ARN - THE CRUSADER
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2013-07-16
TV-SERIE
Eind 12de eeuw komt het tot een voorlopig definitief treffen tussen de Sverker en de Folkung, de twee Indo-Germaanse stammen die sinds eeuwen op het grondgebied van het huidige Zweden wonen. De koningskroon is sinds meer dan twee eeuwen de inzet van een reeks oorlogen waarvoor beide partijen een beroep doen op hun bondgenoten: in het zuiden kunnen de Sverker op de steun van de Deense koning rekenen, de Folkung op die van hun buren in het westen, de Noren. Het conflict zal pas in de loop van de 13de eeuw een definitieve oplossing krijgen door de stichting van de Zweedse staat. Als in 1196 koning Knoet I sterft, ziet de Folkung-gemeenschap zich verplicht om de koningskroon aan een Sverker aan te bieden, want het blijkt onmogelijk om een leger in te zetten tegen een vijand die kan rekenen op massale steun uit Denemarken. De Folkung dwingen evenwel toegevingen af: de jonge Sverker Karlsson moet z’n eigen kinderen onterven zodat de troon later naar de zoon van Knoet I terugkeert. De toekomstige Knoet II wordt als jarl (graaf) aan het hof achtergelaten, samen met z’n beide jongere broers, maar heel gauw blijkt dat de nieuwe koning niet van plan is om de afspraken na te komen. Tijdens een schermutseling wordt de jongste van de drie Folkungs dodelijk verwond en keren z’n broers terug naar hun eigen kamp.
Daar is op dat moment Arn Magnusson de sterke man. Hij is de zoon van een edelman en is net teruggekeerd uit het Heilige Land waar hij door omstandigheden meer dan 20 jaar lid was van de machtige Orde der Tempeliers die zich opwerpt als de beschermer van Jeruzalem tegen de groeiende macht van de islamieten. Onder zijn leiding besluiten de Folkung om Sverker Karlsson een lesje te leren, doch dat wordt een heikele onderneming tegen een overmacht die beter georganiseerd en technisch ook beter uitgerust is. Maar Arn Magnusson heeft eerder in het Midden-Oosten kennisgemaakt met de oorlogstechnieken van het leger van Salah ad-Din Yoessoef bin Ajjoeb, beter bekend als de mythische legeraanvoerder Saladin, en na een desastreuze confrontatie met diens goed uitgeruste leger aan het meer van Tiberias – waar de meerheid van de tempeliers uitgeroeid werd – was Arn een tijdlang zijn enige krijgsgevangene. Hij houdt aan z’n verblijf bij de Saracenen een aantal unieke strategische ervaringen over en die gebruikt Arn Magnusson nu om het leger van Sverker Karlsson in de pan te hakken. De twee legers treffen elkaar op een door de Folkung gekozen slagveld, maar wat voor de Sverker en hun bondgenoten een klusje van niets lijkt, draait uit op een gigantisch drama, want de tactiek van de Saracenen is niet alleen nieuw en verrassend, maar bovendien moordend doeltreffend.
Alles wat u tot nu toe gelezen hebt krijgt u te zien in de zesde en laatste aflevering van Arn - The Crusader, die als een jachtige apotheose de toeschouwer naar de ontknoping van het perfect getimede scenario leidt, want eigenlijk begint het verhaal bijna een halve eeuw eerder als de kleuter Arn van een wachttoren valt in z’n geboortedorp en z’n moeder hem aan God belooft indien hij de dodelijke klap overleeft. Z’n jeugd brengt Arn bijgevolg in een klooster door alwaar hij in de wapenkunst opgeleid wordt door een Franse tempelridder die er zich heeft teruggetrokken. Als adolescent keert hij terug naar z’n familie en tijdens een conflict over koeien die op vijandelijke land gegraasd hebben, bewijst hij voor het eerst een geducht tegenstander te zijn met het zwaard. Hij wordt verliefd op Cecelia Algotsdotter, de oudste dochter van een bevriende familie, maar door omstandigheden gaat een huwelijk niet door en erger: als gevolg van roddel en achterklap wordt Cecilia veroordeeld tot 20 jaar opsluiting in een nonnenklooster en Arn tot een lange reis naar Rome en het Heilige Land. Pas in aflevering vijf zien de beide verliefden elkaar weer. Ze zijn veranderd. Ze zijn ouder geworden en getekend door het leven. Maar hun liefde is in tact gebleven.
Het klinkt misschien een beetje melodramatisch (en dat is het ook bij momenten), maar Arn – The Crusader heeft ook spannende en intrigerende momenten die het verhaal netjes in evenwicht houden, zoals de aflevering waarin Arn voor de troepen van Saladin een val opzet in de woestijn of die waarin hij achtervolgt wordt door struikrovers en maar met veel moeite een veilige plaats kan bereiken, terwijl de liefdesaffaire met Cecilia Algotsdotter op de achtergrond voor een mate van zingeving zorgt, waarvan de kijker beseft dat ze van vitaal belang is voor de volharding van de beide jongelieden is soms barre omstandigheden. Regisseur Peter Flinth doet overigens zijn voordeel met het klimaatsverschil tussen het Midden-Oosten, waar hitte, zon en zand de sfeer en de kleuren bepalen, en het klooster in Zweden dat meestal uit een dikke mist opduikt met veel sneeuw in het landschap en voor de rest veel groen van bossen en het wit van berkenbomen. Het regelmatig switchen tussen de diverse locaties zorgt voor een goed gedoseerde visuele én dramatische afwisseling met op beide plekken sterke personages die de aandacht probleemloos gaande houden en het wordt gauw duidelijk dat de politieke ontwikkelingen in Zweden uiteindelijk toch een invloed zullen hebben op Arns leven, want dat zijn militaire én diplomatieke ervaring straks bepalend zullen zijn voor de afloop van de grote confrontatie tussen de Sverker en de Folkung.
Voor de hoofdrol is een beroep gedaan op de aantrekkelijk Joakim Nätterqvist, die in 2007 nog tot meest sexy man van Zweden werd verkozen door het magazine Plaza. Hij komt als adolescent in het verhaal (voor de kleuter en de tiener Arn is een beroep gedaan op twee jonge acteurs) waarvoor hij netjes is geschoren en z’n gezicht ietsjes witter is gemaakt en hij wordt dan langzaam ouder, waarbij verkleuring van de huid en ruige baardgroei het verouderingsproces moeten suggereren. Het is een geloofwaardige werkwijze, terwijl bijv. Cecilia (Sofia Helin) in die lange periode nauwelijks ouder wordt (behalve de haarkleur en een klein rimpeltje op het voorhoofd). Beide acteurs kwijten zich uitstekend van hun opdracht, waarbij vooral Nätterqvist in de schijnwerper mag lopen, want de verhaallijnen over de tempelridders en hun strijd tegen de intelligente en sluwe Saladin bieden uiteraard tal van dramatische mogelijkheden. In de bijrollen ziet u o.a. Ingmar Bergmans muze Bibi Anderson (The Seventh Seal, 1957) als de sadistische abdis van het nonnenklooster en Stellan Skarsgard (Melancholia, 2011) als jarl Birger Brosa, die vooral op latere leeftijd geneigd is om het staatsbelang te laten primeren en die probeert om Cecilia te overtuigen om abdis van het klooster te worden, want op die manier kan de Zweedse katholieke kerk voor de zaak van de Folkung gerecupereerd worden tégen de Sverkerovermacht.
BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van deze release is goed. In het noorden domineren tinten van grijs en blauw, in het Midden-Oosten is het uiteraard vooral het geel en oranje van zand die opvallen met af en toe een spectaculaire rode zonsondergang. Op de detaillering valt niets aan te merken en van ongerechtigheden is geen sprake. In tegenstelling tot wat collega Werner over de geluidtrack van de Blu-rayrelease te melden heeft, is er op de gewone dvd-release geen sprake van haperingen of onregelmatigheden in het geluid. Dat klinkt goed en de soundtrack van Tuomas Kantelinen (Matroesjka’s 2, 2008) is gewoon prachtig.
EXTRA’S
Op disk 3 staat de Internationale Bioscoopversie van Arn: The Knight Templar (134 min.), zeg maar een kortere versie van hetzelfde materiaal, en op disk 4 staan twee documentaires: The Crusades (50 min.), waarin de aanleiding en het historisch belang van de Kruistochten worden belicht, gevolgd door The Knight’s Templar (25 min.), waarin ingezoomd wordt op de tempelridders van Jeruzalem.
CONCLUSIE
Liefhebbers van The Pillars Of The Earth (2010), Borgia (2011) en
World Without End (2012) hoeven niet te twijfelen: Arn – The Crusader tapt uit hetzelfde vaatje en garandeert u in dit geval een urenlange reis door de Scandinavische riddertijd en de 12de-eeuwse kruistochten naar Jeruzalem. Het production design is adembenemend, de acteurprestaties zijn uitstekend en de verhaallijnen houden u moeiteloos op het puntje van uw stoel.