FILM
Antonio (Nino Manfredi), Gianni (Vittorio Gassman) en Nicola (Stefano Satta Flores) zijn drie kameraden in het partizanenverzet tegen de Duitse bezetter op het einde van de Tweede Wereldoorlog. Ze zijn als zes handen op een buik, onafscheidelijk, aan elkaar gesmeed door wederzijds vertrouwen en vriendschap. Antonio wordt na de oorlog weer hulpverpleger in een Romeins ziekenhuis, Nicola lesgever op een lyceum en Gianni hulpadvocaat in een groot juristenkantoor. Leven doen ze in kleine, stoffige flats en eten in de armenkantine van de koning-van-de-halve-porties. Het leven heeft niet veel te bieden, maar iedereen is blij dat hij nog leeft. In de ziekenzaal ontmoet Antonio de aantrekkelijke Luciana en wordt meteen verliefd op haar. Hij stelt het meisje een tijdje later voor aan Gianni, maar die maakt meteen indruk op Luciana. De dag nadien moet Gianni aan zijn vriend vertellen dat hij en Luciana een stel zijn. Antonio krijgt hartproblemen, maar een hart breekt niet zó maar en Antonio overleeft de klap, het verraad, de keuze van zijn kameraad voor zijn nieuwe liefde en niet voor hun vriendschap. Ondertussen krijgt Nicola ergens in de provincie moeilijkheden wegens zijn extreme politieke stellingen over de bourgoisie versus de werkende klasse en verliest zijn baantje. Hij verlaat vrouw en kind en trekt naar Rome om er aan de kost te komen als filmrecensent. Wanneer Gianni een plaatselijke projectontwikkelaar leert kennen – en vooral zijn wat domme dochter – ziet hij de kans schoon om lid te worden van een machtige en rijke familie. Hij laat Luciana in de steek. Die zoekt troost bij Nicola. Maar onze professor heeft andere katten te geselen en bovendien is hij niet dé man die Luciana zoekt.

Dan scheiden hun wegen. Scola laat de camera op een leeg plein de hoogte in gaan en toont ons Antonio en Nicola die elk een andere richting uitgaan terwijl Gianni toekijkt van achter een krantenkiosk. Hij heeft zijn oude makkers al verraden door voor de “rijken” te kiezen. Want Antonio en Nicola blijven hun oude linkse ideeën trouw en zijn bereid hun hand te laten afhakken voor de goeie zaak. Gianni daarentegen laat zijn oude ideeën varen en maakt carrière in de bouwsector. Zijn domme en wat naïeve vrouwtje slaagt er uiteindelijk in om uit te groeien tot de tragische, verwaarloosde echtgenote die hij nooit heeft liefgehad. Gianni zit gevangen in zijn eigen web. Met weemoed denkt hij terug aan Luciana en aan alles wat hij heeft opgeofferd. 25 Jaar na hun laatste ontmoeting treffen Antonio en Gianni elkaar op een parkeerterrein in Rome. Antonio gaat er vanuit dat ook zijn vriend het niet ver gebracht heeft in het leven, tot parkeerwachter bijvoorbeeld, gezien hij met opgestroopte mouwen op het parkeerterrein rondloopt (maar eigenlijk omdat een kleine Fiat 500 zijn auto blokkeert). De dag nadien ontmoeten de drie oude vrienden mekaar bij de koning-van-de-halve-porties, maar de meeëters en de bedelaars zijn verdwenen, allemaal overleden of uitgeweken. Gianni geeft één keer toe dat hij 'stinkend rijk' is, maar de beide anderen horen hem niet, dronken als ze zijn. En dan heeft Antonio nog een verrassing voor zijn vrienden.

Ettore Scola levert met C’Eravamo Tanto Amati, in het Nederlands We Hielden Zoveel van Elkaar, een dijk van een prent af, een cinefiele film, jawel, maar eentje die aan de ribben plakt, met een aandoenlijk en intrigerend verhaal over drie gezworen vrienden en hun liefdes. Scola presenteert zijn film als een komedie, grappig, humoristisch en luchtig, met prachtige personages en rasacteurs om de rollen gestalte te geven. Via kleine, detaillistische ingrepen, een enkel zinnetje of een verloren blik maakt hij ons deelgenoot aan gevoelens op een tweede, diepere niveau, waar vriendschap en trouw het moeten afleggen tegen wereldse zaken als carrière, politieke overtuiging, bedrog, seksuele wedijver en geldelijk gewin. Daardoor komt de tragiek van de denkbeeldige vriendschap op een pijnlijke manier aan het licht, het verraad, de misverstanden, het gewicht dat de tijd op gevoelens en overtuigingen legt. Tegelijk draagt Ettore Scola deze film op aan Vittorio De Sica, de maker van de ondertussen bijna mythische Fietsendief en toont hij zijn voorliefde voor de Italiaanse cinema uit het naoorlogse neorealisme met een film die in zwart/wit begint en pas later overgaat naar kleur. Hij toont de armoede en de zwaarte van het dagelijkse bestaan, de leegte en de zinloosheid zoals zijn illustere voorgangers dat deden, herschept de filmset van La Dolce Vita met een gastoptreden van Federico Fellini in hoogsteigen persoon en superster Marcello Mastroianni die zich met Luciana onderhoudt op de rand van de beroemde Trevi-fontein. C’Eravamo Tanto Amati is een hoogmis voor de historische Italiaanse film en filmregisseurs uit de periode na WOII, een eerbetoon, een lappendeken van grote vriendschap, wervelende liefdes, nostalgie en melancholie.

De techniek van Ettore Scola is uniek: in het begin van de film laat hij de auto van Antonio en Nicolas tot drie keer toe arriveren aan het landhuis van Gianni. Gianni komt vervolgens een keer of vijf via de voordeur de tuin ingestapt, elke keer op dezelfde manier aan zijn sigaret lurkend. Uit de toneelwereld leent Scola de techniek om personages die aan het woord zijn te belichten en de rest in het donker te zetten met versteende bewegingen: Antonio en Luciana zorgen na hun bezoek aan het stadstheater voor een paar grappige en vertederende fragmenten. Maar Scola laat het daar niet bij, voortdurend brengt hij unieke en originele wendingen aan en de uitkomst daarvan is zelden voorspelbaar of gewoon. De voortgang van het verhaal wordt soms onderbroken met flarden herinneringen uit het verleden, melancholische bespiegelingen van een ‘vroeger’ dat voorgoed voorbij is.

BEELD EN GELUID
Deze Italiaanse film is meer dan 30 jaar oud en een flinke poetsbeurt is nodig geweest om de pellicule terug op niveau te brengen. Toch is het resultaat niet je dat: er zitten nog heel wat beschadigingen op de filmrol en ook de kleur laat soms te wensen over. Ze is soms flets tot afgewassen. Het geluid is in dezelfde staat: soms klinken de stemmen ronduit hol alsof ze in een toilet zijn opgenomen, andere keren is er iets mis met het synchronisme. Wellicht puur om nostalgische redenen is het geluid in Mono opgenomen.

EXTRA'S
Deze dvd bevat de Production Notes, de Originele Bioscooptrailer en nog wat reclamespotjes voor de NRC-reeks en Homescreen.

CONCLUSIE
C’Eravamo Tanto Amati is een mooie film die op elk moment de grote liefde van de regisseur voor het medium cinema uitstraalt. Op fijnzinnige manier weeft hij het leven van drie mannen en Luciana door elkaar tot een puzzel met verschillende mogelijke oplossingen. Bovendien verbaast Ettore Scola de kijker qua regie, cameravoering en montage en voert tussendoor Vittorio de Sica, Federico Fellini en Marcello Mastroianni op die voor een keer zichzelf mogen spelen in een film die een eerbetoon is aan de gouden eeuw van de Italiaanse film. Best indrukwekkend.