FILM
"To survive in a world at war, he must find a strength greater than all the events that surround him." (Tagline poster Empire Of The Sun)

Steven Spielberg mag dan wel de regisseur bij uitstek zijn die je gaat opnoemen als men het over jaren '80-films heeft, maar niet iedere film van de man werd een even groot succes. Meer zelfs, het is opvallend hoeveel Spielberg-titels onderwijl reeds volop in de vergetelheid zijn gesukkeld of die destijds toch niet het gehoopte succes werden die de producers voor ogen hadden. Door de populaire videotheekmarkt in de eighties werd iedere Spielberg-film wel volop gehuurd waardoor ook Empire Of The Sun alsnog uit de kosten kwam, maar aan de bioscoopkassa werd het eerder een flop. Dat valt deels te verklaren doordat deze oorlogsfilm een toch wel atypische Spielberg-film is, maar ook zat The Last Emperor daar ongetwijfeld voor iets tussen. Simpelweg doordat twee Hollywood-blockbusters die zich in het vooroorlogse China afspeelden mogelijkerwijs net iets van het goede te veel waren, wat onbetwistbaar gold op de Oscars en waarbij Empire Of The Sun voor alle zes nominaties de duimen moest leggen voor het epos van Bernardo Bertolucci.

De film is gebaseerd op JG Ballard's semi-autobiografische gelijknamige roman uit 1984 waarin de auteur van Crash (wat later controversieel verfilmd werd door David Cronenberg) het over zijn moeilijke jeugd tijdens de Tweede Wereldoorlog in Shanghai had. Spielberg die anders zo goed als de vaste regisseur bij Universal was, spoelde voor deze film bij Warner aan omdat de studio reeds de filmrechten van het boek had opgekocht. Spielberg was zeker niet Warners eerste keuze. Eerst stond Harold Becker op het lijstje die we kennen van The Onion Field, Taps, The Boost, Sea Of Love, Malice, City Hall en Mercury Rising. Maar toen Becker afhaakte, kwam men daarna met de naam van de legendarische David Lean op de proppen en zou Spielberg de producer worden. Na meer dan een jaar eraan te hebben gewerkt liet ook Lean deze kelk aan zich voorbijgaan omdat hij vond dat hij niks met het boek kon aanvangen. Dat was niet Spielbergs gedacht toen hij zelf de roman las, want in latere interviews vertelde de regisseur dat hij stiekem wenste dat hij zelf achter de camera zou mogen staan. Om de cirkel met David Lean volledig rond te maken zou hij zich qua stijl gaan spiegelen aan The Bridge On The River Kwai dat zich eveneens afspeelt in een Japans krijgsgevangenenkamp. Na Raiders Of The Lost Ark, E.T. The Extra-Terrestrial, Indiana Jones And The Temple Of Doom en in mindere mate The Color Purple zat Spielberg muurvast in een slipstream van blockbusters die de kassa deden ontploffen, en dus waren de verwachtingen ontzettend hoog. Hoewel je door de kindse fantasie er zo de hand van Spielberg kan uithalen, riskeerde de regisseur met deze film zich toch heel wat.

Uit meer dan 4.000 kinderen die auditie deden voor de rol van Jim Graham koos Spielberg de toen twaalfjarige Christian Bale, en dat op aanraden van zijn toenmalige echtgenote Amy Irving die met hem in de miniserie Anastasia: The Mystery Of Anna zat. Ballard zelf was er ontzettend verbaasd over hoe sterk Bale wel op hem geleek in diens kinderjaren. Van Spielberg verwachten we doorgaans sympathieke kinderen die een groots gevoel hebben voor Kuifje-achtige avonturen, denk maar aan Elliot uit E.T. , maar Jim Graham is eerder een weerzinwekkend ettertje die verwacht dat de mensen naar zijn pijpen dansen en die er met plezier het huispersoneel op attent maakt dat ze betaald worden om hem en zijn familie te dienen.

Door de geografische ligging van Shanghai was van zeer groot belang voor de Jappen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Door de vele buitenlandse (en dan vooral Britse) diplomaten werd het gebied een soort van neutrale enclave die zich niets moest aantrekken van het oorlogsgeweld, maar Japan dacht al volop aan de verovering van de Stille Oceaan en de aanval op Pearl Harbor, en zag Shanghai als een ideale nederzetting, en viel daarom met zijn leger de stad binnen. De Britse rijke burgers werden verdreven en al hun bezittingen kwamen in de handen van de Japanse regering terecht. Het overkomt ook de familie van Jim, die gedwongen wordt om te vluchten, maar door de chaos raakt de bengel zijn ouders kwijt en hij blijft alleen achter. De arrogante snotaap slaagt er amper in om voedsel te vinden, en hij probeert om zich over te geven aan de Japanse soldaten, maar die lopen hem straal voorbij. Door stom toeval komt hij bij de twee Amerikaanse oplichters Basie (John Malkovich) en Frank (Joe Pantoliano) terecht. Jim stelt hen voor om samen met hem naar zijn oude buurt te trekken, zodat ze de leegstaande huizen kunnen plunderen, maar Jamie weet niet dat de woningen reeds ingenomen zijn door de Japanse troepen, en het drietal wordt gevangen genomen en overgebracht naar een gevangenkamp in Suzhou.

Het blijft vreemd om het te zeggen maar de zwakke schakel van deze film is Christian Bale, waar je je als kijker dient over te zetten. Je merkt weliswaar dat er in de jonge knaap een briljant acteur verborgen zit (en wat hij later ook met verve zou bewijzen), maar het is toch moeilijk om als kijker enige band te hebben met dit verwend ventje dat denkt dat de evenaar door zijn gat loopt. Ook John Malkovich vergrijpt zich (alweer) aan het karikaturale karakterspel dat te nemen of te laten is. Hoewel klassiek van opbouw is dit geen typisch Spielberg-verhaaltje, maar steekt de regisseur zich eerder weg achter gigantische en verbluffende shots of imposante straatopnames van marcherende Japanse troepen en voorbijvliegende vliegtuigen waar andere regisseurs alleen maar van kunnen dromen, en onderstreepte hij met Empire Of The Sun nog maar eens dat hij van alle markten thuis.

BEELD EN GELUID
Deze release is een reguliere Warner-titel die je nog vaak (en goedkoop) tegenkomt. Deze transfer kan best wel een update gebruiken als het op detailuitvoering aankomt, maar het algemene beeld (en dan hebben we het over de uitgestrekte wide shots) zijn ronduit verbluffend, hoewel de kleuren (zeker het zonlicht) vaak wat gekunsteld overkomen. De geluidsband is een oerdegelijke DTS-HD MA 5.1 vol met ronkende motoren en een (wat had je anders verwacht) imposant score van maestro John Williams.

EXTRA'S
De enige extra die je hier krijgt is de 45 minuten durende documentaire The China Oddysey die door Steven Spielberg is gemaakt. Naast de geschiedkundige achtergrond krijg je ook een paar opnames te zien achter de schermen die zeker interessant zijn, vooral omdat Empire Of The Sun gemaakt is in een tijd waar de CGI nog niet echt bestond. Zo zijn de meeste vliegtuigen die je in deze film ziet (en dat zijn er heel wat) gewoon miniatuurmodellen. Wel is het jammer dat deze extra niet in HD is, en de kwaliteit die van een goedkope dvd evenaart.

CONCLUSIE
Empire Of The Sun is een titel die vaak over het hoofd gezien wordt, als men het heeft over de betere Spielberg-films. Dit oorlogsdrama is naar zijn normen atypisch en toont meer raakvlakken met de cinematografie van David Lean, die sowieso de inspiratiebron ervan is. Wel werkt de piepjonge Christian Bale bij momenten net iets te veel op de zenuwen.