FRINGE - SEIZOEN 5 (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2013-11-06
SERIE
In 2015 vindt een ontstellende ramp plaats. De Observers, tijdreizigers uit de 27ste eeuw, zetten de frontale aanval in op de aarde, en ze nemen zonder slag of stoot het bewind over. Ze willen onder meer op de aarde drie grote machines bouwen die de lucht zodanig vervuilt dat de gemiddelde levensverwachting van de mensen gehalveerd wordt, maar ze zelf perfect kunnen ademen. Niet iedereen is gelukkig met die gang van zaken, en Walter Bishop (John Noble) heeft samen met een mysterieuze collega die Donald heet op een reeks videocassettes een strategie uitgewerkt hoe de wereld van de Observers verlost kan worden. Hijzelf, zijn zoon Peter (Joshua Jackson) en diens vrouw Olivia (Anna Torv) en zijn assistente Astrid (Jasika Nicole) worden echter gevangen genomen in een blok amber. In 2036 worden ze bevrijd door Henrietta (Georgina Haig), de inmiddels volwassen geworden dochter van Peter en Olivia. Etta vraagt hun hulp omdat Walter mogelijk de enige is die weet hoe de Observers kunnen verslagen worden. Walter wordt echter gevangen genomen door kapitein Windmark (Michael Kopsa), de keiharde leider van de Observers anno 2036. Windmark vernietigt de informatie in Walters brein, maar de slimme kerel heeft zijn plan uiteengezet op een reeks VHS-cassettes die tegelijkertijd met de rest van zijn laboratorium in Harvard in amber zijn ingevrozen. De ploeg breekt in in het voormalige laboratorium, en slaagt daar zijn kamp op; terwijl Walter en Astrid met behulp van een zelf in elkaar geknutselde laserstraal de cassettes uit de amber halen, gaan Olivia, Peter en Etta op zoek naar de verschillende onderdelen die volgens de boodschap op de cassettes bij elkaar moeten worden verzameld. Wanneer Etta echter op één van die zoektochten door Windmark koudweg wordt vermoord, wordt het voor Olivia en Peter een erezaak om wraak te nemen. Hun enige hoop ligt in het veranderen van de toekomst, zodanig dat de invasie van de Observers nooit zal plaatsvinden. Met een vijand die gedachten kan lezen, instant van plaats kan veranderen en door de tijd kan reizen belooft het in elk geval geen parkwandeling te worden.
Seizoen 3 van Fringe was volledig gebaseerd uit een idee uit een enkele aflevering van seizoen 2: in de aflevering Peter heeft Walter Bishop een deur naar een parallel universum geopend die hij beter dicht had gelaten, waarin alle personages uit de reeks eveneens leven maar een andere positie in de maatschappij bekleden. Diezelfde truc trachten de makers in dit vijfde en laatste seizoen van Fringe nog eens te herhalen: in de aflevering Letters Of Transit uit seizoen 4 belandt Walter in de toekomst bij de in zijn tijdlijn nog ongeboren dochter van Olivia en Peter, die het verzet leidt tegen de tijdreizigers die de 21ste eeuw "gekaapt" hebben. De verhaallijn van desbetreffende aflevering was nog niet afgesloten (wanneer zijn afleveringen over tijdreizen dat wel?), en in dit vijfde seizoen worden de ware bedoelingen van de Observers, die al vanaf de aflevering The Arrival in het eerste seizoen meespelen, duidelijk. Je moet het bedenker J.J. Abrams aangeven: in tegenstelling tot het afschuwelijke einde van Lost weten hij en zijn team ditmaal wél een deftig einde te breien aan zijn alsmaar complexer wordend universum, en dan nog wel op een zodanige manier dat er geen losse eindjes meer overblijven.
Desondanks zitten er een paar volslagen onlogische wendingen in het vijfde seizoen, die zelfs binnen het kader van de suspension of disbelief die u bij dergelijke reeksen dient te maken, wrevel wekken. Het grootste probleem in het scenario is de complete apathie waarmee de mensheid op de komst van de Observers schijnt te reageren. Ondanks de dreiging van de Observers om de atmosfeer te vergiftigen draait de maatschappij gewoon verder zoals die altijd draaide, zij het dat de met de vijand collaborerende mensen, de Loyalisten, als een soort moderne versie van de SS de "veiligheid garanderen", lees, ervoor zorgen dat de overheersers geen strobreed in de weg wordt gelegd. Ondanks het feit dat Peter, Olivia, Walter en Astrid niet in dit tijdvak thuishoren, zien ze er weldoorvoed en netjes gekleed uit, kunnen ze in het laboratorium van Harvard zonder problemen binnen- en buitenwandelen (zij het langs de riolen), en worden ze tijdens hun werkzaamheden waarbij ze een wapen tegen de Observers in elkaar knutselen absoluut niet gehinderd door de Observers die nochtans gedachten kunnen lezen en maar een willekeurig lid van het verzet op de rooster dienen te leggen om frontaal in de tegenaanval te kunnen gaan.
Fringe werd het slachtoffer van een mid-season cancellation, vandaar dat de reeks na een half seizoen reeds eindigde. 100 afleveringen hebben de makers het uitgezongen - waarom de telling van de afleveringen dan op 99 staat kan u in detail lezen in de bespreking van seizoen 2 ("Unearthed"). Doordat de makers het einde zagen aankomen, hebben ze er tenminste voor kunnen zorgen dat Fringe in waardigheid is kunnen stoppen, want de koe (Gene?) was toch wel uitgemolken. Het transfereren van de verhaallijn naar 2036 was een briljante zet om toch alweer een nieuwe invalshoek te verschaffen, maar voor een eventueel zesde seizoen zouden er toch kronkels in de verhaallijn moeten worden gemaakt die zelfs een Abrams niet aankan. Fringe eindigt in schoonheid. De reeks is geëvolueerd van een paranormale detectiveshow tot een puur SF-drama, en de losse freak of the week-afleveringen hebben plaats moeten maken voor een doorlopende verhaallijn, vandaar dat ik de beschrijving van de afleveringen hieronder van de nodige spoilertags zal voorzien. Niet iedereen zal er even tevreden over zijn dat de principes van Fringe overboord werden gegooid om er een post-apocalytische thriller à la Falling Skies van te maken, het personage van Etta wordt te vroeg uit de reeks geschreven om enig gewicht te bieden aan de plot, en de intrige waarbij elke week opnieuw een videoband uit het amber wordt geplukt en de cast braafjes doet wat de tape hen instrueert, gaat snel vervelen. Hoe het finale seizoen eruit zou gezien hebben als Fringe nog tot een vol seizoen was doorgegaan zullen we wellicht nooit weten, maar dan zouden er alleszins meer ingrediënten in de soep moeten gezeten hebben.
AFLEVERINGEN
Disk 1:
87. Transilience Thought Unifier Model-11
Walter, Peter en Astrid zitten vast in 2036, in het gezelschap van Etta. Ze proberen het lichaam van Olivia te vinden, dat nog steeds in amber moet ingestopt zijn. Wanneer ze haar vinden, heeft de portier er echter de troepen van de Observers bijgeroepen, en alhoewel ze met het lichaam van Olivia kunnen ontsnappen, wordt Walter gearresteerd. Olivia bezit een machine waarmee ze de gefragmenteerde herinneringen die September in Walters brein heeft gestopt weer kan assembleren, maar dan moeten ze eerst Walter uit de klauwen van kapitein bevrijden, die op hardhandige wijze Walter aan het ondervragen is.
88. In Absentia
Walters herinneringen zijn door Windmark uit zijn geheugen gewist. Astrid herinnert Walter eraan dat hij vroeger altijd nota's maakte bij al wat hij experimenteerde. Het Fringe-team dringt het hermetisch gesloten gebouw van Harvard Universiteit in, waar Walter vroeger zijn laboratorium had; voor de veiligheid heeft Walter zijn eigen lab met amber gevuld. Aan de rand van de amber staat Walters oude videocamera, en hij meent dat hij eerder een gesproken dan geschreven relaas zal achtergelaten hebben. Terwijl het team met een zelfineengeknutselde laserstraal probeert het amber te openen neemt Etta een Loyalistische bewaker, Gael Manfretti (Eric Lange) onder schot. Ze wil weten hoe ze vanuit het gebouw van de fysika de elektriciteit weer aangezet kan worden. Tot afgrijzen van Olivia gebruikt Etta daar en vreselijk wapen voor, één dat Manfretti in één klap enkele tientallen jaren kan laten verouderen. Manfretti probeert Olivia te beschouwen als de good cop, en Olivia krijgt medelijden met hem wanneer hij haar vraagt om zijn zoon te verwittigen. Maar heeft hij wel een zoon? En heeft Etta gelijk om de brave, rustige bewaker zo hard aan te pakken?
89. The Recordist
Een aanwijzing volgend op één van de tapes van Walter reist het Fringe-team naar Pennsylvania. Daar moeten ze in een mijn een mineraal gaan ophalen dat als energiebron kan dienen voor een wapen tegen de Observers. Ze vinden op de plaats een groep verzetsstrijders die zich bezig houden met alle verslagen over de strijd tegen de Observers te archiveren. De nabijheid van de mijn zorgt echter dat de strijders een huidziekte krijgen die hen langzaam fataal wordt. De leider van het verzet, Edwin Massey (Paul McGillion), helpt Walter met het construeren van een pak waarmee hij veilig de mijn kan betreden, maar voor de vervaardiging is een hoeveelheid koper nodig. Massey onderhandelt met een nabijgelegen handelspost om twee kilo koper te kopen, maar de onderhandelingen verlopen stroef, en alle momenten dreigen de Observers de verzetspost binnen te vallen.
90. The Bullet That Saved The World
Walter heeft een blauwdruk van een plan verborgen in een metrostation op de lijn Newark-Penn in Manhattan. Alleen is Manhattan tegenwoordig een flink bewaakte burcht, waar Observers en Loyalisten alle ingangen blokkeren. Het team moet dus een afleidingsmanoeuver creëren. Walter zoekt in zijn laboratorium tussen de spullen die het Fringe-team tijdens al hun jaren ingezameld hebben, en stuit op het middel waardoor de mond dicht groeit uit de aflevering Ability uit seizoen 1. Het laboratorium op Harvard is intussen gecompromitteerd, en dankzij de tussenkomst van Broyles, die een hoge functionaris bij de Observers is maar in het geheim voor het verzet werkt, worden Walter en compagnie op tijd verwittigd. De enige manier om hun sporen uit te wissen is het laboratorium terug in amber verzegelen.
91. An Origin Story
Door een wormgat halen de Observers technologie uit de toekomst waarmee ze hopen de atmosfeer te vergiftigen. Het verzet heeft een Observer gevangen genomen, en weet dat een soortgelijk transport binnenkort zal gebeuren. Peter, die op wraak belust is, wil met behulp van een stuk Observer-technologie, een kubus, niet alleen het transport verhinderen maar ineens het wormgat naar kingdom come blazen, en in 2609 behoorlijk schade aanrichten. Walter meent dat dat met de antimateriestaven die ze van Etta hebben gekregen, moet lukken. Om de cruciale informatie inzake de montage van de kubus te weten te komen ziet Peter er geen graten in de Observer te martelen. Hij steelt bovendien een stuk technologie dat hem de vermogens van een Observer moet geven.
Disk 2:
92. Through The Looking Glass And What Walter Found There
Walter heeft een poort ontdekt naar een Escher-achtig mini-universum waarin de wetten van tijd en ruimte anders zijn. Samen met zijn mysterieuze vriend Donald heeft hij daar de jongen met bijzondere empathische vermogens uit de aflevering Inner Child uit seizoen 1 verborgen. De twintig jaar die intussen zijn voorbijgegaan duren voor een waarnemer in het universum maar hoogstens een paar dagen; toch is de jongen verdwenen, en is op de plaats waar hij verborgen was een radio achtergelaten. Het wordt echter een kwestie van het mini-universum tijdig te kunnen verlaten, want de Observers zijn de leden van het Fringe-team op het spoor.
93. Five-Twenty-Ten
Het Fringe-team moet twee cylinders ophalen uit het voormalige laboratorium van William Bell. Het gebouw is echter herschapen in een ruïne. Ze roepen de hulp in van Nina Sharp, die haar hand kan leggen op technologie van de Observers die vaste materie in gas kan doen sublimeren. Met die technologie wil Walter de ingang van het laboratorium vrijmaken. Peter pleegt intussen een aanslag op twee luitenants van Windmark.
94. The Human Kind
Olivia moet op een werf op het platteland een elektromagneet ophalen. Er staat intussen echter een behoorlijke prijs op haar hoofd, en van de werfleidster, Simone (Jill Scott), is ze niet zeker dat die haar niet gaat aangeven bij de Observers. Dankzij de ingeplante technologie kan Peter de handelingen van de Observers voorspellen. Zijn volgende plan is om Windmark te vermoorden, maar de technologie verruimt weliswaar zijn observatievermogen, maar zijn emoties worden erdoor afgestompt. Walter meent dat het een kwestie van tijd is vooraleer de gevolgen permanent zullen zijn.
95. Black Blotter
De radio die het Fringe-team in het pocketuniversum heeft gevonden begint plots een signaal uit te zenden. De boodschap zelf krijgt Astrid niet ontcijferd, maar dankzij radiotriangulatie kunnen ze wel vinden waar het signaal vandaan komt. Alleen moet het team niet te hard rekenen op Walter, want die heeft zichzelf vol LSD gepropt en ziet ze letterlijk en figuurlijk vliegen. Het spoor leidt echter naar het verdwenen Observerkind waar het team al lang naar op zoek is.
96. Anomaly XB-6783746
Tevergeefs trachten de Fringe-leden contact te maken met het Observerkind, Michael (Rowan Longworth). Ze hebben geen andere keuze dan Nina Sharp in te schakelen. Die compromitteert met haar bijstand echter haar positie op het Ministerie van Wetenschap, en ze moet alle bruggen achter zich verbranden. In een geheim laboratorium dat door het verzet wordt gebruikt probeert Nina informatie aan Michael te onttrekken via een ECog. Om de test succesvol te laten verlopen heeft ze echter een tweede ECog nodig. Het team breekt in een laboratorium binnen om een tweede exemplaar te stelen. Windmark zit hen echter op de hielen, en opdat hij geen informatie zou kunnen onttrekken aan Nina, maakt die het ultieme offer voor de veiligheid van het team.
97. The Boy Must Live
Om toegang te krijgen tot Michaels bewustzijn laat Walter zich in zijn eigen deprivation tank onderdompelen. Hij komt zo de ware identiteit alsook de verblijfplaats van Donald te weten: Donald is September, die een gewone mens is geworden nadat de Observertechnologie uit zijn cortex is verwijderd. Donald vertelt over hoe de mensheid in 2167 ongeslachtelijke voortplanting heeft uitgevonden, en hoe de testpersonen hun intelligentie hebben opgedreven ten koste van hun gevoelens, en zo de Observers zijn geworden. Donald meent dat de enige manier om hen te stoppen is om de hyperintelligente jongen naar 2167 te sturen, als bewijs dat intelligentie en empathie toch kunnen samengaan, waardoor de wetenschappers mogelijk van mening zullen veranderen en daardoor de toekomst én het verleden kunnen aanpassen, want in de meest optimale setting zal de invasie van de Observers nooit plaats hebben gevonden. De voorwerpen die het Fringe-team heeft verzameld moeten dienen om een tijdmachine te bouwen. September heeft echter voorzien dat iemand van het team zich zal moeten opofferen. Windmark reist naar 2609 en krijgt daar te horen dat hij de zoektocht naar de rebellen moet staken. Blijkbaar is hij toch ook niet ongevoelig voor emotie, want wat in hem borrelt kan duidelijk omschreven worden als wraakgevoelens. Hij reist terug naar 2036 en tegen de bevelen van hogerhand in organiseert hij een klopjacht, waarbij hij Michael te pakken krijgt.
98. Liberty
Windmark heeft Michael gevangen genomen, en houdt hem in bewaring in het streng bewaakte hoofdkwartier op Liberty Island. Er is echter een manier waarop het team de Observers zou kunnen verschalken: Olivia moet naar het parallelle universum reizen, wat niet door de Observers bezet is, en van daaruit Liberty Island proberen binnen te dringen. Olivia heeft echter al in jaren geen cortexiphan meer gehad, en nu moet ze een vierdubbele dosis geïnjecteerd krijgen. De effecten zijn dan ook navenant.
99. An Enemy Of Fate
Het finale plan om de Observers te verslaan krijgt vorm. September knutselt de tijdmachine in elkaar en Michael wordt klaargemaakt om naar 2167 te reizen. Alleen wordt kolonel Broyles ontmaskerd, en hij wordt aan een zware ondervraging door Windmark onderworpen. Het is slechts een kwestie van tijd vooraleer hij doorslaat en de geheimen van het verzet noodgedwongen overbrieft aan Windmark. Het team besluit een wormgat te openen met een kubus. Tijdens een gewaagde overval op een faciliteit van de Observers laten ze alle mogelijke plagen, virussen en ziektes los die Walter in de loop der jaren in zijn laboratorium heeft verzameld. Walter is bereid om zichzelf op te offeren en mee met de jongen naar 2167 te reizen, om vervolgens nooit meer terug te keren. September meent echter dat hij niet in dit tijdvak past en stelt voor om de plaats van Walter in te nemen.
BEELD EN GELUID
In het verleden werd er gestoeid met compleet andere kleurpaletten om de verschillende parallelle universa weer te geven, ditmaal krijgen we een sombere voorstelling van onze dystopische toekomst, met veel koude kleuren als blauw en grijs, en amper groen; de huidtinten van de Observers zijn abnormaal bleek.. Ook de huidtienten zien hierdoor ongezond bleek en bloedloos; wanneer Peter in één welbepaalde aflevering een Observer doodmartelt, ziet het bloed er dieprood uit. De contrastwaarden fluctueren heftig en details zijn goed te zien. Alleen is het beeld niet helemaal vrij van macroblocking, dat af en toe heel kort opduikt. Er zijn fijne details waar te nemen, onder meer in het restant van Walters laboratorium en in het rioleringssysteem onder de universiteit, en ook de close-ups verraden veel van de emoties van de personages. Fringe begon ooit met een vrij vlakke gecomprimeerde Dolby Digital 5.1-track, maar sinds het derde seizoen is men overgestapt naar een robuuste DTS-HD MA 5.1-track die sporadisch heel agressief uit de hoek komt telkens de kijker de stuipen op het lijf dient te worden gejaagd. De vooral dialooggedreven reeks wordt mooi opgesmukt met allerlei tierlantijntjes, waneer er bijvoorbeeld weer eens een poort naar een andere dimensie opduikt. De muziek is duidelijk van de hand van J.J. Abrams' huiscomponist Michael Giacchino, die er zijn handelsmerk van heeft gemaakt om een snerpende viool de toonladder te laten beklimmen voor elke scène waar er bij de uitzending gewoonlijk een reclameblok zit.
EXTRA'S
Stellen dat deze diskset overladen is met bonusmateriaal zou de waarheid geweld aandoen zijn. Naast twee verwijderde scènes (2:16) die bij de respectievelijke afleveringen zijn geplaatst, wordt de aflevering Black Blotter voorzien van een audiocommentaartrack met uitvoerend producent J.H. Wyman en editor Jon Dudkowski. De documentaire A farewell to Fringe (21:06) is een degelijke maar korte nabeschouwing met onder meer de alomtegenwoordige producent J.J. Abrams en de vijf hoofdacteurs (Anna Torv, Joshua Jackson, John Noble, Lance Reddick en Jasika Nicole). Daarnaast krijgen we ook nog het script van de finale An Enemy Of Fate, en als kers op de taart een panelgesprek "Fringe season 5 Comic-Con panel" (29:00) waarin de leden van cast en crew op het wereldvermaarde Comic Con in San Diego in 2012 het publiek vragen op hen laat afvuren. Als afsluiter is er een gag reel (2:12).
CONCLUSIE
Fringe heeft de verdienste dat de makers elk seizoen wel met iets anders hebben uitgepakt. De verhaallijn met een verzetshaard tegen de door Observers gedomineerde dystopische toekomst lijkt echter iets te veel op wat we elders en beter al gezien hebben, en tipt niet aan bijvoorbeeld de parallelle universa uit seizoen 3. Het spectaculaire einde maakt echter veel goed. Beeld-en geluidskwaliteit zijn prima in orde, maar naar bonusmateriaal moet je bijna met een luizenkam zoeken.
