TREME - SEIZOEN 1
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2012-04-12
TV-SERIE
2005. Drie maanden na de doortocht van de orkaan Katrina is New Orleans uit de headlines van het Amerikaanse journaal verdwenen, maar de gehavende stad is allesbehalve hersteld van de overstromingen die grote delen van de buitenwijken blank hebben gezet. Heel veel inwoners van de zwarte wijk Treme zijn naar andere steden in de wijde omgeving geëvacueerd en het leven komt maar heel langzaam weer op gang. Tijdens dat proces maken we kennis met een aantal figuren die Treme op weigeren te geven en die zich verzetten tegen de plannen om projectontwikkelaars hun gang te laten gaan, want waar nu nog beschadigde of deels ingestorte huizen staan, willen die maar al te graag dure nieuwbouwflats voor de financieel beter gesitueerde New Orleaneans neerzetten, voor de rijke blanken dus, waardoor de stad mogelijk op termijn van democratische in republikeinse handen overgaat.
Professor Engelse literatuur Creighton Bernette (John Goodman) is gefrustreerd, want wat hij ziet bevestigt het beeld dat de buitenwereld van New Orleans heeft: failliet, maar ook slecht georganiseerd en corrupt tot op het niveau van de politiediensten. Z’n vrouw en burgerrechtenadvocaat Toni (Melissa Leo) weet er alles over, want zij zoekt al weken naar verdwenen personen van wie de politie beweert nooit te hebben gehoord. Heel veel documenten zijn vernietigd of onleesbaar geworden en daarvan wordt gebruik gemaakt om haar het werken onmogelijk te maken. Voorts maken we kennis met goedhartige trombonist Antoine Batiste (Wendell Pierce), z’n ex-vrouw LaDonna (Khandi Alexander) die al weken op zoek is naar haar verdwenen broer, dj en muzikant Davis McAlary (Steve Zahn) die een strijdlied schrijft dat goud wordt, in New Orleans wel te verstaan, de straatmuzikanten Sonny (Michiel Huismans) en z’n liefje, de violiste Annie (Lucia Micarelli), de jonge en goeduitziende Janette Desautel (Kim Dickens) wier huis zo goed als onbewoonbaar is en die de deuren van haar goedlopend restaurant moet sluiten omdat de leveranciers contante betaling eisen voor hun vlees- en groenteleveringen, indianenhoofdman Albert Lambreaux (Clarke Peters) die er niet voor terugdeinst om op provocerende manier de corruptie van de stadsambtenaren en de politie aan de kaak te stellen, z’n zoon Delmond (Rob Brown) en vele anderen die proberen om de stad te laten overleven ondanks de moeilijke leefomstandigheden en de tegenwerking van de plaatselijke en de nationale overheid.
Treme is een tv-serie naar een idee van David Simon, de man die destijds The Wire uit z’n mouw schudde, volgens kenners de beste serie die ooit voor televisie is gemaakt. The Wire speelt zich af in Baltimore en zoemt in op plaatselijke thema’s die in een ruimer kader zijn geplaatst, waarbij heel veel aandacht geschonken wordt aan de karakters. Treme krijgt een gelijksoortige behandeling, zij het dat er geen sprake is van opvallend geweld en dat de onderwerpen niet mede vanuit het standpunt van de overheid, maar uitsluitend via de getroffen burgers worden belicht. De verhaallijnen zijn bovendien ondergeschikt aan het lot van de hoofdpersonages en dat is een uitstekende keuze, want via hun kleine leed en al even kleine successen wordt een hechte emotionele band met de toeschouwer gecreëerd en kunnen de makers zich voor de rest heel veel vrijheid permitteren. Zo is de rijke en veelzijdige muziekcultuur van New Orleans het canvas waartegen het scenario van Treme ontrafeld wordt en de enorme verscheidenheid van het muziekleven komt aan bod in heel veel korte en langere fragmenten zonder dat de voortgang al te nadrukkelijk wordt opgehouden. Naast de plaatselijke jazzbands, muziekkorpsen en straatmuzikanten, ziet u in seizoen 1 onder andere Elvis Costello, Allen Toussaint en Dr. John tijdens muzieksessies en geeft Cassandra Wilson acte de présence in een van de laatste afleveringen. Mysterieus en geheimzinnig zijn de optredens van de zgn. indian bands, waarover in seizoen 1 niet verder uitgewijd wordt.
Zes maanden na orkaan Katrina is de door de Amerikaanse overheid en de wooncorporaties gecreëerde leegstand in de getroffen wijken van New Orleans nog altijd heel groot. Grote groepen onbeschadigde woonblokken zijn hermetisch afgesloten met omheiningen en wie zoals Albert Lambreaux probeert om via een huisbezetting een doorbraak te forceren, belandt met grote zekerheid voor een paar nachtjes in de gevangenis. Hij kan op veel bijval rekenen van getroffenen of hun achtergebleven familieleden, waardoor de raciale spanning toeneemt. Maar ondanks het aansnijden van sociale, politieke en maatschappelijke wantoestanden zijn er ook heel veel hoopgevende en leuke momenten in Treme. Zo krijgt het café van LaDonna uiteindelijk toch een nieuwe dak, ondanks de verdwijntruc van de aannemer, en gaat er een zucht van opluchting door de gemeenschap als blijkt dat Mardi Gras dit jaar toch doorgang zal vinden ondanks een aanvankelijk verbod van de burgemeester. De makers vermijden al te veel optimisme omtrent de toekomst van de stad waar de sfeer eerder gespannen en bedrukt blijft, maar het feit dat kleine succesjes de mensen ter plaatse gelukkig maken, ervaart de toeschouwer als een voorspoedig teken dat de inleving versterkt.
Het valt op dat vele scènes in Treme het resultaat zijn van toevallige omstandigheden (aanwezigheid van sommige bekende namen) en dat er sprake is van heel veel unieke opnamen (de liveoptreden van de jazzbands en straatmuzikanten) waardoor de serie de kijker het gevoel geeft dat hij erbij is geweest. Het wordt mede ondersteund door de soms documentaireachtige aanpak met losse camera tijdens de optochten, de concertfragmenten en de vele opnamen van ingestorte en beschadigde huizen, de nog niet opgeruimde schade op straat en de haperende toevoer van elektriciteit en stromend water, want het mag duidelijk zijn dat de makers nauwelijks decors hebben moeten verzinnen: New Orleans na Katrina is een uniek en authentiek decor dat in elke scène getuigt van wat het betekent als je straat in een kolkende rivier verandert en het dak van je huis nog net boven de zuigende watermassa uitsteekt. Het komt overigens de geloofwaardigheid ten goede dat de makers niet alles gereconstrueerd hebben (soms was dat evenwel nodig omdat vijf jaar na de storm sommige plekken al gerepareerd waren) en ze het uitleggen tot een minimum beperken: waarom Creighton Bernette z’n strijd opgeeft blijft een raadsel, voor de kijker, maar ook voor z’n vrouw en dochter en de rituelen van de indianen, de reden waarom ze maandenlang aan exotische kostuums werken en de betekenis van hun dansen tijdens de optocht, het wordt niet uitgelegd. De kijker blijft op dat moment een nieuwsgierige buitenstaander, net zoals de Amerikaanse ramptoeristen die in de stad neerstrijken en die zgn. hun steentje willen bijdragen aan de heropleving van de stad.
De acteerprestaties in Treme gaan van zeer goed tot uitstekend en de personages sluit u beslist na twee afleveringen definitief in het hart. Onze favoriet is Wendell Pierce als trombonist Antoine Batiste, een goeduitziende zwarte dikkerd met en hart van goud, een gat in z’n portemonnee en niet afkering van een flirt met een aantrekkelijke schoonheid. In Seizoen 1 gaat hij één keer lekker van bil met een stripper uit een nachtclub, maar voor de rest is hij een goede vader voor z’n beide zoontjes (die bij hun moeder LaDonna wonen) en thuis ligt hij zeer duidelijk onder de plak van zijn jongere vrouw Desirée. John Goodman (Creighton Bernette) en Melissa Leo (z’n vrouw Toni) lijken een ongewone combinatie, want hij is groot en moddervet en zij eerder normaal van lichaamsbouw en skinny, maar het gaat om twee intellectuelen (hij professor literatuur, zij mensenrechtenadvocate) die veel meer gemeen hebben dan hun seksleven, nl. politiek activisme dat via verschillende paden loopt, maar dat uiteindelijk dezelfde doelen dient. Steve Zahn kruipt in de huid van de hyperkinetische Davis MacAlary, dj in het plaatselijke radiostation, onruststoker en bon vivant die de toekomst optimistisch tegemoet treedt en die zich actief inzet voor de goede zaak, waarbij hij er wel op let dat er altijd een mate van eigen voordeel mee gemoeid is, want omdat hij voor de rest geen vast werk heeft, zit hij meestal op zwart zaad, tenzij z’n vader hem weer wat toeschuift. Davis is naïef, cynisch en racistisch (t.o.v. z’n homofiele buurmannen), maar hij draait ook gauw bij als hem de waarheid onder de neus wordt geduwd en opnieuw zal hij proberen om een aanvankelijk nadeel in een voordeel om te buigen. Een heel aantrekkelijk figuurtje is Janette Desautel, gespeeld door Kim Dickens, Davis’ seksmaatje, die ondanks het vele en zware werk haar restaurant uiteindelijk moet sluiten om financiële redenen. Davis probeert te voorkomen dat ze naar New York verkast, maar omdat hij buiten de slaapkamer weinig te bieden heeft aan een ambitieuze jonge vrouw, maakt hij weinig kans op slagen.
Een heel aantrekkelijk stel is de tandem Michiel Huismans (Sonny) en Lucia Micarelli (Annie), die de rol van straatmuzikanten voor hun rekening nemen die vanuit New York naar New Orleans zijn gekomen. Ze wonen in een klein huisje, maar omdat Sonny aan de drugs zit besluit Annie om haar horizont te verruimen en trekt ze bij een vriendin in. Op het moment dat de kaarten uitstekend liggen voor een reünie betrapt zij hem met een andere vrouw in hun bed. De breuk lijkt definitief. Vooral Lucia Micarelli brengt een sterke performance als de jonge violiste die tot het besluit komt dat een intieme én zakelijke relatie met haar uit Nederland afkomstige partner Sonny geen toekomst heeft. Khandi Alexander – LaDonna Batiste-Williams in de serie – is met haar lichtbruine huid, amandelvormige ogen een fijn besneden trekken zonder meer de opvallendste verschijning in de show. Haar personage LaDonna krijgt het in seizoen 1 zwaar te verduren, want er is niet alleen het stukgelopen huwelijk met Antoine Batiste (de vader van haar beide zoontjes), ze is ook nog altijd op zoek naar haar jongere broer die op de avond van de storm is opgepakt door de politie en sindsdien verdwenen. Bovendien heeft ze problemen met haar aannemer, want die heeft het dak van haar café niet hersteld, maar is er wel met haar aanbetaling vandoor gegaan.
Clarke Peters ten slotte speelt de rol van de raadselachtige Albert Lambreaux, indianenhoofdman en kostuummaker, een zwarte man die het onrecht in z’n stad met bitterheid en een diepgewortelde boosheid te lijf gaat. Hij is een stijfkop die voor niets of niemand terugdeinst ook al kost hem dat tijdelijk zijn vrijheid. Lambreaux ontleent z’n overtuiging aan waarden uit een oude cultuur die hem sterk en fier maken en hij probeert die door te geven aan z’n zoon Delmond en aan de mannen die tot zijn stam behoren en die hem eeuwige trouw verschuldigd zijn. Hun samenhorigheid schrikt de autoriteiten af en zelfs de politie van New Orleans probeert een direct conflict met Lambreaux en de zijnen te vermijden. Peters maakt van Lambreaux een fiere indiaan en zwarte, een gerespecteerd opperhoofd en een burger met wie rekening moet worden gehouden.
BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van deze serie is niet minder dan uitstekend, want niets is aan het toeval overgelaten. Zelfs in de unieke opnamen tijdens de optochten en het Mardi Gras-feest zijn de kleuren altijd fel en geprononceerd met een goed zwartniveau. De buitenopnamen doen hun voordeel met het felle zonlicht waardoor de trieste omgeving er een stuk minder donker uitziet. De binnenopnamen zijn vaak met heel weinig licht gemaakt. Kwestie van de authenticiteit te bewaren. Tinten van beige en bruin over donkerbruin voeren dan de boventoon.Maar Treme is vooral een serie waarin de muziek een centrale plaats inneemt en dat zal u geweten hebben, want de 5.1-track is veelzijdig en krachtig met een stevig surroundeffect en diepe bastonen die tijdens de muzikale scènes voor een indrukwekkend geluidstapijt zorgen.
EXTRA’S
Bij elke aflevering van deze tiendelige tv-serie hoort een extra die The Music of Treme genoemd is en waarin de muziek van die specifieke aflevering speciale aandacht geniet. In The Making of Treme (13 min.) komen de regisseur, de scenaristen en de acteurs aan bod over de verhaallijnen, de samenwerking tussen acteurs en muzikanten en vertellen de hoofdacteurs over hun personages. In de ruimere documentaire Treme: Beyond Bourbon Street (21 min.) wordt aandacht besteed aan de bestaande en special opgetrokken decors, aan de muziek van New Orleans, aan het unieke gebruik dat eens per jaar op Mardi Gras zwarte Amerikanen zich als indianen verkleden als eerbetoon aan de eerste bewoners van hun land. Adviseurs en specialisten op allerlei terreinen praten over hun belangrijke bijdrage aan de tv-serie en de regisseur en de scenaristen wijzen erop dat alles in het werk is gesteld om de authenticiteit te bewaren. De afleveringen 1, 3, 8, 9 en 10 zijn voorzien van een Audiocommentaar waaraan David Simon en Eric Overmyer, de producers van de serie en leden van de cast & crew hun medewerking verlenen. Elke aflevering is voorzien van een Music Commentary waarin de muzikanten over hun muziek en hun typische stijl praten.
CONCLUSIE
Treme van bedenker David Simon en Eric Overmyer maakt met dit eerste seizoen een overtuigende indruk tegen de achtergrond van de orkaan Katrina die in 2005 een ware ravage aanrichtte waardoor duizenden inwoners de stad moesten verlaten en hun heil zoeken in naburige steden en staten. New Orleans is de ziel van de V.S., zegt David Simon in de making-of op disk 4, en we willen dat iedere Amerikaan zich dat realiseert. Treme lijkt ons een goede manier om dat doel te bereiken. Verwacht geen spetterende avonturenserie met moorden en snelle wagens, maar geniet van deze onderdompeling in de muziekcultuur van één van Amerika’s meest authentieke steden met z’n unieke stadscultuur. De verhaallijnen zijn ondergeschikt aan de personages, maar dat betekent niet dat Simon en Overmyer geen sterke vertellingen in petto zouden hebben. De acteerprestaties zijn uitstekend en de kwaliteit van deze HBO-release is bijzonder hoog.