Deze film maakt deel uit van de negendelige The Powell and Pressburger Collection, waartoe ook nog 49th Parallel, The Life And Death Of Colonel Blimp, A Canterbury Tale, I Know Where I'm Going, A Matter Of Life And Death, The Red Shoes, The Battle Of The River Plate en They're A Weird Mob behoren. Recent verscheen een update van deze boxset die Black Narcissus en Tales Of Hoffman toevoegt aan de collectie.

FILM
Ill Met By Moonlight, de laatste officiële samenwerking tussen Michael Powell en Emeric Pressburger in de functies van regisseur, schrijver en producent, brengt de filmmakers terug naar hun geliefde oorlogsjaren. Maar de prent lijkt geenszins op de pareltjes die ze in de jaren veertig maakten om de troepen te entertainen. Dat laatste doet Ill Met By Moonlight nog steeds, maar dan op een veiligere manier, eentje die minder ruimte biedt voor visuele hoogstandjes of geaccentueerde emoties. Zo’n breuk met andere werken uit hun oeuvre is de prent dat die typische Powell-Pressburgerstempel vaak moeilijk te onderscheiden is. De Britse klasse schemert weliswaar door, evenals de occasionele goedlachse grap, maar het geheel oogt onspectaculair, weinig indrukwekkend en zeker niet innovatief. En dus zeggen Powell en Pressburger elkaar en de kijker vaarwel met een film die misschien wel hun beste van de jaren vijftig is, maar die je bezwaarlijk nog een typische Powell-Pressburgerfilm kan noemen.

De plot werd ontleend aan het waargebeurde wedervaren van een Britse officier op Kreta tijdens de Tweede Wereldoorlog, majoor Patrick Fermor, alias Philidem. Zijn opdracht is om met de hulp van verzetsstrijders op het eiland de Duitse commandant Kreipe te ontvoeren en hem op de boot naar een krijgsgevangenenkamp in Cairo te zetten. Het is een gewaagde actie omdat op Kreta een groot garnizoen Duitsers gelegerd is, die alles in het werk zullen stellen om hun hegemonie veilig te stellen. Nadat de ontvoering gelukt is, reizen Philidem en zijn vrienden bij nacht en ontij door de bergen, trekkend van herdershut naar herdershut, in de hoop ongemerkt de kust te bereiken, waar een geallieerd schip hen opwacht. De externe gevaren waaraan de verzetslieden zich blootstellen zijn groot, maar de grootste dreiging bevindt zich misschien in hun eigen rangen, aangezien de welbespraakte commandant Kreipe zich allesbehalve een meewerkende gevangene toont.



Conformerend aan alle clichés die je van een oorlogsfilm van deze soort verwacht – soms heb je het gevoel te kijken naar een generale repetitie voor The Guns Of Navarrone – neutraliseren Powell en Pressburger de voorspelbaarheid door resoluut de kaart van de sympathie te trekken. In andere prenten die zich in de Tweede Wereldoorlog afspelen, zitten er altijd wel een paar antipathieke – of op zijn minst ambigue – personages, maar Ill Met By Moonlight bevat een bende verzetshelden die niet enkel hetzelfde doel nastreven, maar ook buiten de 'werkuren' echte vrienden zijn. Zelfs de ontvoerde Duitser toont zich een waardige verliezer, die eerbied heeft voor zijn vijanden en nooit slagen onder de gordel geeft. Het is m.a.w. die typische, goedlachse Britsheid, kenmerkend voor de meeste Archersfilms, die doorheen de prent meandert en hem makkelijker verteerbaar maakt dan andere formulefilms.

Anno 1957 was de tijd van volledig studiogebonden producties voorbij, en hoewel Michael Powell en Emeric Pressburger hierdoor een deel van hun artificiële maar artistiek hoogstaande charme verliezen, passen ze zich uitstekend aan de nieuwe manier van werken aan. Dat was al evident in The Battle Of The River Plate, maar in Ill Met By Moonlight gaan ze nog verder in hun keuze voor prachtige locatieopnames. De interieurs werden nog altijd in de vertrouwde Pinewoodstudio’s opgenomen, maar heel wat sequenties werden ook op Kreta zelf geschoten. De ruwe pracht van het eiland komt bovendien uitstekend uit de verf in de knappe zwart-witte fotografie van vaste D.O.P. Christopher Challis. Om het Kretenzische gevoel te verstreken deden de makers eveneens een beroep op componist Mikis Theodorakis, wiens etnische muzikale score zeker zo aanstekelijk is als de wereldberoemde muziek die hij een klein decennium later zou schrijven voor Zorba The Greek. De montage van Arthur Stevens stuwt het verhaal razendsnel vooruit. Op geen enkel moment waag je het op je horloge te kijken.

In de cast vinden we een aantal toppers van de Britse film terug. Dirk Bogarde, de toenmalige coming man van het witte doek, overtuigt als de Engelsman die zijn hart verpand heeft aan de Griekse cultuur en die als 'amateur-verzetsstrijder' zich geloofwaardig opwerpt als een leidersfiguur. Als zijn rechterhand heeft David Oxly enkele gedenkwaardige vriendschapsscènes met Bogarde, die het de kijker emotioneel gemakkelijk maken om mee te gaan in de avonturen van de kidnappers. Marius Goring – op en top een Brit ondanks zijn Teutonisch klinkende naam – voegt weerom een intrigerend karakter toe aan de galerij personages die hij in films van Powell en Pressburger vertolkte. Zijn generaal Kreipe is alles wat we van een Duitse bevelhebber verwachten en meer. De overige ondersteunende rollen worden door onbekende namen vertolkt, zowel Engelsen als Grieken, en de kameraadschap tussen hen slaat over op de kijker.

Ondanks een scenario dat braafjes de regels van de kunst volgt, weet Ill Met By Moonlight bijgevolg toch op enthousiaste wijze een leuk, spannend en intrigerend verhaal te vertellen. Het vakmanschap van cast en crew overstijgt namelijk het materiaal en slaagt erin een kloppend hart te genereren onder de vage clichés en onverrassende wendingen. De samenwerking tussen Emeric Pressburger en Michael Powell eindigt dus na enkele mindere werkstukken op een hoge noot. De symbiotische magie tussen de twee is weliswaar minder constant dan in hun oeuvre uit de jaren veertig, maar wie aandachtig kijkt, ontdekt nog genoeg vleugjes van wat hen tot een van de meest succesvolle duo’s uit de geschiedenis van de zevende kunst maakte. Negen jaar later zou het tweetal nog eenmaal een reünie houden. Maar dat is voer een volgende bespreking.



BEELD EN GELUID
De ouderdom van Ill Met By Moonlight wordt zeker niet weggepoetst in deze dvd-release, maar tussen de regelmatige printbeschadigingen door, zit genoeg beeldmateriaal dat op een goedkeurende knik kan rekenen. De meeste nachtscènes en ook enkele dagscènes hebben te lijden onder een fluctuerend zwartniveau, maar de contrasten blijven meestal overeind en ook de scherpte helt over naar de positieve kant. De soundtrack bestaat uit het originele monospoor dat af en toe een kraakje vertoont of een moeilijk verstaanbare dialoog. Veel dynamiek tref je ook niet op de track aan, maar het geluid is goed genoeg om geen onnodig misprijzende woorden aan vuil te maken.

EXTRA'S
Enkel een Trailer (3 min.) voor de hoofdfilm siert de bonussectie.

CONCLUSIE
Ill Met By Moonlight, de laatste officiële samenwerking tussen Powell en Pressburger, is een meeslepend oorlogsverhaal, vol leuke, sympathieke personages, gezegend met een vederlichte toon en ondersteund door mooie locatiebeelden. De audiovisuele presentatie is best in orde voor een film van deze leeftijd, maar de extra's bestaan uit louter een trailer.