FILM
Erin Gruwell (Hilary Swank) komt op haar eerste dag als lerares Engels voor de class from hell te staan; alle jongeren die zijn opgegeven zijn door directrice Campbell (Imelda Staunton) in één klas gedumpt en net zoals de scholieren eigenlijk lak hebben aan de les, verwachten ze dat de lerares lak heeft aan het schorriemorrie dat de les Engels als een vrij podium beschouwt om zijn bendeoorlogen op uit te vechten. De idealen die ze thuis van haar vader, een mensenrechtenactivist (Scott Glenn), heeft meegekregen blijken in de praktijk niet bruikbaar. Erin probeert de populaire en hippe leerkracht uit te hangen, maar dat draait op niks uit. De zwarten, latino's, aziaten en de éne verloren gelopen blanke blijven met getrokken messen tegenover elkaar staan. Wanneer ze merkt dat op de hele hoop er minder leerlingen weten wat precies de holocaust is dan dat er zijn die ooit al eens op straat beschoten zijn, besluit ze om het roer om te gooien en ze neemt de klas mee naar een Auschwitz-museum. Dat ze de leerlingen een gevoel van eigenwaarde wil geven door ze niet op voorhand als dommeriken af te schilderen, wordt echter financieel niet ondersteund door de klasraad. Om boeken voor haar leerlingen te kunnen kopen neemt ze een tweede en derde baantje aan. De leerlingen geraken zodanig door haar gefascineerd dat ze uit vrije wil het dagboek van Anne Frank beginnen te lezen,én een inzameling houden om Miep Gies, de vrouw die de familie Frank achter haar valse kast verborg, over te vliegen naar LA. Erin wint geleidelijk het respect van haar studenten, maar haar huwelijk met Scott (Patrick Dempsey) loopt er op fantastisch snelle wijze door op de klippen.

Leerkrachten hebben soms een grotere invloed op de opvoeding van kinderen dan de ouders, zeker in probleemgezinnen waarin er van thuis uit weinig tot geen sociale controle is, maar waar door de leerplicht toch tenminste een volwassene de kinderen op het rechte pad tracht te houden en een minimum aan basis-attitudes mee tracht te geven. Het verhaal van de geïnspireerde leerkracht die het beste uit zijn studenten wil halen, hebben we al eerder gezien in films als Dead Poets Society, Mr. Holland's Opus en Stand And Deliver. Freedom Writers zal zeker niet de prijs voor beste origineel script winnen. Nochtans doet het genre me wel iets, mede natuurlijk omdat ik in het dagelijkse leven zelf voor een klas sta; nochtans, het vooruitzicht op deze zoveelste variatie op hetzelfde thema, gemengd met wat kleffe belerende Anne Frank-retoriek, het predicaat van een op ware feiten gebaseerd verhaal (nooit een goed voorteken) en beslist foute rapmuziek kon me aanvankelijk niet bekoren, maar al bij al is Freedom Writers door de inspirerende inspanning van Hilary Swank en de antipathieke uitstraling van Imelda Staunton nog best te genieten. Toch is dit ondanks het nauwelijks verstopte vermanende vingertje een redelijk intelligente en innemende prent, zij het met wat schoonheidsfoutjes. De premisse is niet van de meest originele soort en de van stereotiepen vergeven klas met onder meer een streetwise nigga en een latino bitch, roept gewoon om een proces wegens plagiaat vanwege de makers van Dangerous Minds. De film maakt wel enkele sterke punten over de self fulfilling prophecies waarin leerlingen uit kansarme milieus worden ondergedompeld: Imelda Stauntons personage geeft het openingsschot met Erin aan te raden om toch maar haar paarlemoeren halssnoer niet te dragen voor de klas en wanneer de eerste les al is ontaard in een knokpartij kan een collega van Gruwell het al niet laten om te stellen dat hij "géén racist is, maar...", gevolgd door een pleidooi waarom het beter is om niet te veel middelen in de klas te steken. Naarmate Gruwell wél in haar succes volhardt, steekt er bovendien nog wat nijd op en geeft dezelfde fijne collega te kennen dat hij nog liever zijn eigen voet eraf schiet dan met haar van klas te ruilen.

Regisseur Richard Lagravesne wandelt hier op een dunne koord. Enerzijds doet hij een eerlijke poging om een film te maken over de uitzichtloosheid van sommige jongeren en hoe vooroordelen uiteindelijk de rechtstreekse oorzaak van hun falen zijn, en legt daarbij zonder al te veel inspanning de vinger precies op de wonde, maar anderzijds doet hij geen moeite om zijn personages meer karakter te geven dan de stereotiepen die hij zelf beschrijft. Op gegeven moment is een zwart meisje tijdens de literatuurles bij één van Gruwells collega's verontwaardigd na een opmerking omdat zij het "zwarte standpunt" moet belichten van het boek The Color Purple en - overigens terecht - opmerkt dat ze zich niet geroepen voelt om als advocate voor de zwarte gemeenschap te moeten pleiten, alleen maar omdat ze een zwarte huidskleur heeft. Maar diezelfde fout maakt Lagravesne heel duidelijk ook door in zijn cast niet één zwarte, latino, aziaat of voor mijn part een marsmannetje te casten bij wie de thuissituatie wél aanvaardbaar is. Zo werkt hij het cliché dat hij zelf tracht te bestrijden in de hand. Een domme fout, maar laten we die maar toedekken met de mantel der liefde voor de goede intenties. Een scène waarin Gruwell de kinderen verplicht een dagboek bij te houden met eender wat in, als ze er maar elke dag iets in schrijven, is dan weer een zeer mooi voorbeeld om het activeren van leerprocessen te bevorderen waarbij het nut zelfs voor een kind duidelijk is.

Wél een goede artistieke keuze was het casten van Hilary Swank, die, alhoewel ze hier nog niet in dezelfde topvorm is als bijvoorbeeld in Million Dollar Baby, toch bewijst dat ze één van de betere actrices van het moment is. Haar personage is meerdimensionaal: een harde tante met een bijna naïeve kijk op de dingen voor de klas, een zwakke vrouw met haar voeten midden in de realiteit wanneer haar echtgenoot ervandoor gaat. Haar rol laat veel blijken van menselijkheid toe, zoals wanneer ze een meisje uit haar klas helpt die moet getuigen voor de rechtbank in een moordzaak. Dat doet Swank correct en zonder overdreven pathos. De eerlijkheid waarmee ze de rol heeft ondernomen siert haar, maar goede wijn behoeft geen krans.

BEELD EN GELUID
In een beeldvullend kader van 1.78:1 lijkt de film meer op een televisieproductie dan op een bioscoopfilm, maar het beeld heeft een heldere textuur, wat we onder meer in de eindscène zien wanneer de leerlingen op een beslissing wachten onder een stralend blauwe lucht. Er is overigens in deze film bijzonder veel moeite besteed aan de kleuren in de klas mee te laten evolueren met de seizoenen van het jaar. De 5.1-geluidsmix dient vooral ter ondersteuning van de hiphop-soundtrack, maar blijft gelukkig wat op de achtergrond zodat de dialogen nog voldoende ruimte krijgen. Desondanks is Freedom Writers in de eerste plaats een praatfilm waarin occiasioneel, maar niet al te nadrukkelijk, af en toe eens een schot valt. Het geheel klinkt in elk geval helder en fris.

EXTRA'S
Alhoewel rijkelijk in aantal zijn de extra's inhoudelijk eerder pover. Eerst en vooral is er een commentaartrack met Richard Lagravenese en Hilary Swank, die eerder lineair en vlak blijven bij de scène van het moment.

De twee documentaires "Freedom Writers Family" (19 min.) en "Freedom Writers: The Story Behind the Story" (10 min.) zijn poeslieve werkstukjes met interviews met cast en crew die geen slecht woord over de film over de lippen krijgen. De derde documentaire "Making "A Dream" (5 min.) gaat over het in elkaar boksen van een rapnummer voor de soundtrack waarin stukjes uit Martin Luther King's bekende speech werden verwerkt. Als er van de 11 verwijderde scènes iets is bijgebleven, buiten het feit dat ze erin laten de film nog wat kleffer hadden gemaakt, dan is het wel dat Scott Glenn als cynische vader van Erin wat beter wordt geportretteerd. Ook de extra scène waarin Erin met haar klas naar Schindler's List gaat kijken, is een beetje té voor de hand liggend.

Om af te sluiten vinden we nog een trailer terug, een fotogalerij, en start de film onvermijdelijk op met cross-promotionele trailers.

CONCLUSIE
Freedom Writers is uiteindelijk nog een redelijk aangename feel-goodfilm zonder echter al te veel verrassingen. De presentatie op dvd is excellent, maar de extra's schieten kwalitatief tekort.