt tegen de toorn van boze moeders wanneer Henry weer eens met een wilde boerendochter in het hooi duikt. Hij is het prototype van een wereldse opportunist die zoals alle middeleeuwers in God gelooft, maar daarvoor - ongebruikelijk in de twaalfde eeuw - nauwelijks uitkomt. Dat hij in filmische tijd nauwelijks tien minuten nodig heeft om zich tot een devote aartsbisschop te ontpoppen, zou de kijker nooit mogen slikken, maar in Becket blijkt het geen probleem. De subtiele hints die zowel scenario als vertolking geven dat onder Thomas Beckets rationele zakelijke buitenkant meer schuilt dan we in eerste instantie vermoeden, helpen je namelijk de schijnbaar bruuske karakterverandering vlot te geloven.

Het script bevat wel meer van die onderhuidse spanningen en verborgen motieven, waardoor ieder personage intrigeert en je steeds verwachtingsvol uitkijkt naar de volgende scène. Zo blijkt koning Henry II enerzijds een arrogante monarch die zijn macht naar eigen goeddunken misbruikt, maar anderzijds ook een angsthaas die steeds op het inzicht van Becket vertrouwt om beslissingen te nemen. Zoals vertolkt door Peter O'Toole is hij een man die je veracht, maar waarvan je je ook moeiteloos kan voorstellen dat je zijn beste vriend wil zijn: saai is het leven van de koning immers allerminst. Niet enkel bij de twee protagonisten is het overigens smullen van de diepgang. Zelfs in kleine bijrollen - John Gielgud als de Franse koning of Pamela Brown als Henry's geplaagde echtgenote - bubbelt onder de oppervlakte veel meer dan men in eerste instantie vermoedt.

Hoewel Becket in de eerste plaats een ideale showcase is voor het talent van de twee grootste Britse acteurs van hun generatie - geen enkele andere film die ik ken, bevat twee evenwaardige hoofdrolspelers die op zo'n hoog niveau acteren - draagt ook de crew bij tot een prachtige kijkervaring. Regisseur Peter Glenville weet perfect wanneer hij de lichaamshouding van zijn acteurs centraal moet stellen in wijde totaalshot en wanneer hij de close-up moet hanteren om de innerlijke emotie te veruiterlijk. Het camerawerk van de legendarische Geoffrey Unsworth bewijst eens te meer dat de man een van de beste widescreenfilmers ooit was. Hij speelt bovendien met obscuur licht en plotse uitbarstingen van kleur op het scherm om de ambiguïteit van de film extra in de verf te zetten. Ook de muziek van Laurence Rosenthal beoogt dat effect en slaagt daar vooral in de laatste sequenties in, wanneer Henry het opperste opportunistische verraad pleegt t.o.v. Thomas Becket.

BEELD EN GELUID
De film is recent gerestaureerd en het resultaat is een dvd-transfer die er prima uitziet. Grain is weliswaar in de meeste scènes als een wazige mist over de beelden aanwezig en ook de scherpte is niet in iedere sequentie van een hoog niveau, maar contrast en kleuren zijn haast overal lovenswaardig. Het feit dat de prent er niet kraaknet en glashelder uitziet, draagt trouwens bij tot het creëren van een beklemmende sfeer. De meest opvallende upgrade is echter die van de soundtrack. Het originele stereospoor kan je ook beluisteren, maar de aan te raden track is de nieuwe DD 5.1-mix. Die zorgt ervoor dat wat essentieel een dialoogcentrische, statische soundtrack zou moeten zijn, verrassend dynamisch uit de boxen schalt.

EXTRA'S
Veel extra's bevat de schijf niet, maar wat aanwezig is, zal de liefhebber van de film plezieren. Zo geeft Peter O'Toole een droog maar redelijk inzichtelijk Audiocommentaar. Daarnaast bevat de disk een Interview met de legendarische monteur Anne V. Coates (7 min.) en een diepgravende featurette over de muziek van de film: A Tapestry of Music (30 min.). In een Fotogalerij vinden we een 15-tal lobbyprenten terug, terwijl de Trailer (4 min.) net iets te veel van de plot weggeeft.

CONCLUSIE
Becket mag dan niet de grootse epiek hebben van andere historische films uit de jaren zestig, maar dat is net de charme van dit uitmuntend vertolkte en prachtig in beeld gebrachte verhaal van een aartsbisschop en zijn koning. Gensters vliegen over en weer in nagenoeg elke scène waarin Peter O'Toole en Richard Burton het toneel delen. Beeld en geluid zijn mooi gerestaureerd en de bonussectie bevat een aantal interessante extra's.