FILM
Hukkle begint met een oude man op een bank. Met een kannetje melk installeert hij zich in de zon vóór zijn vervallen huisje. Hij heeft de hik en hij glimlacht. Of is het een oudemannengrijns op een verweerd en goedlachs gezicht? Het is onduidelijk, behalve die hik, die raakt hij tijdens de film niet meer kwijt. Een gans, onderweg naar negens, passeert langs zijn huis, ongeïnteresseerd; een melkwagen, getrokken door twee paarden met een slapende man op de bok, hobbelt in de richting van een veldje; een gigantische dorsmachine die even het verkeer blokkeert, maakt zich op voor een lange werkdag, want het is zomer en de oogst moet binnen gehaald. In de berm van de weg zoemen de bijen, een slang kronkelt over een erf, vliegen dansen brommend voorbij, een mol verslindt een worm en een kikker springt in het water. Een meisje hoedt schapen in een weiland en luistert naar muziek op haar MP3-speler. Ze wordt beloerd door de ontwaakte voerman van de melkwagen. Verderop plukt een oude vrouw kruiden. In het dorp zijn de mannen aan het kegelspel begonnen. Ze zijn met z’n tienen of iets meer. Een auto stopt voor een gesloten tuindeur. De familie stapt uit en de vrouwen zorgen voor het eten. De oude vrouw van daarnet, gerimpeld en in zwarte kleren gehuld, giet een transparant kruidenafkooksel in kleine anonieme flesjes. Die brengt ze vervolgens naar een werkster in de plaatselijke textielfabriek.



Hukkle (de hik), de eerste grote film van de jonge Hongaarse cineast György Pálfi is een ongewone productie, op het eerste gezicht een kruising tussen Microcosmos en een documentaire over een klein dorp in Hongarije waar het leven zijn gewone gang gaat. De natuur kabbelt er rustig voort alsof de tijd is blijven stilstaan en de mensen – meestal bejaarden – zorgen voor het eten, genieten van de zon of verzorgen hun huisdieren. De straten liggen er verlaten bij, want het jonge volkje zit in de textielfabriek of op het land. Alleen de oude mannen bij de kegelbaan verstoren de stilte. Toch is er meer aan de hand: de kikker wordt in de beek aangevallen door een katvis en opgegeten, de mol komt aan de oppervlakte en wordt doodgeslagen door een boerin. Zijn lijkje gooit ze naar de hond. Na het eten van tafelrestjes krijgt een huispoes krampen en sterft. In de textielfabriek verdwijnen de mysterieuze flesjes in de lade van naaisters en knipsters. Na de poes overlijdt ook haar bejaarde eigenaar. De begrafenisplechtigheid is kort en ingetogen. De dag nadien ligt er een lijk op de bodem van de beek. Is de visser meegesleurd door de gigantische katvis aan z'n lijn? Een gerommel als van een aardbeving veroorzaakt brede scheuren in de bouwvallige huisjes van het dorp. Als een gigantische waterspin zoeft een bulderende superjet over de beek, onder de brug door die beide oevers verbindt, om fluitend in de verte te verdwijnen. Het aantal kegelspelers is gehalveerd. De begrafenisondernemer heeft het druk. De plaatselijke politieman onderzoekt een onrustwekkend sterfgeval, maakt foto's en stelt een onregelmatigheid vast. Wat is een kegelspel met één speler?



Hukkle is een travestie, een documentaire die geen documentaire is, een film als een spiegelglad wateroppervlak met een gevaarlijke sniper onder de waterlijn. György Pálfi leidt de aandacht van de kijker voortdurend af en toont de natuur en de dieren, de meiklokjes die als raketten uit de grond schieten en hun fragiele bloemkelkjes openen, een modderdik varken met ontzettend grote teelballen op weg naar een vlugge wip, de gewelddadige dood van een blinde mol, het oogsten en de verwerking van de tarwekorrels tot in de zakjes meel op de keukentafel: puur mechanische taferelen en scènes die gevaar uitstralen of insinueren. Beiden komen uiteindelijk samen in de beek: op de bodem ligt een lijk, terwijl op de oever een visser z'n lijntje uitwerpt voor het dagelijks brood. Thuisgekomen gooit hij een enorme katvis op tafel. Zijn vrouw heeft aardappelen met worteltjes klaargemaakt. Samen met haar vier dochters kijkt ze naar de kostwinnaar die alles in z'n eentje verorbert. Is er schaarste? Is er niet méér eten voorhanden? Vindt hij de gang van zaken normaal? Pálfi vertelt weinig. We horen de mensen praten, maar het klinkt meer als gefluister en hun gebrabbel is niet vertaald. Er zijn geen ondertitels. Hukkle is een film zonder dialogen. Via associatie moet de toeschouwer de diepere verhaallijnen zelf ontdekken. De regisseur doet geen moeite om expliciet te worden qua informatie en zorgt er voor dat de voorzichtig opgebouwde spanning tot in de coda overeind blijft. Wat er aan de hand is blijft een beetje een mysterie. De toeschouwer ziet het resultaat, maar de beweegredenen blijven verborgen.

Visueel is Hukkle een verrassende ervaring. Heel wat scènes zijn pure natuurfilmopnamen, zij het met elke keer een toon of een inhoud die de toeschouwer bliksemsnel weer wegrukt uit zijn vreedzame overpeinzingen: de natuur is hard en meedogenloos, vertelt Pálfri zijn publiek, natuurmensen nemen geen risico's, zij slaan hard terug. Dierenrechten bestaan op het Hongaarse platteland niet, daar heeft men geen tijd en geen geld voor. Het geweld in de natuur en de dierenwereld en de corresponderende menselijke interactie stopt Pálfi in een metafoor die betekenis moet geven aan de onderstroom van de film, de lijken en de begrafenissen die de revue passeren. Er gebeurt iets heel akeligs in het kleine dorp waar iedereen doet alsof er helemaal niets aan de hand is. Alleen de jonge langharige politieman lijkt gealarmeerd na de plotse dood van zijn vader.



BEELD EN GELUID
Qua beeld en geluid is deze Hongaarse film een plezier voor ogen en oren. György Pálfi gebruikt verzadigde kleuren, hevige tinten van groen en geel, donkerbruin en donkere, bijna zwarte schaduwen die fel contrasteren met het zonlicht en het blauw van de hemel. Het beeld versnelt (groei van de meiklokjes) of staat plots stil (voorbijflitsende superjet) en de camera is laag tegen de grond geplaatst (close ups van de hikker) of net heel hoog (overzicht van het dorp vanuit een ooievaarsnest). Aan de effecten met planten en dieren is ontzaglijk veel tijd besteed om elk beeld precies zo te krijgen als Pálfi het zich voorstelt. Het resultaat is bij momenten fenomenaal. De film is scherp van beeld en contrastrijk zonder beschadigingen of storende vuiltjes. Het geluid krijgt dezelfde bijzondere aandacht. In tegenstelling tot de Angelsaksische uitgave (in 2.0 stereo) is de Moskwood-release voorzien van een 5.1- én een DTS-track. De hik is het terugkerend element in de film, de tijdsklok die altijd tegen hetzelfde ritme tikt. Voor de rest haalt de regisseur zijn hartje op met de geluiden van de natuur en het menselijk gestommel, allemaal in surround in uw huiskamer indien u de nodige apparatuur hebt. Bij de spaarzaam toegevoegde geluiden valt vooral de zangpartij op van de zgn. blanke stemmen (à la Les Voix Bulgares). Luister vooral ook naar de tekst.



EXTRA'S
Hukkle Work Film is een 25 minuten durende Making Of van de Hongaarse televisie. De productie kreeg veel aandacht in het Oost-Europese land, mede omdat ze geselecteerd werd voor de Oscar voor de Buitenlandse Film. Hoofdfiguur Ferenc Bandi, 80 jaar oud op het moment van de opnamen, was een bekend Hongaar tegen de tijd dat zijn hik-scène het witte doek bereikte. Hukkle is gerealiseerd zonder professionele acteurs en uitsluitend met de inwoners van het dorp. De regisseur vertelt over zijn wekenlange verblijf ter plekke, over de verhalen die hij van de oudere inwoners hoort en over het uiteindelijke scenario dat hij componeert aan de hand van zijn ervaringen. Pre-Hukkle duurt ruim 11 minuten en bevat een aantal weggelaten of ingekorte scènes. Outtakes is een herhaling van een aantal visueel erg mooie scènes uit de film. Voorts is er een Fotogalerij voor wie er niet genoeg van krijgt en zijn er cd-rom Extra's voor de geïnteresseerden.

CONCLUSIE
Hukkle van de Hongaarse regisseur György Pálfi is een aparte film, een omzwachtelde thriller die de kijker op het verkeerde been probeert te zetten, terwijl vanaf het prille begin de kern is gelegd van een drama, een grootschalige misdaad, een afrekening? Alles speelt zich af op de dunne scheidingslijn tussen weten en gissen, insinueren en verzwijgen. De visuele en auditieve verpakking is misleidend, maar indrukwekkend. György Pálfi maakt het de toeschouwer niet makkelijk en serveert geen hapklare brokken. Voor deze film moet u de tijd nemen want hij bloeit open zoals een bloem die langzaam haar schoonheid en haar geheimzinnigheid prijsgeeft. Alleen geeft Hukkle zijn geheim niet voor honderd procent prijs en blijft u na afloop met de puzzel nog een tijdje bezig. Hopelijk zonder de hik te krijgen.