Regisseur en schrijver Eric De Kuyper, geboren in Brussel maar opgegroeid in Nederland, waar hij aan de technische school van Apeldoorn een opleiding fotografie volgde, later werkzaam was in Nijmegen als docent filmtheorie aan de Katholieke Universiteit en nadien directeur werd van het Nederlands Filmmuseum, heeft de lat altijd hoog gelegd voor wat betreft z’n filmproductie én z’n literair werk. Z’n oeuvre is bijgevolg weinig toegankelijk voor de doorsnee filmliefhebber en z’n boeken bereiken een erg geïnteresseerd, maar jammer genoeg beperkt publiek. Wie oud genoeg is, kent hem van zijn regelmatige verschijningen op BRT-televisie in de jaren zeventig en late jaren zestig en heeft beslist onthouden dat hij van zijn geaardheid geen punt maakte op een moment dat zulks (nog) helemaal niet tot de gewone gang van zaken behoorde. De Kuyper is met andere woorden altijd een beetje een buitenbeentje geweest en sinds hij zich helemaal toelegt op z’n autobiografisch en ander literair werk, leeft hij het teruggetrokken bestaan van een kluizenaar. Z’n bekendste werk is De Hoed van Tante Jeannot (1989) waarin hij vertelt over het leven in een voorstad van Brussel kort na de Tweede Wereldoorlog. In 2010 was Erik De Kuyper writer in residence aan de VUB in Brussel.
 

  

 

De Kuyper maakte in z’n lange carrière van meer dan 40 jaar vier films: Casta Diva (1983), Naughty Boys (1983), A Strange Love Affair (1984) en ten slotte Pink Ulysses (1990). Die laatste film is nu bij Moskwood op dvd verschenen met als ondertitel ‘about lust and melancholy’. Verwacht evenwel geen klassieke homofilm met een inleiding, een ontwikkeling en een ontknoping, want dat soort films interesseert de maker niet. Pink Ulysses is een collage van plaatjes en klanken, geput uit klassieke films (o.a. Eisenstein, Bob Mizer, Jean Delannoy) en klassieke composities (o.a. Ravel, Bartok, Monteverdi, Vivaldi) en met als hoofdpersonages de Griekse mythologische figuren Penelope en Odyssee. Om de gedachtegang en de keuzes van de regisseur te volgen is het niet echt nodig om het verhaal over hun relatie te kennen, want Erik de Kuyper laat z’n fantasie de vrije loop en maakt van Pink Ulysses een variatie op de Odyssee. Laat ons volstaan met u te vertellen dat Penelope volgens de Griekse schrijver Homerus overdag haar tapijt weefde om ’s avonds het weefsel weer los te maken terwijl ze (gedurende een tijdspanne van twintig jaar) geduldig wachtte op de terugkeer van haar echtgenoot Odyssee uit de Trojaanse oorlog.
 

  

 

Het homo-erotische karakter van Pink Ulysses situeert zich in de keuze van Erik De Kuyper om heel veel naakte mannentorso’s op te voeren, liefst van goed gespierde kerels. Odyssee is één van hen in fragmenten die in felle kleuren met een voorkeur voor oranje en rood zijn gedraaid. Tussen de scènes met of zonder Penelope stopt De Kuyper zwart-witte studio-opnamen van een iets slankere en donkerharige man die zich in zeer naakte toestand (zonder evenwel z’n genitaliën te tonen) en gewikkeld in witte doeken en lakens al kronkelend beweegt over wat een groot bed lijkt te zijn. Het zijn suggestieve scènes met close-ups van z’n lichaam en z’n ledematen. Hoogtepunt is een masturbatiescène die onverbloemd wordt getoond. Wat het verband is tussen de verschillende verhaallijnen is ons niet helemaal duidelijk, maar misschien is u beter thuis in dit soort intellectuele arthousefilms en past het uiteindelijk toch allemaal mooi in elkaar. Wij hebben op internet minstens één fan gevonden die Pink Ulysses een meesterwerk noemt. U is dus gewaarschuwd en wellicht is het geen slecht idee om zelf even te checken of die kerel het bij het rechte eind heeft.
 

  

 

Erik De Kuyper draaide deze film met o.a. de steun van het Nederlands Filmmuseum en het is dan ook vreemd dat de weinig dialogen die in de productie voorkomen in het Duits worden uitgesproken. Op het selectiescherm van Pink Ulysses kan u o.a. kiezen voor Nederlandse ondertiteling, maar die is men er bij Moskwood schijnbaar vergeten op te zetten, maar misschien is er nooit sprake geweest van ondertitels op het origineel. In elk geval zijn ze niet essentieel om de voortgang van de film te volgen. Jammer genoeg is er geen interview met Erik De Kuyper toegevoegd naar aanleiding van deze release en dat is jammer, want bij het overgrote deel van het publiek is hij beslist onbekend.

 

De beeldkwaliteit van Pink Ulysses is niet bijzonder goed. Er is bijna voortdurend sprake van storende ongerechtigheden zoals strepen en witte punten en ter hoogte van de 14de en de 48ste minuut zijn er zelfs digitale onvolkomenheden zichtbaar onderaan (een drietal keer) en eenmaal bovenaan in beeld. Ook de fragmenten uit de bioscoopfilms zijn niet van al te beste kwaliteit. Van enige digitale reparatie volgens de stand van de techniek is er dus geen sprake. De muziek is er beter aan toe, maar ook hier is geen poging gedaan om de kwaliteit te upgraden.
 

  
 

Geen.

 

Pink Ulysses van Erik De Kuyper is een collage van beelden en klanken die vooral sfeer en gevoel (lust en melancholie dus) moet suggereren, maar daarvoor moet u wel receptief genoeg zijn en van moeilijke arthousefilms houden. Jammer genoeg is de technische kwaliteit van de dvd-release ondermaats met heel veel erg storende ongerechtigheden. De bonussectie is leeg.