FILM
Song For A Raggy Boy bewandelt hetzelfde pad als The Magdalene Sisters, nl. dat van kindermisbruik en –mishandeling in Ierland, in openbare en privé-instellingen. In St. Judes, een opvangtehuis voor jonge criminele en moeilijke jongens, neemt William Franklin (Aidan Quinn) in 1939 een job aan als leraar. Hij is de eerste niet-geestelijke die in het tehuis aan de slag gaat na een verblijf in Spanje waar hij tijdens de burgeroorlog tegen de fascisten zijn vrouw en een aantal vrienden is verloren. St. Judes is zijn eerste hernieuwde kennismaking met het normale leven, maar de beelden van geweld en dood blijven hem achtervolgen. In St. Judes hoopt hij rust te vinden en zijn pupillen iets bij te brengen. Dat zulks nodig is blijkt al meteen bij zijn eerste kennismaking: de helft van de knapen kan nauwelijks lezen en/of schrijven.

Wanneer Franklin met veel geduld aan zijn moeilijke opdracht begint, merkt hij dat priester-prefect Brother John (Iain Glen) sadistische methodes hanteert bij het bestraffen van de jongens. Franklin grijpt in wanneer één van zijn leerlingen hardhandig aangepakt wordt en komt daarbij rechtstreeks in conflict met zijn hardvochtige collega die het instituut bestuurt als een gevangenis. De bom barst wanneer Franklin een tweede keer tussenbeide komt op het moment dat Brother John twee broertjes de broeksriem over de rug haalt omdat ze zonder zijn toelating met elkaar hebben staan praten.

Bij de release van de film was er vanwege de recensenten heel wat kritiek wegens het geweld in Song For A Raggy Boy en toegegeven: de bestraffingsscènes van Brother John zijn vrij expliciet. Is het een verkooptruc en was minder tegelijk ook beter geweest? Gaat het hier met andere woorden over overbodig geweld? Daarvoor zouden we de werkelijkheid aan de film moeten kunnen toetsen. Omdat het hier over een productie gaat op ware feiten gebaseerd, is er ontegensprekelijk een grote band met de realiteit. We mogen er vanuit gaan dat er sowieso al een verschil bestond tussen de manier waarop meisjes (door nonnen) en jongens (door pastoors en monniken) werden aangepakt en dat de bestraffing van meisjes eerder psychologisch dan fysiek was (verwaarlozing niet te na gesproken), of ze kregen meer werkstraffen (poetsen en andere huiselijke taken). Jongens werden zowel psychologisch als fysiek gestraft, maar lichamelijke straffen kregen altijd de voorrang en dienden vaak om de psychologische bestraffing in te leiden. Vandaar dat The Magdalene Sisters minder gewelddadig is op het eerste gezicht, maar op een hoger niveau tenminste hetzelfde peil bereikt.

Aan de andere kant is het de vraag hoe ver mannelijke geestelijken in kloosters gingen wanneer ze hun frustraties botvierden via bestraffing. Er zijn voldoende aanwijzingen dat wat in deze film getoond wordt eerder regel dan uitzondering was op plaatsen waar mistoestanden werden vastgesteld. Herinner u Jane Eyre waar het vriendinnetje van de hoofdfiguur in een weeshuis sterft omdat het bestuur weigert een dokter te roepen wanneer het meisje zware hoestbuien en ademproblemen heeft. Dat was in de 19de eeuw. Het is aannemelijk dat Ierland anno 1939 op sommige vlakken weinig verder stond. Wat overblijft is verontwaardiging omtrent niet meer getolereerde kindermishandeling die teruggeprojecteerd wordt op het verleden. De bron: schaamte over het beschavingspeil van onze voorouders en een poging om de scherpe kantjes af te vijlen en het beeld bij te sturen zodat het past in ons hedendaagse opvattingen over onszelf en ons verleden. Het is hypocriet en naïef en tegelijk een vorm van zelfbedrog waarmee regisseur Aisling Walsh niets van doen heeft. Via het meedogenloze optreden van Brother John laat hij ons weten waartoe de man in staat is ter verdediging van zijn status en het onmenselijke leefreglement. Daarna zal het geen enkele toeschouwer nog verbazen als de zaken definitief en onomkeerbaar uit de hand lopen. De kerel komt in een geestesgesteldheid terecht die geen ruimte meer laat voor compromis, noch voor enig realiteitsbesef. Walsh toont de toeschouwer waar fanatisme toe leidt, in dit geval godsdienstfanatisme, en dat is weinig populair in een tijd dat sterke minderheidsgroepen proberen om alles wat ingaat tegen god en geloof aan banden te leggen.

BEELD EN GELUID
Klooster- en internaatmuren lenen zich uitstekend voor donkere en ingetogen kleuren en dat is in dit geval niet anders. Donkere kleren en grauwe decors roepen een effect of alsof het hier om een zwart/wit-productie zou gaan. In de buitenopnamen onder een kleurloze hemel, tussen betonnen muren en zwartgeklede schoolkinderen en priester-opzichters, worden het gesuggereerde tijdskader (eind jaren '30) en de morbide sfeer helemaal tot leven gebracht om in een volgend fragment Franklin en de kinderen in een grasgroene omgeving te situeren, uitgelaten en vrij van zorgen, even weg uit de kleurloosheid en de discipline. De felle ontrasten zijn een gewild onderdeel van de diverse effecten die de regisseur bij de toeschouwer wil teweeg brengen. De overgangen zijn plots en onaangekondigd en komen wel eens hard aan. Het geluid is helemaal in orde. De 5.1-track doet zijn werk op alle terreinen, vooral op momenten dat de zweep door de lucht zoeft en bij het raken van de tere huid een zeer direct geluid de kamer instuurt alsof het leer op de kijker zelf terechtkomt. De vele geluiden van de kinderen in de klas en buiten komen in een brede boog op de toeschouwer af met de stemmen in het midden en de bijgeluiden van voetstappen en echo's via de achterste kanalen.

EXTRA'S
De dvd bevat de Filmografieën van de belangrijkste acteurs en de regisseur, de Originele Bioscooptrailer en een aantal Andere Trailers uit het aanbod van Filmfreaks waaronder The Dancer Upstairs.

CONCLUSIE
Song For A Raggy Boy is een heftige film over kindermishandeling en –misbruik zoals die in de Ierse weeshuizen en opvoedingsgestichten tot kort voor de Tweede Wereldoorlog nog regelmatig voorkwamen. Er zijn veel overeenkomsten met The Magdalene Sisters, maar dat verhaal, over meisjes in zgn. launderies, heeft het internationaal veel beter gedaan. Aidan Quinn zet nochtans een schitterende acteerprestatie neer als de reddende schoolmeester, maar hij wordt overschaduwt door Geraldine McEwan, de non uit The Magdalene Sisters, die ook Brother John qua sadisme en hardheid in de schaduw stelt. Wellicht sprak het nog meer uitzichtloze bestaan van de meisjes meer tot de verbeelding van de toeschouwers dan dat van jongens die bijna allemaal een vorm van crimineel verleden hadden en dus schuldiger waren op de één of andere manier. Toch is Song For a Raggy Boy een niet te missen film.