In z’n elfde bioscoopfilm Always koos de Amerikaanse regisseur Steven Spielberg voor een portie romantiek tegen de achtergrond van vliegende brandweermannen in hun strijd tegen schijnbaar eeuwige bosbranden, waardoor er ook ruimte is voor spanning en avontuur, een combinatie die Spielberg als geen ander in z’n voordeel kan aanwenden. Toch heeft Always niet de impact van z’n eerdere successen Jaws (1975), de Indiana Jones Trilogy (1981-1989), E.T. The Extra-Terrestrial (1982) of The Color Purple (1985), want daarvoor is het scenario te braaf en te klassiek en zijn de mogelijkheden om visueel het verschil te maken te beperkt. Niet dat Spielberg niet alles uit de kast haalt, integendeel zelfs, maar blusvliegtuigen die door een vuurzee zoeven is uiteraard veel minder spectaculair dan wat we van Spielberg gewend zijn. Wellicht is ook daarom z’n Kuifje-film de mist ingegaan: van Spielberg verwacht het publiek hartverscheurend drama of tenenkrommende spanning en avontuur en dát kan ook Always uiteindelijk niet bieden ondanks de fantasy-elementen die hij door het verhaal weeft.
 

 

Pete en Dorinda werken allebei op een vliegbasis waar alles om het blussen van branden draait. Hij is piloot en zij werkt op de controletoren. Ze zijn smoorverliefd en hun relatie houdt stand ondanks het feit dat er nauwelijks andere vrouwen in de buurt zijn en de collega’s en medewerkers van Pete het af en toe proberen aan te leggen met de aantrekkelijke Dorinda. Samen hebben ze het goed, maar Dorinda kan niet wennen aan het feit dat Pete’s job wel heel erg gevaarlijk is en elke nieuwe opdracht een bedreiging is voor z’n leven. Als de film begint valt z’n motor tijdens een uitgebreide operatie stil wegens geen brandstof meer in de tank en slaagt hij er maar met moeite in om het blusvliegtuig veilig aan de grond te zetten. Dorinda is in alle staten en zij probeert Pete te overreden om een baantje als instructeur op een afgelegen basis aan te nemen. Hij vertelt haar dat vliegen zijn leven is, maar het mag niet baten, Dorinda stelt een ultimatum. Dus draait Pete bij en belooft dat hij niet meer zal vliegen.
 

Nog datzelfde weekend wordt hij gebeld door z’n collega Al Yackey voor een dringende klus: er zijn nieuwe brandhaarden gesignaleerd aan de zuidkant van de berghelling en zijn beide collega’s hebben zich ziek gemeld. Pete aarzelt geen moment en rijdt naar de basis waar hij alleen z’n vriend Al aantreft. Samen gaan ze op pad, maar Al komt in een lage vlucht tussen brandende bomen terecht en z’n linkermotor vat vuur. Pete besluit om hoger te gaan vliegen en z’n voorraad blusmateriaal op het vliegtuig van z’n college te lossen. Een gevaarlijke onderneming want het veronderstelt een niet zo evident manoeuvre, maar het vuur dooft. Hij komt daarbij zelf tussen de boomtoppen terecht en merkt dat een van de vleugels lichtjes vuur heeft gevat. Omdat het om een kleine brand gaat maakt hij zich geen zorgen en zet koers naar huis, maar dan ontploft z’n brandstoftank. Pete betaalt de reddingsoperatie met z’n leven.
 

 

Het volgende moment staat hij tussen zwartgeblakerde bomen in een kaal landschap en ontmoet er de in het wit geklede Hap die hem vertelt dat Dorinda hem maar moeilijk kan vergeten. Het duurt even voor Pete zich realiseert dat hij eigenlijk dood is en dat Hap wellicht een engel is. Ze treurt al zes maanden, zegt Hap, terwijl Pete de indruk heeft dat het ongeluk hooguit 20 minuten geleden gebeurde. De tijd verloopt er anders dan hier, geeft Hap toe. Ze besluit om hem terug te sturen om als bewaarengel van nieuwe rekruten op de basis op te treden: zonder hulp halen ze het meestal niet, zegt Hap en ze voegt eraan toe: jouw leven op aarde is voorbij, vergeet dat niet. Het volgende moment is hij de beschermengel van Ted Baker, een jongeman die een opleiding tot bluspiloot ambieert, maar die het aan motivering en vooral ervaring ontbreekt. Z’n enige beweegreden om de opleiding te volgen is het vooruitzicht om in de buurt van Dorinda te kunnen werken, want die heeft hij op een feestje gezien en is meteen verliefd geworden. Het duurt even voor het tot z’n bewaarengel Pete doordringt hoe de vork aan de steel zit en die is uiteindelijk niet erg gelukkig met de gang van zaken. Maar bij een tweede ontmoeting met Hap legt ze het hem uit: jij moet niet meer aan je eigen geluk denken, want dat heb je achter de rug; je moet nu vooral aan dat van de levenden werken.

Always is de remake van A Guy Named Joe, een film uit 1944 met Spencer Tracy als de piloot die om het leven komt met z’n gevechtsvliegtuig in WOII en van de hemel naar de aarde gestuurd wordt om een jongere collega (Van Johnson) te beschermen tegen hetzelfde onheil. Hij moet toezien hoe de jonge piloot uiteindelijk verliefd wordt op z’n voormalige vriendinnetje, gespeeld door Irene Dunne. Gezien de afstand tot de Tweede Wereldoorlog besloot Spielberg om het verhaal in z’n eigen tijd te situeren en de gigantische brosbranden in Yellowstone Park boden hem daartoe de kans, want op die manier had hij prachtige footage bij de hand en hoefde hij niet zelf een half woud in de fik te steken of dure CGI-trucs te gebruiken. Maar de ombouw van oorlogsfilm naar avonturenfilm is een foute keuze, want bosbranden blussen is een stuk minder spannend dan vijandige vliegtuigen uit de lucht halen en de trucages die Spielberg verzint zijn nauwelijks geloofwaardig: z’n blusvliegtuigen – omgebouwde vliegtuigen uit WOII - hotsen en botsen tussen de boomtoppen door en als kijker verwacht je dat ze op een goeie keer zullen crashen, maar dat gebeurt niet, ook al lijken de confrontaties soms erger dan tussen twee frontaal op elkaar botsende auto’s. De effecten zijn m.a.w. dusdanig spectaculair dat ze gewoon niet meer geloofwaardig zijn.

 

 

Met het fantasyverhaaltje over de engel Hap kon je misschien nog in 1944 wegkomen, maar anno 1989 is die keuze alles behalve evident, want we hebben al zoveel meer gezien: de melkachtige aliens uit Close Encounters Of The Third Kind (1977) en uiteraard oude mannetje E.T., maar ook de spectaculaire Tyranosaurus Rex en de angstaanjagende raptors hebben de lat flink hoog gelegd als de naam Spielberg ter sprake komt en zelfs Audrey Hepburn kan niet verhullen dat de geloofwaardigheid van de beide scènes waarin ze optreedt op z’n minst kwestieus is. Richard Dreyfuss komt het best tot zijn recht in rollen die de donkere kant van de menselijke natuur laten zien. Hij bewees het in Close Encounters, in Jaws en vooral in het ranzige Inserts (1974), maar z’n personage Pete Sandich ligt heel ver uit de buurt van de karakters uit die films. Het is bekend dat hij de rol heel graag wilde spelen – hij beweert overigens dat hij A Guy Named Joe minstens 35 keer gezien heeft - en al tijdens de opnamen voor Jaws, 14 jaar eerder, wisselde hij met Spielberg van gedachten over een eventuele remake van A Guy Named Joe, één van de films die volgens Spielberg overigens aan de basis ligt van zijn voornemen om regisseur te worden. Maar het eindresultaat is allerminst in verhouding tot het enthousiasme van acteur en regisseur, want Always wordt in het beste geval een slappe avonturenfilm en een romantische komedie van dertien in een dozijn.
 

Gelukkig is er ook nog positief nieuws, nl. de sterke prestatie van John Goodman die er moeiteloos in slaagt om het karakter Al Yackey met een paar pennentrekken neer te zetten als collega en vriend waarop altijd mag worden gerekend in goede en slechte tijden. Goodmans korte optredens zijn geloofwaardig en hartverwarmend. Dat hij een groot vakman is bewees hij overigens in de HBO-serie Treme (2011), waarin hij de rol van een professor Engelse literatuur voor z’n rekening neemt die zich via You Tube tot z’n landgenoten richt om ze een geweten te schoppen en om de corruptie en malafide praktijken aan te klagen bij de heropbouw van New Orleans na de doortocht van orkaan Katrina. Maar uiteindelijk wordt Always grotendeels overeind gehouden door actrice Holly Hunter die een zeer geloofwaardige prestatie neerzet en die op de sympathie van de toeschouwer mag rekenen na de dood en tijdens het rouw proces van haar minnaar Pete. Het wordt nooit heel erg diepgravend, dat is duidelijk niet Spielbergs bedoeling geweest met deze film, maar desondanks is het Dorinda die voor de weinige emotie zorgt in deze film. Brad Johnson, die de rol van de jonge rekruut Ted Baker voor z’n rekening neemt, heeft weinig om handen en z’n rol stelt ook nauwelijks wat voor. Hij moet vooral mooi en sexy zijn, een soort esthetisch verantwoord behangselpapier.
 

Felle kleuren en veel zonlicht, prachtige donkere scènes waarin de huizenhoge vlammen voor het contrast zorgen. Soms is de film een beetje korrelig, maar het zwartniveau is altijd in orde en de details blijven overeind. Huisleverancier John Williams heeft de muziektrack geschreven en die is afwisselend zacht en hard, met ferme uithalen tijdens de heftige blusfragmenten.

Een lezer heeft ons inmiddels gesignaleerd dat de hoestekst van Universal fout is. Het beeld is niet-anamorfisch want afkomstig van een laserdisk en het geluid staat niet in 5.0 maar in 4.0. Daarom passen we de score voor beeld en geluid dan ook aan. eerlijk is eerlijk.
 

Er is een Originele Bioscooptrailer, er zijn Production Notes (tekst) over de film, Biografieën van de Castleden (tekst) en er is een niet meer functionerende Universal Weblink.

 

Always is avontuurlijk én romantisch, maar het scenario is te zwak en te conventioneel om te overtuigen. Dit is wellicht de zwakste film uit het oeuvre van Steven Spielberg sinds het ronduit slechte 1941.