Regie: Wim Wenders
Met: Dennis Hopper, Bruno Ganz, Lisa Kreuzer, Gérard Blain, Nicolas Ray, Samuel Fuller
Zimmermann besluit op het voorstel van de Fransman in te gaan, maar hij blijft met de vraag zitten wie hem op de hoogte heeft gebracht over zijn fatale ziekte. Dat zal ene Tom Ripley (Dennis Hopper) blijken te zijn, een dubieuze Amerikaanse makelaar die hij op een schilderijenveiling in Hamburg heeft ontmoet en die als handelaar in vervalste doeken van de Amerikaanse schilder Derwatt nauwe contacten onderhoudt met Minot. Ripley is ondertussen een paar keer in Zimmermanns winkel geweest en er is een zekere vertrouwdheid tussen beide mannen gegroeid. Als de Amerikaan verneemt dat er na de eerste (geslaagde) moord nog een tweede volgt op de trein naar München, is hij er niet gerust is. Zimmermann is uiteindelijk een amateur en een moord op een trein is een stuk gecompliceerder dan eentje in een donkere straat in Parijs…
Der Amerikanische Freund is de verfilming van de roman Ripley’s Game (met elementen uit Ripley Under Ground) van de Amerikaanse auteur Patricia Highsmith, die grote bekendheid verwierf met psychologische thrillers die meermaals voor het witte doek zijn bewerkt. Tussen 1955 en 1991 schreef ze niet minder dan 5 romans waarin Tom Ripley het hoofdpersonage is. Ripley Underground (1970) en Ripley’s Game (1974) zijn resp. het tweede en het derde boek uit de serie. Ripley’s Game werd in 2002 onder z’n originele titel nog een keer verfilmd door de Italiaanse regisseuse Liliana Cavani (The Night Porter, 1974) met John Malkovich in de hoofdrol, regisseur Roger Spottiswoode (Tomorrow Never Dies, 1977) bracht Ripley Under Ground in 2005 naar het witte doek en regisseur Anthony Minghella verfilmde in 1999 de bij het publiek best bekende titel uit de Highsmith-serie, nl. The Talented Mr. Ripley. Der Amerikanische Freund is een thriller, maar de moorden waarvan eerder sprake krijgen maar heel weinig ruimte in deze 2 uur durende film, al is vooral de tweede (in de trein) wel heel erg spannend. Wenders is het veel meer om de stemming te doen, om de atmosfeer in de steden die hij opvoert en om de motivatie van de hoofdpersonages. Hij neemt het niet zo nauw met de verhaallijnen van Patricia Highsmith, haspelt de elementen uit twee boeken door elkaar en verplaatst de actie van Amerika naar Europa, waarbij hij ook de details over Ripley en Minot naar z’n hand zet waardoor er van de spanning in het boek niet veel meer dan wat flarden overblijven. Bovendien laat de regisseur nogal wat informatie over de affaire achterwege. Zo vernemen we niet wie de te vermoorden mannen zijn en waarom ze van de aardbodem moeten verdwijnen en lijkt het hele opzet in New York – waar Ripley schilderijen uitzoekt in het atelier van de vervalser (of de vermeende vervalser) – erbij gesleept om de film ook in Amerika aan de man te brengen, want die rol wordt gespeeld door niemand minder dan regisseur Nicolas Ray (Rebel Without A Cause, 1955). Bovendien serveert Wenders ook nog andere bekende namen is minder belangrijke rollen: de Amerikaanse regisseur Samuel Fuller (The Big Red One, 1980), de Duitse regisseur Peter Lilienthal, de Duitse acteur Rudolf Schündler (Das Testament Der Dr. Mabuse, 1933), de Franse regisseur Jean Eustache en de Zwitsere film- en operaregisseur Daniel Schmid, waardoor de film in het Engelse en Duitse taalgebied beslist al op een zekere welwillendheid kon rekenen.
Dat laatste is nodig, want ondanks de ruime aandacht die Wim Wenders aan z’n hoofdpersonages besteedt, is er eigenlijk nooit sprake van een diepgravende karakteruitdieping. Met Zimmermann heb je als kijker nog min of meer te doen gezien zijn hachelijke toekomst en de onwaarschijnlijke moed die hij opbrengt om te doen waarvoor hij nooit in de wieg was gelegd, nl. het doden van mensen. De Fransman Raoul Minot is evenwel niet meer dan een bordkartonnen personage en Gérard Blain slaagt er nooit in om hem neer te zetten als een gevaarlijke crimineel. Dennis Hopper verleidt uiteraard door zijn bekendheid en zijn looks en dat hij kan acteren staat buiten kijf, maar met z’n cowboyhoed en zijn nonchalante manier van doen is Tom Ripley nooit meer dan een oppervlakkige New Yorker met veel geld die als bij toeval sentimenteel wordt omdat hij de doen heeft met de lichtgelovige Hamburgse lijstenmaker die zich al te gemakkelijk laat manipuleren door zijn kompaan Minot. Qua aanpak en stijl is Der Amerikanische Freund m.a.w. veel meer een Amerikaanse dan een Europese film waarin intellectualisme en nihilisme voorrang krijgen op emotie en menselijke betrokkenheid, waarvoor Wenders wel vaker koos, o.a. ook in Himmel über Berlin (1987) en in minder mate in Paris Texas (1984).
Maar zoals eerder aangegeven gaat het in Der Amerikanische Freund vooral om sfeer en die zet Wenders perfect neer, van de lege en onpersoonlijke buurt waar Zimmermann woont in de haven van Hamburg en de dure en wat hautaine sfeer in de riante villa waar Tom Ripley woont tot de zeer effectieve opnamen in de straten en in de metro van Parijs en het treinstation van München. De toon is meestal gespannen en vaak dreigend, ook al is er vaak geen sprake van direct gevaar, maar de kleurenkeuze, de camerastandpunten en het spaarzaam gebruik van extra lichtbronnen dompelen Der Amerikanische Freund in een dompige en benauwende sfeer die niet in de kleren kruipt en die voor de algemene appreciatie van de film belangrijker is dan de actie.