De hoofdpersonages uit Robert Ludlum-verfilmingen zijn steevast individuelen die het tegen het machtige overheidsapparaat opnemen in een universum dat doordrenkt is met spionnen, geheime moordcommando's en koude oorlogsretoriek. Na The Bourne Supremacy, het uitstekende vervolg op The Bourne Identity hadden we spijtig genoeg onze verwachtingen iets hoger ingeschat dan voor hetgeen we in The Bourne Ultimatum te zien krijgen. De Bourne-reeks is nog altijd een prima reeks actiefilms, en voor een acteur als Matt Damon moet het een eer zijn om een dergelijke fysiek uitdagende rol te mogen spelen, maar nadat na drie delen de geheugenverlies-gimmick zo goed als uitgespeeld is, en in de plaats daarvan de CIA-directeurs met boter op het hoofd over elkaars voeten beginnen te struikelen, niet wetend welke lijken in de kast ze het eerst moeten opruimen, is het toch duidelijk dat de sequel vervallen is van een spionagereeks die pakweg James Bond in alle aspecten overtroefde - om te beginnen op gebied van inhoudelijke ernst, en zonder toevoeging van stereotiepe oerdomme bimbo's - tot een weliswaar prettig ogende, maar intellectueel magere reeks explosies, vuurgevechten en achtervolgingen met een motorfiets door de smalle en trappenrijke straatjes van Tanger. De plot wordt er per deel niet geloofwaardiger op, spijtig genoeg. Zelfs de grootste aanhanger van samenzweringstheorieën zal het nodige inlevingsvermogen moeten kunnen opbrengen wanneer één simpel en onachtzaam vernoemen van een trigger word als Blackbriar in één op een paar miljoen telefoontjes het ganse CIA-apparaat in hoogste staat van paraatheid brengt. Het ophangen van de plot aan het Blackbriar-project, wat niet meer of minder is dan een "upgrade" van het Treadstone-project, getuigt niet van veel verbeelding, en een substantieel deel van de plot, zo niet alles, is een goedkoop (alhoewel?) excuus om verschillende Europese steden, zoals Madrid, Londen en Parijs, fotogeniek in beeld te brengen; en ook de Algerijnse toeristische dienst heeft duidelijk zich laten overhalen om zich aan city sponsoring over te geven.

De jachtige montage van Paul Greengrass is echter wel effectief. De scène waarin Bourne en Ross proberen in Waterloo Station aan het waakzame oog van de camerabewaking te ontkomen, gevolgd door een goed gechoreografeerde knokpartij, zijn tintelend en goed getimed, en laten de kijker echt wel meedelen in een gevoel van paranoia. De grootste troef blijft het casten van Matt Damon, die de pathetische vechtmachine Bourne een menselijk trekje meegeeft. Voor de rest van de casting speelt Greengrass op veilig: Julia Stiles' rol wordt meer een doordrukje van die van Franka Potente in het eerste deel, inclusief het feit dat ze ook met een nieuw kleurtje in haar pluimen moet onderduiken, en door een clevere montage van archiefbeelden zien we hoe Jason Bourne - en wij met hem - in de spiegel zich zelfs even van personage vergist en Nicky voor Marie aanziet; Albert Finney neemt essentieel de rol over die Brian Cox in het tweede deel vertolkte, wat erop kan wijzen dat het voortijdig naar de uitgang begeleiden van Cox scriptgewijs niet echt Ludlums briljantste scenariozet was, en daartussen zit Joan Allens personage Pamela Landy een beetje geklemd tussen een positie als antagonist en protagonist. Haar rol als good cop wordt niet echt verder uitgediept ten opzichte van het tweede deel, en da's jammer want de manier waarop ze tegenover Vosen wordt uitgespeeld, onder meer te zien in de verwijderde scènes, had nog verhaalsmatig perspectieven kunnen openen.

In The Bourne Ultimatum is naast de onlogische plot gelukkig nog plaats genoeg voorzien voor actie en enkele opwindende verhaalwendingen, maar na de eerste twee delen is het een beetje een anticlimax om te zien hoe de verhaallijnen worden afgerond. Je verwacht nog ergens een kanjer van een explosie als orgelpunt, en dat orgelpunt blijft jammer genoeg een beetje steken. Wie echter een film kan maken waarin de hoofdpersonages met een brommer de trap op-en afrijden, en zoiets nog een beetje geloofwaardig kan brengen, verdient toch wel wat krediet.

BEELD EN GELUID
De Dolby Digital 5.1-geluidstrack is een mooie immersieve track met veel low frequency punch en een aangenaam surround-geluidsbeeld. De achterste speakers worden meer dan voldoende aangedreven om de snelle en jachtige montage van Greengrass te ondersteunen. Zij het met de kanttekening dat onder meer de footage afkomstig van beveiligingscamera's niet echt op dezelfde hoogte te klasseren valt als de rest is het beeld van The Bourne Ultimatum van zeer goede kwaliteit. De shots zijn allemaal een beetje grainy maar dit lijkt ons eerder door artistieke motieven ingegeven dan dat het echt een technisch mankement is. De huidtinten ogen zeer natuurlijk, er is voldoende scherpte en detail, en alhoewel voldoende vibrant zijn de kleurtonen wat eenvoudig gehouden. Eén geweldige tekortkoming is wel dat, net zoals bij <A HREF="http://www.dvdinfo.be/bespreking.php?id=28">The Silence Of The Lambs</A>, de captions allemaal van het scherm zijn gehaald en vervangen door dvdspeler-gegenereerde ondertitels. Wat bijzonder raar overkomt, want de geluidseffecten die aan de screen captions waren gelinkt in de cinema-versie zitten er nog wél in.

EXTRA'S
The Bourne Ultimatum wordt afgeleverd in zowel een 1-discversie als een fraaie 2-disc steelbook die als basis voor deze review diende. Paul Greengrass levert een aardig commentaar af, maar laat als regisseur van staalharde actiefilms qua werkmethode niet echt het achterste van zijn tong zien. Twaalf minuten verwijderde scènes situeren zich voornamelijk in de eerse helft van de film, met onder meer een alternatieve manier waarop Bourne en Ross over elkaars identiteit vernemen, en verdere uitdieping van de confrontatie tussen Landy en Vosen. In Man On The Move: Jason Bourne volgen we de filmcrew achtereenvolgens naar Berlijn, Parijs, Londen, Madrid en Tanger, in een 22 minuten durende featurette met een hoog b-roll gehalte, waarin we onder meer vernemen dat Berlijn voor Moskou moest doorgaan, dat de scènes in Waterloo Station op amper vier dagen zijn gefilmd, wat gezien de logistieke nachtmerrie een prestatie is, en dat in Tanger de opnames vertraging opliepen door de ramadan. Rooftop Pursuit (6 min.) is een interessant filmpje waarin we zien hoe de camera aan een kabel wordt gehangen om Matt Damons vlucht over de daken te filmen. In Planning The Punches (5 min.) zien we de repetities van de vechtscène waarin Jason Bourne de Algerijnse huurmoordenaar laat werken voor zijn geld; de achtervolgingsscènes per auto zijn ingeoefend op een parkeerterrein in New Jersey, en daaruit krijgen we een drie minuten durend sfeerverslag in Driving School. Het voornaamste dat we uit deze featurette herinneren is dat, in tegenstelling tot het over de daken springen, Matt Damon hier geen stunt double voor gebruikt heeft. Ook in de New York Chase-featurette (11 min.) toont ons hoe we voor de gek worden gehouden en denken dat Matt Damon de wildste toeren uit heeft gehaald in de straten van New York, terwijl het allemaal toch maar neerkomt op enkele goed uitgekiende camerastandpunten.

De extra inhoud die U krijgt als U meer neervorkt voor de steelbook-editie beperkt zich tot drie items. Eerst en vooral is er de iets langere featurette Big City Action die net niet afklokt op een half uur, waarin veel aandacht voor het stuntwerk. The Evolution of Nicky (10 min.) vertelt ons meer over de achtergrond van Julia Stiles' personage, vooral over het feit dat ze veel jonger is dan het personage Nicky Parsons. Afsluiter is een muziekvideo van Moby's Extreme Ways, wat altijd een mooie extra is, omdat Moby altijd nette video's aflevert.

CONCLUSIE
Extreme ways are back again. Jason Bourne is terug voor de derde, zij het minst sterke, deel in de trilogie die zijn naam draagt. Paul Greengrass levert een redelijke actiefilm af die qua inhoud toch de duimen moet leggen voor de vorige twee delen. De steelbook-versie van Universal is een mooi stukje waar voor je geld, met goed beeld en geluid en redelijk promotioneel getinte, maar niet minder leuke extra's.