FILM
Soljaris wordt nogal eens vergeleken met en (enigszins onterecht) bestempeld als het Russische antwoord op Kubrick’s 2001 A Space Odyssey. Veel gelijkenissen vertonen de films niet, al zijn het beiden wel trage filosofische sciencefictionepossen, beiden gebaseerd op verhalen van gerenomeerde sciencefictionauteurs. De film speelt zich voornamelijk af in een ruimteveer dat de planeet Soljaris bestudeert, een planeet bestaande uit oceanen. Astronaut Burton keert er na een verblijf terug huiswaarts en is ervan overtuigd dat er een buitenaardse kracht aanwezig is. Zijn getuigenis stuit op ongeloof vermits er weinig concrete aanwijzingen terug te vinden zijn. Psycholoog Kris Kelvin (Donatas Banionis) moet ter plaatse uitzoeken in welke gemoedstoestand de overlevenden zich bevinden. Hij is er in eerste instantie van overtuigd dat zowel Snaut (Yuri Yarvet) als Sartorius (Anatoly Solonitsin) niet meer bij hun zinnen zijn, maar al gauw moet hij deze mening herzien wanneer hij zijn overleden vrouw Hari (Natalya Bondarchuk) ontmoet die tien jaar voordien zelfmoord heeft gepleegd... Het vervolg is een opeenstapeling van vragen over wetenschap, geloof, twijfel, rationaliteit, wat maakt dat Soljaris niet de met actie doorspekte film is die velen misschien verwachten. Het verhaal is traag opgebouwd en volgt de hele film door een gezapig tempo. Regisseur Tarkovski neemt zijn tijd om zowel het visuele en met momenten claustrofobische effect, als het inhoudelijke aspect uit te bouwen en de kijker mee te zuigen in het verdere verloop. Meerdere kijkbeurten zijn zeker aan de orde.


BEELD EN GELUID
De Russische maatschappij Ruscico, die instaat voor de restauratie en promotie van de Russische film, heeft er goed aan gedaan om Soljaris over twee schijfjes te splitsen. De film duurt niet alleen bijna drie uur, de gemiddelde bitrate is redelijk hoog te noemen (8,14 MB/sec). Tevens kan je drie Dolby Digital 5.1-tracks (448 kbps) terugvinden. Over de kwaliteit van het 2.35:1 anamorfische beeld kunnen we kort zijn: een film (een Russische dan nog wel) van dertig jaar oud die zo goed op dvd werd geplaatst, is alleen maar toe te juichen. Akkoord, je hebt af en toe wel wat grain, kleine printbeschadigingen of trillende beeldlijnen, maar afgezien hiervan oogt het beeld prima. Detail en scherpte zijn goed tot vrij goed en het contrast is eveneens correct geregeld. Wij opteerden daarbij voor de geremixte Russische 5.1 geluidstrack die ons werkelijk verbaasd heeft. Niet dat je uit je zetel zal geblazen worden, dat niet, maar de spreiding en dynamiek zijn met momenten heel goed te noemen. Vooral tijdens de desolate scènes in het ruimteveer wordt de sfeer danig beklemmend dankzij de subtiele soundtrack. Bovendien werden er directionele effecten toegevoegd wat de luister- en kijkervaring des te groter maakt. Ruscico scoort voor zowel beeld als geluid mooie punten.


EXTRA’S
We vinden zowaar een aantal extra’s terug op deze release, op de trailers en één extra na allen optioneel Nederlands ondertiteld. Marina Tarkovsky eert haar beroemde broer in een (te) kort maar krachtig interview (2 min.). Het interview met actrice Natalya Bondarchuk duurt gelukkig iets langer en zij gaat even dieper in op de relatie tussen haar en de regisseur. De carrière van hoofdacteur Donatas Banionis wordt beknopt samengevat in een featurette (10 min.) met beelden uit verschillende films en bevat korte interviewfragmenten met de acteur zelf. Voorts kan je een handvol foto’s bewonderen in de fotogalerij en krijg je van cast en crew nog een bio- en/of filmografie te zien. Het is best dat je deze doorbladert want in deze schermen bevinden er zich nog verschillende trailers. Zo vinden we bij de informatie over auteur Stanislaw Lem zelfs een link naar een filmfragment uit Investigation of Pilot Pirks (Test pilota Pirksa - 1979), Russisch gesproken zonder ondertitels echter. Wens je meer extra’s (audio-essay, verwijderde scènes en extra interviews) zal je voor de regio 1 Criterion Collection moeten kiezen.


CONCLUSIE
Tarkovski was vreemd genoeg zelf geen fan van zijn eigen film, "Het is mijn slechtste film", zei hij ooit. Wij waren alleszins in de ban van dit drie uur durende filosofische sciencefictionepos. Akkoord, soms wat traag en twee of meerdere kijkbeurten zijn geen overbodige luxe, maar dat maakt dat je de film keer op keer beter weet te appreciëren. De technische presentatie is prima en oogst alle lof. De extra’s zijn redelijk, alhoewel er zeker meer had kunnen uitgehaald worden.