Mrs Dalloway, naar een roman van de Britse auteur Virginia Woolf uit 1923, gaat over gemiste kansen, over de onmogelijkheid van mensen om boven de middelmaat uit te stijgen, vooral als die middelmaat zekerheden biedt voor de toekomst of als ze als een deken kan worden gebruikt om zich te verbergen, waardoor het leven draaglijk wordt of blijft, want het alternatief is meestal veel erger. Mrs Dalloway is er een goed voorbeeld van, want zij kiest voor de zekerheid van een goed huwelijk boven een avontuurlijk, maar onzeker bestaan. Aan de jonge Septimus Warren Smith, een jonge soldaat die tijdens WOI in Frankrijk z’n beste vriend voor z’n ogen ziet sterven onder de kogelregen van de vijand, is avontuur evenmin besteed. De herinnering houdt hem ’s nachts wakker, bezorgt hem nachtmerries en hallucinaties waar tegen anno 1923 nauwelijks remedies bestaan.
 

  
 

Eigenlijk heet ze Clarissa, maar in het betere Londense milieu staat ze bekend als Mrs Dalloway, een vrouw van meer dan middelbare leeftijd met een verzorgd voorkomen en goed gemanierd, een liefhebster van goede gesprekken en party’s, waarop ze de elite van de Londense bourgeoisie uitnodigt in de hoop mensen te amuseren en gelukkig te maken. Het geldt als haar hoogste doel, want veel meer heeft de echtgenote van de Britse regeringsfunctionaris Richard Dalloway niet te verwachten van het leven. Ze heeft er overigens zelf voor gekozen, want er was een tijd, lang geleden, dat een andere toekomst mogelijk was, met haar jeugdvriend Peter bijv., die haar aanbad, maar die ze afwees wegens te wispelturig en zonder garantie op een veilige toekomst; of haar vriendin Sally met wie ze de afspraak maakte om elkaar nooit uit het oog te verliezen, maar ook een toekomst met Sally was onzeker in een tijd dat dergelijke relaties op geen enkel begrip konden rekenen. Dus werd het Richard Dalloway, volgens Peter een gek zonder voorstellingsvermogen, maar wel een man die zekerheid kon bieden aan een jonge vrouw die niet van roekeloosheid hield en voor wie aanzien schijnbaar belangrijker was dan echt leven.

 

In de film zien we hoe Mrs. Dalloway op een ochtend de deur uitgaat om bloemen te kopen voor de party die ze diezelfde avond organiseert, een scène waarmee het boek van Virginia Woolf begint. Onderweg ontmoet ze een paar bekenden die duidelijk andere plannen hebben en dus vreest ze voor het welslagen van het feestje, wat meteen ernstige gevolgen kan hebben voor haar goede naam en vooral voor de faam van haar soirees. Virginia Woolf vertelt het allemaal via de zgn. dialogue intérieur van haar hoofdpersonage (en sporadisch van een aantal nevenfiguren), waarvoor regisseur Marleen Gorris een beroep doet op voice-overs om de bezorgdheid van Mrs Dalloway zichtbaar te maken, maar evenzeer om haar bedenkingen over het uiterlijk van de dames en heren die ze in haar salon ontvangt te ventileren, de roddels die ze er hoort en de combines die er zich ontwikkelen. En uiteraard zijn ook Peter en Sally van de partij. Hij net terug uit India na een zakelijk fiasco en een fout gelopen liefdesrelatie, zij dubbel zo breed als weleer, getrouwd en sinds lang Mrs. Rosseter en moeder van drie volwassen zoons. Tijdens één van de sterkste scènes uit de film zien we Peter en Sally in gesprek ten huize Dalloway op een rustig moment. Hij bekent dat Clarissa z’n grote liefde was en altijd is gebleven, dat ze z’n hart gebroken heeft en zij, Sally, knikt begripvol, maar ze zegt weinig; ze denkt er het hare van, wellicht precies hetzelfde overigens.
 

 

 

Regisseur Marleen Gorris staat in Mrs Dalloway voor de moeilijke taak om de interne dialoog uit het boek naar het witte doek te vertalen. Daarvoor kiest ze veelvuldig voor flashbacks waarin ze de overpeinzingen van Mrs. Dalloway als jeugdherinneringen presenteert en die vervolgens combineert met haar activiteiten ter voorbereiding van het feestje. Het wordt duidelijk dat Mrs. Dalloway meer is dan een mondaine dame met aanzien wegens haar huwelijk met Richard Dalloway, gerespecteerd en geliefd door een brede waaier van persoonlijke en zakelijke kennissen en vrienden en schijnbaar succesvol over de hele lijn. In haart hart is er evenwel twijfel, vooral op het moment dat ze Peter tegen het lijf loopt of met Sally aan de praat geraakt, omdat ze misschien de foute keuze heeft gemaakt en een ander, avontuurlijker leven haar deel had kunnen zijn. De zelfmoord van voormalig soldaat Septimus Warren Smith – een verhaal dat Mrs. Dalloway toevallig op haar soiree ter oren komt (en dat in eerste instantie een paniekreactie uitlokt omdat zulke gesprekken niet thuishoren op haar feestjes) - plaatst één en ander in perspectief: misschien was haar leven vooral voorzichtig en eventless, maar heeft het haar gelukkig nooit voor de fundamentele keuze tussen leven of dood gesteld. Ze had dus meer geluk dan haar bedenkster Virginia Woolf die in maart 1941 zelfmoord pleegde door verdrinking.

 

De hoofdrol in Mrs. Dalloway is voor Vanessa Redgrave en die maakt van het personage een beminnelijke en charmante vrouw op leeftijd die zich naar buiten goed blijkt te voelen in de rol van echtgenote van een vooraanstaand lid van de maatschappij en de politieke kaste. Alles in het leven van Mrs. Dalloway is gebouwd op schijn, waarin ze trouwens gelooft, tenzij ze herinnert wordt aan haar verleden, aan haar avontuurlijke uitstapjes met Sally en aan hun diepe vriendschap of aan haar jarenlange omgang met Peter, aan z’n passionele toegewijdheid en verliefdheid. Tijdens hun ontmoeting op haar feestje behandelt ze hem als een goede vriend, want tegelijk beseft ze dat haar keuze van toen onomkeerbaar is en dat treuren om wat niet is geweest eerder zinloos is. Het maakt een mens alleen maar onrustig en zelfs ongelukkig zoals in het geval van Septimus Warren Smith die is blijven hangen in het verleden en daardoor z’n toekomst heeft verspeeld. Dat is haar niet overkomen en dat probeert ze ook tot elke prijs te vermijden, al blijft op de achtergrond een zweem van onzekerheid hangen.
 

 

 

In belangrijke bijrollen zien we Michael Kitchen als Peter (een beetje een twijfelgeval) en vooral Sarah Badel (Fingersmith, 2005) als een gelukkige keuze voor het meer onstuimige personage Lady Rosseter (Sally), een vrouw die als gevolg van de keuzes van haar hartsvriendin ook het veilige pad van een huwelijk en kinderen heeft gekozen. De keuze van Natascha McElhone voor de rol van de jonge Clarissa Dalloway is een uitstekende zet van de regisseur, want het is een actrice met punch en met het opgewekte karakter dat we van een figuur als Mrs. Dalloway uiteindelijk toch verwachten. McElhone lijkt overigens heel erg op de jonge Meryl Streep, met de zelfde geprononceerde jukbeenderen en een beetje een melancholische glimlach. Ze was o.a. te zien in The Truman Show (1998) en in Ladies In Lavender (2004) en in de tv-series Californication (2007-2011).

 

Mrs. Dalloway is ten slotte ook een milieuschets van de Londense bourgeoisie in de eerste decennia van de vorige eeuw, een kostuumdrama waarin de tijdgeest zeer precies wordt opgeroepen. Marleen Gorris toont ons het luxeleventje van de happy few via hun prachtige huizen en interieurs, hun sierlijke en rijke toiletten en geanimeerde gesprekken, maar ook via de stijve omgangsvormen en de strakke etiquette die jonge vrijgevochten vrouwen zoals Clarissa Dalloway in het gareel dwongen als ze zich tenminste wilden handhaven in hun eigen milieu. Veel gebeurt er niet in deze film, daarvoor is het leven van Mrs. Dalloway niet avontuurlijk genoeg en het portret dat Marleen Gorris van haar schildert wordt dan ook gedomineerd door de zin voor veiligheid en status. Maar een dergelijk moeilijk boek toch naar film vertalen, het is een hele tour de force, al zal niet iedereen dat bravourestukje weten te appreciëren.
 

 

 

 BEELD EN GELUID

Pastelkleuren domineren deze film zowel in de buitenscènes als in de iets donkerdere interieuropnamen, waarbij diffuus licht een grote rol speelt. Dat geldt overigens iets meer voor de flashbacks over de jonge Clarissa en haar omgang met Peter en Sally dan voor de scènes tijdens het feestje van Mrs. Dalloway, die vooral veel donkere tinten krijgen van bruin en beige over goud. De beeldkwaliteit is overigens uitstekend met een goed zwartniveau en een scherpe detaillering van bijv. de huidstructuur in de close-ups. De technische kwaliteit van de film is overigens uitstekend zonder storende ongerechtigheden. Voor de muziek deed Marleen Gorris een beroep op Ilona Sekacz die ook de muziek leverde voor haar film Antonia (1995) waarvoor de regisseur de Oscar voor beste buitenlandse film in ontvangst mocht nemen. Een beetje jammer van de 2.0-geluidstrack, maar Mrs. Dalloway is sowieso een film met weinig auditieve hoogstandjes.

 

Geen 

 
 

Mrs. Dalloway van de Nederlandse regisseur Marleen Gorris is een kostuumdrama naar de roman van de Britse schrijfster Virginia Woolf en bevat nogal wat autobiografische elementen. Scenario en regie zijn van goede kwaliteit, maar omdat er in deze film niet veel gebeurt, is het eerder een productie voor arthouseliefhebbers. Vanessa Redgrave is goed op dreef, ze brengt de geïnteresseerde kijker helemaal in de sfeer van de tijd en ze wordt bijgestaan door een aantal interessante nevenfiguren. Kenners en fans van het werk van Virginia Woolf worden niet teleurgesteld.