FILM
Er valt moeilijk een lijn te trekken in het Oscarbeleid. Soms is de uitreiking ervan voorspelbaar (The Artist) en soms gewoon vervelend (de ellenlange waslijst van Titanic). Nu ja, is dat allemaal zo belangrijk? Kan er zich nog iemand herinneren dat Jessica Lange een beeldje kreeg voor Beste Vrouwelijke Rol in Blue Sky? Maar goed, in 2006 was de uitslag vooral verrassend. Amerika zat met een kater waarvan het vandaag nog altijd hoofdpijn heeft. De machtigste natie ter wereld was niet langer veilig; de aanslag op de Twin Towers bewees dat iedereen de vijand kan zijn en wat nog erger is, die heeft daar niet eens veel wapens voor nodig! Het land waarin iedereen zijn droom kan verwezenlijken (tenminste op papier toch!) werd plotseling overspoeld door ziekmakend patriottisme. De wapenverkoop tiert welig en ook racisme steekt als nooit te voren de kop op. Het is deze onveiligheid (en de xenofobie die ermee gepaard gaat) die centraal staat in Crash. Een film met zo’n onderwerp die bovendien de Oscar voor Beste Film binnenrijft zou in vele gevallen garant staan voor ziekmakende meligheid, maar dat is niet het geval met deze prent van Paul Haggis. De scenarioschrijver van de Eastwood-hit Million Dollar Baby speelde wel sluw in op de toen heersende rage van de mozaïekfilm, alhoewel hij altijd heeft beweert dat zulks niet het geval is.

 

Alles begint met een spectaculaire kettingbotsing. Volgens politie-inspecteur Graham Waters (Don Cheadle) die bij het ongeval is betrokken, is zo'n ongeluk het enige moment waarop de verschillende bevolkingslagen in Los Angeles letterlijk én figuurlijk op elkaar botsen en in eenzelfde situatie worden betrokken. Ze kunnen elkaar niet negeren, het ongeluk verplicht ze om met elkaar te praten. Een verloren schoen en een wit laken maken duidelijk dat er een dode in het spel is, maar op het antwoord op de vraag van wie en waarom moeten we nog een beetje wachten. Paul Haggis katapulteert de kijker namelijk 36 uur terug in de tijd. We maken kennis met 17 personages die een voor een op de een of andere manier deel uitmaken van het gebeuren. Het zijn allemaal mensen met problemen. Het speelt geen rol of ze rijk of arm zijn, wel koesteren ze allemaal een diepe haat tegen hun medemens en dan vooral tegen die van een andere nationaliteit. Zo heb je bijv. John Ryan (Matt Dillon), een racistische flik die tijdens z'n patrouilles zijn macht tegenover kwetsbare vrouwen maar al te graag misbruikt. De scène waarin hij tijdens het fouilleren van Christine Tayer (Thandie Newton) haar op beestachtige wijze bepotelt zal menig kijker doen kokhalzen. Haar echtgenoot (Terrence Howard) kijkt zwijgzaam toe, zich verzetten heeft toch geen zin. En toch beoordeelt Haggis deze wandaad niet, wel stelt hij er een goede handeling van de dader  tegenover waardoor je het misdrijf bijna vergeet, of zelfs vergeeft. En dat gebeurt met alle personages in het verhaal. Jean Cabot (Sandra Bullock) is een gewetenloze carrièrevrouw die geen beetje respect toont voor haar Mexicaanse huishulp, maar een uurtje later zien we dezelfde feeks haar werkneemster vastgrijpen en ze toefluisteren dat zij haar beste vriendin is. Haggis gebruikt wel heel wat clichés in zijn film. Zo zijn het natuurlijk de zwarten die auto’s stelen. Desalniettemin toont hij op een toch wel bijzondere wijze dat iedereen gevangen zit in het web van zijn of haar vooroordelen. Soms zijn mensen gewoon het slachtoffer van hun eigen paranoïde gevoelens; zo zijn volgens een jonge autodief de ramen van een bus opzettelijk groot gemaakt om de zwarten die zich geen auto kunnen permitteren belachelijk te maken. In Crash kunnen we er misschien wel mee lachen, maar bedenk hoe in het echte leven populistische politici hun kiezers voor zich winnen met dat soort onzin.

 

De keuze voor Los Angeles ligt volgens Haggis in het feit dat deze stad een nauwe relatie met de auto heeft. Kwatongen beweren evenwel dat Crash gewoon een kopie is van Amores Perros, 21 Grams of Magnolia. Zo laat Haggis op het einde van de film sneeuw neerdwarrelen over de stad en dat is volgens sommige filmkenners een knipoog naar de neerploffende kikkers uit Magnolia van Anderson. Pure larie, aldus Haggis, maar toch kan je er niet omheen dat hij dezelfde structuur hanteert als Paul T. Anderson. Personen die op het eerste gezicht niks met elkaar te maken hebben zijn de puzzelstukken in één samenhangend (afschuwelijk) geheel. Je kan wel niet zeggen dat Crash even goed is als Magnolia, want daarvoor diept Haggis zijn (weliswaar interessante) personages niet diep genoeg uit. En tja, uiteraard heeft Haggis niet het talent van Anderson. Desondanks dit minpuntje is Crash zonder meer een drama dat je moet zien.

 

Vreemd genoeg bestond deze cast zeven jaar geleden nog uit ronkende filmnamen, maar dat is nu (op Don Cheadle na) niet meer het geval. Iemand als Ryan Philippe is ondertussen bijna volledig van het toneel verdwenen. Wel moet je eens letten op de prima vertolking van Sandra Bullock die bewijst dat ze meer in haar mars heeft dan alleen maar het irriterende gansje uit te hangen. Matt Dillon speelt nog maar eens briljant. Mocht die jongen de juiste rollen hebben gekregen dan was hij zeker de Paul Newman van de jaren 90 geworden.

 

Crash vertelt meer dan een verhaal over onrecht, het is ook een film die je doet nadenken. Toegegeven, soms gaan de Oscarbeeldjes de verkeerde kant uit (riep daar iemand Out Of Africa?), maar in het geval van Crash zijn ze dubbel en dik verdiend.

 

Meestal zijn we tevreden over de beeldkwaliteit van de E One-releases (en dat in tegenstelling tot de vroegere RCV-schijfjes), maar op dit blauwe schijfje loopt het toch behoorlijk fout. De donkere scènes bevatten net iets te veel filmgrain en het toeval wil dat deze prent voor een groot deel uit nachtopnames bestaat. Gelukkig is het geluid heel wat beter. De soundtrack van Mark Isham doet meer dan de bewegende plaatjes van geluid voorzien. Nu ja, van deze componist zijn we dat ondertussen allang gewoon.

 

Goedkope E One-releases hebben meestal geen extra's en dat is bij Crash niet anders.

 

Crash is tegenwoordig een vergeten prent die in 2006 drie Oscars veroverde. Deze beeldjes zijn tegenwoordig wel geen garantie meer voor kwaliteit, maar dat geldt niet voor Crash. Haggis haakt wel in op de succesformule van Magnolia (ook al beweert hij van niet), maar toch bewees hij in deze mozaïekfilm dat hij meer kan dan alleen maar scenario's schrijven. Vreemd genoeg maakte Haggis na dit succes alleen nog maar de veel mindere In The Valley Of Ellah en The Next Three Days.