WHITE QUEEN, THE
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2018-03-30
TV-MINISERIE
Engeland, halfweg de 15de eeuw. De adellijke families Lancaster en York houden het land al een decennium gevangen in een bloedige burgeroorlog want ze claimen allebei de koningskroon. Als de serie begint is koning Henry, van het huis Lancaster, van z’n troon gestoten door de zgn. koningsmaker Lord Warwick (uit het huis York). Die heeft z’n jongere neefje Edward op de Engelse troon gezet, in de hoop op die manier de macht in eigen hand te kunnen houden. Maar het loopt al meteen mis als de jonge koning weigert om met de door zijn oom voorgestelde Franse adellijke kandidate in het huwelijk te treden – uiteraard met politieke bedoelingen - en de voorkeur geeft aan de jonge weduwe Elisabeth, uit het vijandige huis Lancaster, die zich na de val van koning Henry (en de dood van haar echtgenoot tijdens de voorbije schermutselingen) aan zijn voeten heeft geworpen om te voorkomen dat leden uit zijn huis haar en/of haar beide zoontjes zouden vermoorden. Het is liefde op het eerste gezicht – van beide zijden overigens – maar Lord Warwick en zijn zoons doen er alles aan om stokken in de wielen te steken, waarin ze evenwel niet zullen slagen.
Bijgevolg wordt Elisabeth de nieuwe koningin, wat heel erg tegen de zin is van iedereen die tot het huis York behoort. Lord Warwick en zijn echtgenote winden er geen doekjes om: nee, zij willen niet dat hun beide dochters hofdames van Elisabeth worden… Uiteraard is Edward niet gelukkig met de gang van zaken en omdat hij steeds minder vertrouwen heeft in zijn oom, steunt hij meer een meer op de adviezen van Elisabeths beide jongere broers. Warwick trekt zich terug op zijn kasteel en beraamt tot twee keer toe een opstand om Edward van de troon te stoten, de eerste keer ten voordele van diens jongere broer George, achteraf ten voordele van de door hem eigenhandig afgezette koning Henry, waardoor hij zijn eigen principes definitief verraadt. Ondertussen heeft niemand rekening gehouden met de claims van de familie Tudor, want die is verwant aan de Lancasters en kan evenzeer aanspraak maken op de Engelse troon...
Mocht het ingewikkeld klinken, dan moet je beseffen dat het in werkelijkheid nog allemaal veel complexer was, want de zgn. War of the Roses (1455-1487, de periode die in deze serie aan bod komt) was eigenlijk niet meer dan een korte uitloper van de Honderdjarige Oorlog tussen Engeland en Frankrijk over de rechtmatige troonopvolger in het grootste land van West-Europa. In de War of the Roses stonden evenwel ook sociale en financiële belangen op het spel en dat leidde tot een crisis in kringen van de Engelse adel, wat niet hoeft te verbazen na een eeuw van geldverslindende militaire conflicten en algehele verwaarlozing van stad en platteland.
In The White Queen concentreren de makers zich op de manier waarop de machtige adellijke families en het politieke milieu (meestal één en hetzelfde overigens) reageerden op de onstabiele toestand in het land, waarbij het uiteraard belangrijk was om de beschikbare middelen zo veel mogelijk voor de eigen clan te reserveren. In de periode die in de serie wordt behandeld, staan vooral de huizen van Lancaster en York met getrokken messen tegenover elkaar, maar uiteindelijk zal de onfortuinlijke derde, het huis van Tudor, aan het langste eind trekken, meer dan 100 jaar (tot 1603) aan de macht blijven en 5 koningen voor de Engelse troon leveren, waaronder de legendarische Hendrik VIII (1509-1547) en de nauwelijks minder intrigerende Elisabeth I (1558-1603).
We kijken naar het tijdperk en z’n conflicten door de ogen van koningin Elisabeth. Op het moment dat ze op het huwelijksaanzoek van de kersverse koning Edward ingaat, beseft ze niet in welk wespennest ze zich met haar familie begeeft, want tussen de Yorks en de Lancasters is het water heel erg diep en kan er van verzoening geen sprake zijn. Het zijn clans die geobsedeerd zijn door het hoogste ambt in het land, want dat geeft toegang tot onnoemelijke politieke en financiële macht. Heel gauw zal Elisabeth beseffen dat ze in de ogen van Lord Warwick en zijn medestanders (waaronder Edwards jongere broer George) altijd de vijand zal zijn en dat zij er alles aan zullen doen om haar te dwarsbomen met als ultieme doel haar definitieve verwijdering van hof in Londen. Maar Elisabeth houdt stand, aanvankelijk dankzij de wijze adviezen van haar politiek goed geïnformeerde moeder Lady Woodville (Janet McTeer), later dankzij haar goed uitgebouwd overlevingsinstinct. De van oorsprong Zweedse actrice Rebecca (Florence Foster Jenkins, 2016) werd zeer terecht genomineerd voor een Golden Globe voor haar rol als koningin Elisabeth van Engeland, die ze op een sterke en geloofwaardige manier gestalte geeft. Bij de vrouwelijke actrices moet ze overigens alleen de concurrentie van Janet McTeer (The Honourable Woman, 2014; Hannah Arendt, 2012) verdragen, want ook die speelt de sterren van de hemel.
Dankzij de bescherming van Lord Warwick (James Frain, Intruders, 2014) – de machtigste en rijkste figuur van zijn tijd – en de steun van zijn beide jongere broers, George (David Oakes, Victoria seizoen 1, 2016) en Richard (Aneurin Barnard, Dunkirk, 2017), hoeft de jonge koning Edward (Max Irons) zich geen zorgen te maken over de vijandige houding van de adellijke leden van het Lancasterkamp. Bovendien brengt hij via zijn huwelijk met Elisabeth minstens een gedeelte van die machtige familie in zijn invloedssfeer. De alliantie blijkt overigens een uitstekende tactische zet te zijn op het moment dat Lord Warwick meer macht probeert te krijgen dan goed is voor het koningshuis en/of voor Engeland, maar het betekent ook het einde van de goede verstandhouding tussen de vier mannen, want George, de tweede in de lijn van troonopvolging, kan niet weerstaan aan de wortel die Warwick hem voorhoudt: de koningskroon in ruil voor steun tijdens diens poging om zijn poulain Edward van de troon te stoten. David Oakes kruipt in de rol van de lafaard. Zijn personage George – vergelijkbaar met het personage Rollo, de jongere broer van Ragnar Lothbrok uit de serie Vikings – is eerder laf dan moedig en wil graag z’n ambitieuze droom realiseren op voorwaarde dat een ander – in dit geval Lord Warwick – de storende obstakels op zijn pad uit de weg ruimt. Van overmoed en ambitie heeft zijn broer Richard als derde in de lijn van troonopvolging, geen last. Hij blijft z’n oudere broer en koning trouw en dat zal hem op termijn geen windeieren leggen. Aneurin Bernard neemt het personage voor zijn rekening, maar het is duidelijk dat de makers van de serie geen grote rol voor Richard, Duke of Gloucester in petto hebben, of toch?, want wie is de man die Edward na een korte doodstrijd (1484) opvolgt als Richard III...
James Frain daarentegen krijgt ruim de tijd en de kans om z’n talent te bewijzen, want in de eerste helft van de serie is er voor Richard Neville, Earl of Warwick, veel plaats ingeruimd. Dat het personage op geen enkel moment in de gunst komt bij de kijker omdat Lord Warwick niet alleen een doortrapte intrigant, maar vooral ook een onbetrouwbare kerel blijkt te zijn die er niet voor terugdeinst om van kamp te veranderen als hem dat goed uitkomt, het zal James Frain wellicht worst wezen, want in een dergelijk onmogelijk personage kan een acteur schitteren – denk aan J.R. uit de serie Dallas: een schurk, maar tegelijk ook het personage dat het meest tot de verbeelding spreekt. En laten we het erover eens zijn: James Frain is uitstekend op dreef.
Gentenaren herkennen uiteraard meteen Het Gravensteen als het kasteel van koning Edward en koningin Elisabeth. Voor de rest van de opnamen hebben de makers hun camera’s opgesteld in en om historische gebouwen in Gent en Brugge, de Lakenhal in Ieper, maar ook in Damme en Lisseweghe. Dit is m.a.w. een serie die helemaal in Oost- en West-Vlaanderen is opgenomen.
BEELD EN GELUID
Een zeer gevarieerd kleurenpalet, want het verhaal speelt zich af in de loop van verschillende seizoenen. Aan de toiletten van de adel is veel aandacht besteed, waarbij rekening is gehouden met de diverse modestijlen in bv. Parijs en Londen. Ongerechtigheden hebben we niet gezien, wél dat er sprake is van een uitstekende detaillering in de close-ups. Voor de soundtrack is een beroep gedaan op John Lunn, de man die eerder dit decennium 23 afleveringen van
Downton Abbey (2012-2015) van muziek mocht voorzien.
EXTRA’S
Geen.
CONCLUSIE
Een sterk verhaal over een jonge vrouw die als het ware van de straat wordt opgepikt om koningin van Engeland te worden, maar die er wonderwel in slaagt om de intriges van het adellijke Londense milieu te overleven en haar familie bescherming te bieden. Voor de rest vrij veel naakt- en seksscènes, goed gechoreografeerde vechtscènes en heel veel drama, want het Engelse hof was in de 15de eeuw een al even grote krabbenmand als alle andere Europese hoven. De serie is helemaal in Oost- en West-Vlaanderen opgenomen en oogt wondermooi.