De Borgia’s, leveranciers van twee pausen in de Italiaans renaissance (15de eeuw), blijven schrijvers, scenaristen en filmmakers inspireren en dat hebben hun toenmalige vijanden zeker niet bedoeld toen ze na de dood van de laatste telg van het geslacht, Lucrezia Borgia, alles in het werk stelden om de naam van de van oorsprong Spaanse familie uit de annalen van de Romeinse en Italiaanse geschiedenis te weren. Daar hadden ze nochtans alle reden toe, want Rodrigo Borgia die in 1492 als Alexander VI de troon van Petrus besteeg, misbruikte z’n hoge functie uitsluitend om z’n eigen familie macht en rijkdom te bezorgen. Hij deinsde er niet voor terug om functionarissen onder druk te zetten en kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders om te kopen. Onder het mom van een algehele strijd tegen de corruptie, de hekserij en het bijgeloof liet hij onschuldige burgers en tegenstanders onthoofden, ophangen en op de brandstapel brengen en het hoeft dan ook niet te verbazen dat de Borgia’s soms aangeduid worden als de allereerste criminele familie en de voorlopers van de Italiaanse maffia.
 

In The Borgia van de Spaanse regisseur Antonio Hernández wordt vooral gefocust op Rodrigo’s tweede zoon Cesare Borgia tegen de achtergrond van de politieke en financiële kuiperijen van zijn vader om niet alleen de macht van de Kerk uit te breiden en z’n persoonlijke belangen veilig te stellen, maar ook om Italië systematisch te veroveren teneinde kerk en staat te verenigen waardoor de naam Borgia voor eeuwig zou schitteren. De kritiek dat hij drie zoons en een dochter had bij z’n eerste maîtresse en sinds lang het bed deelde met de veel jongere Giulia Farnese die z’n dochter kon zijn, veegde Alexander VI van tafel met het argument dat ook z’n voorgangers getrouwd waren en kinderen hadden. Die kinderen kwamen hem trouwens heel goed uit, want hij kon ze inschakelen om z’n plannen te realiseren en met tegenwerking of ongehoorzaamheid van hun kant hoefde hij geen rekening te houden, want dan kregen ze dezelfde behandeling als lieden die hem in de weg stonden of die hem vijandig gezind waren. Hij benoemde z’n oudste zoon Juan tot aanvoerder van de pauselijke legers en z’n tweede zoon Cesare tot bisschop van Pamplona en op z’n 18de (toen vader Rodrigo paus werd) tot kardinaal. Dochter Lucrezia, de jongste telg, werd door haar vader systematisch gebruikt als strategische pasmunt door haar in zijn poging om allianties te smeden keer op keer opnieuw uit te huwelijken, toen ze dertien was aan een telg uit het geslacht Sforza (Milaan), 5 jaar later aan de zoon van de heerser van Napels en in 1501 aan een d’Este uit Ferrara. De huwelijken werden telkens door Rodrigo Borgia ongedaan gemaakt door de echtgenoten te laten vermoorden omdat een alliantie hem niet meer uitkwam, de tegenpartij zich niet aan z’n beloftes hield of een nieuwe alliantie betere perspectieven bood.
 

Cesare Borgia was evenwel niet in de wieg gelegd voor een baantje als bisschop of kardinaal en dat vertelde hij z’n vader ook regelmatig. Hij was een man van het slagveld, een vechter en hij had de ambitie om de pauselijke legers te leiden. Dat uitgerekend z’n ouder broer die taak toegewezen kreeg, frustreerde hem in hoge mate en toen Juan in 1497 werd vermoord was Casare de hoofdverdachte, maar dat is nooit bewezen. Trouwens, ook z’n jongere broer Joffré had voldoende redenen om Juan Borgia over de kling te jagen, want die had het aangelegd met zijn echtgenote en deelde regelmatig met haar het bed. Maar dat Joffré mogelijk achter de aanslag zat is ook nooit bewezen, te meer omdat de paus zelf geen enkele poging deed om de dader op te sporen. Misschien wist hij meer en wilde hij tot elke prijs voorkomen dat z’n familie nog meer verzwakte. Rodrigo Borgia beschouwde de tegenvaller als een straf van God en hij beloofde z’n leven te beteren en de Kerk te hervormen, wat vooral betekende dat hij z’n eigen zaakjes beter probeerde te regelen. Ondertussen geraakte hij steeds meer onder de invloed van Cesare die het purper had afgelegd en zich opmaakte om Italië voor de Kerk te veroveren. Maar de onverwachte dood van Rodrigo Borgia in 1503 (door vergiftiging) stuurde die plannen in de war en de nieuwe paus, Pius III, zette een val op om definitief met Cesare af te rekenen.
 

 

Regisseur Antonio Hernández en z’n scenarioschrijver Piero Bodrato maakten hun film in 2006, lang voor een Frans-Duitse combinatie regisseur Oliver Hirschbiegel en z’n collega’s de opdracht gaf voor de serie Borgia (2011) en de Amerikanen op de proppen kwamen met twee seizoenen van The Borgias (2011-2012) o.l.v. bedenker Neil Jordan (The Crying Game, 1992). Het is een uitstekende keuze om te focussen op Cesare Borgia en niet op z’n vader Rodrigo, want die man heeft in z’n leven genoeg stof geleverd voor een boekenserie ter grootte van de Harry Potter-saga en diens portret prop je dus niet en een normale bioscoopfilm. Cesare Borgia is overigens interessant genoeg om de toeschouwer 120 minuten aan z’n stoel te kluisteren, want er is niet alleen z’n driftig karakter dat de aandacht verdient, maar ook de verdenking van broedermoord en de nooit bewezen incestueuze verhouding met z’n zus Lucrezia, waardoor hij in Rome en de rest van Italië over de tong ging als een machtshongerige bruut en een vechtersbaas. Maar niet iedereen beschouwde hem als een wreedaard en een moordenaar, want de Italiaanse geschiedschrijver Niccolò Machiavelli deinsde er bijv. niet voor terug om hem in zijn politieke meesterwerk Il Principe (1513-1515, verschenen 1532) op te voeren als de ideale vorst. Zover gaat regisseur Antonio Hernández niet, want zijn Cesare Borgia kan maar in zeer beperkte mate op de sympathie van makers en toeschouwers rekenen, mede omdat hij een gesloten man is die nauwelijks in z’n kaarten laat kijken en voor de rest zeer onvoorspelbaar inzake de keuzes die hij maakt. Z’n veelvuldige seksuele escapades resulteerden in een syfilisaandoening waardoor hij zich vanaf 1500 verstopte achter een masker en zich hulde in zwarte kleren. In Rome was hij na de dood van zijn vader persona non grata, evenals Lucrezia die haar oude dag in Ferrara sleet, alwaar ze zich wijdde aan kunst en cultuur en op die manier de stad aanzien gaf. Over de omstandigheden van Cesare Borgia’s dood is weinig bekend, doch regisseur kiest voor een weinig heroïsch einde dat wellicht dicht in de buurt komt van de echte gang van zaken.
 

 

The Borgia is een sober kostuumdrama waarin een maximaal resultaat wordt bereikt met beperkte middelen. De sets zijn weinig spectaculair, maar cameraman Javier Salmones en monteur Iván Aledo (El Método, Lucía Y El Sexo) halen wel het maximum uit de geboden mogelijkheden. De schraalheid blijkt vooral uit de weinig indrukwekkende gevechtsscènes met een beperkte bezetting, maar de interactie tussen de hoofdpersonages is meer dan behoorlijk en bij momenten zelfs heel erg spannend. Het is even wennen aan Almodóvar-protegé Lluís Homar (Los Abrazos Rotos, La Mala Educación) als Rodrigo Borgia na de fenomenale prestatie van John Doman (The Wire, 2002-2008) in Borgia, maar María Valverde trekt zich bijv. uitstekend uit de slag als speelbal Lucrezia Borgia die nauwelijks aan een eigen leven toe komt. De bij ons onbekende Baskische acteur Sergio Múñiz weegt misschien fysiek iets te licht voor de rol van Juan Borgia en Eloy Azorín (Todo Sobre Mi Madre, Juana La Loca) heeft een te kleine en nietszeggende rol om het verschil te maken, maar Ángela Molina (Carne Trémula, Baaria) is dan weer uitstekend op dreef in de kleine rol van Rodrigo Borgia’s eerste maîtresse Vanozza, de moeder van Juan, Cesare, Lucrezia en Joffré, terwijl de Braziliaanse Linda Batista en de Sevilliaanse Paz Vega zich uitstekend weren als resp. Jofffrés hoerige echtgenote Sancha de Aragón en de hooghartige Catherina De Sforza die niet toegeeft aan de amoureuze intenties van Cesare Borgia. Sergio Peris-Mencheta ten slotte kruipt in de huid van de demonische Cesare, een karakter dat z’n geheimen nooit prijsgeeft en altijd een zekere afstand bewaart, niet alleen tot de toeschouwer, maar ook tot z’n familieleden en collega’s, waardoor hij niet één keer voorspelbaar wordt en z’n rivalen altijd een stapje voor blijft. Peris-Mencheta brengt de rol op een eerder agressieve toon en vermijdt elke fysieke expressie of stembuiging die de innerlijke toestand van z’n personage mogelijk zouden verraden. Alleen voor z’n zusje Lucrezia maakt hij een uitzondering waardoor de regisseur de verdenking van incest onderschrijft, maar Cesare Borgia zorgt er wel voor dat de buitenwereld nooit getuige is van zijn gevoelens voor Lucrezia.
 

 

Technisch is deze release helemaal in orde. Het beeld is een beetje donker, maar dat past perfect in de slecht verlichte interieurs van het oude Vaticaan en de vertrekken van de hoofdpersonages. De buitenopnames bevatten minder kleur dan de rest van het materiaal, maar ook dat draagt bij tot de algemene sfeer. Het beeld is overigens altijd scherp en bevat geen ongerechtigheden. Componist Ángel Illarramendi is vooral een leverancier van muziekscores voor documentaires en dat levert in dit geval een sobere en eerder onopvallende muziektrack op waarin spanning en barok minimalisme voor de gepaste sfeer zorgen.

Alleen de Originele Bioscooptrailer.
 

 

Los Borgia/The Borgia kon in 2007 geen enkele van z’n vier nominaties voor de Spaanse Goya Awards verzilveren. In de afdelingen kostuumontwerp, production design en production supervision ging het niet bijster geslaagde Alatriste (2006) met de eer strijken en monteur Iván Aledo moest de duimen leggen voor Bernat Viliaplana (Il Laberinto Del Fauno, 2006), waardoor de internationale carrière van de film tot nul herleid was. Dat Movie Affairs de film nu bij ons op de markt gooit heeft dan ook veel te maken met het succes van Borgia, maar liefhebbers van het genre zullen desondanks alles genieten van deze film.