FILM 
Weet u wat een rosary job is? Indien u nu al staat te springen om te antwoorden dat dit een seksuele daad is met een paternoster (huh?) dan kan het niet anders of u hebt Multiple Maniacs gezien? Een film die iets verder gaat dan wat vloeken in de kerk en het bijvoorbeeld heeft over freaks die seksueel bevredigd raken door het likken van fietsenzadels. Of wat dacht u van een scene waarin een travestiet verkracht wordt door een reuzenkreeft? Welkom in de hersenkronkels van John Waters.

Je kan je wel vragen stellen over het feit of het talent van John Waters niet wat over het paard getild is, feit is dat dit enfant terrible uit de Amerikaanse cinema alles deed om te provoceren. Iemand waar men naar opkijkt omdat hij het durfde. Deze excentrieke filmmaker die mee in de frontlinie stond van de Amerikaanse gay pride raakte in de jaren '70 bekend met Pink Flamingos en Female Trouble. Maar het bleef allemaal toch vooral cult, maar vanaf de jaren '80 scoorde hij ook bij het mainstreampubliek met Polyester (alweer met travestiet Divine die in deze periode via Bobby Orlando ook een succesvolle discocarrière had), Cry-Baby met Johnny Depp, de door het slashergenre geïnspireerde Serial Mom met Kathleen Turner, Cecil B. Demented met Melanie Griffith en natuurlijk zijn grootste hit Hairspray.

Waters was er als geen ander trots op dat hij aangesproken werd als freak. Wansmaak werd de maatstaf en dat zie je onmiddellijk al in Multiple Maniacs uit 1970. Hoewel Mondo Trasho zijn echte debuut is, was Multiple Maniacs zijn eerste "talkie". Het is moeilijk om er een echte stijl op te plakken, maar ons lijkt het op een hybride van George A. Romero’s Night Of The Living Dead (qua stijl dan toch, want er is geen zombie in zicht) en de experimentele cinema van Andy Warhol en Jonas Mekas. Zelf beschouwt Waters het als een eerbetoon aan de schandaal- en cultfilm Two Thousand Maniacs! van Herschell Gordon Lewis. Waters deed alles zelf. Hij componeerde de muziek, nam alles zelf op, hij schreef het boeltje en met het geld van zijn moeder was hij ook nog eens de producer van zijn eigen film. De acteurs die je erin ziet behoren tot de Dreamland-groep. Kortom mensen die alles deden voor Waters. Het is trouwens zo dat één acteur meerdere rollen op zich nam in dezelfde film. Zeer DIY dus!

Het verhaal (als je het dat al kan noemen) draait rond de travestiet Lady Divine die met haar show The Cavalcade of Perversion allerlei perversiteiten toont. We denken door te zeggen dat één van de acts de "Puke Eater" is, we meteen veel zeggen over het verdere niveau van de film. De show is wel volledig gratis, maar niet wegens entertainment, wel omdat Lady Divine op het einde de bezoekers berooft. Op een dag is Divine het beu en komt van de ene verrassing in de andere terecht.

Het heeft geen zin om hier een coherent geheel in te zien, want dat is er niet. Soms art for art’s sake. Zo zou de verkrachting met de kreeft iets te maken hebben met Salvador Dali, omdat een kreeft verband houdt met het surrealisme. Zo lang je er maar, net als Warhol, een passende uitleg rond kan verzinnen. Choqueren om te choqueren. Zo wordt de rosary job toegepast in de kerk (met toestemming!) en zie je tijdens de geneugten de kruisweg. We krijgen zo waar medelijden met Jezus, want zelden werd de Messias zo amateuristisch als hier in beeld gebracht. Maar men sprak erover (ten minste zij die het zagen), en dus werkt het. Of dit nu een goede film is? Neen, maar best interessant om als tijdsbeeld te zien. Toen kon zoiets, en vooral, je ziet zoiets niet meer vlug terug... op voorwaarde dat je daar zin in zou hebben. Multiple Maniacs is dan ook wat het is, anti-sociale kunst zoals Waters het zelf omschrijft. Te nemen of te laten, en dat zal voor heel wat mensen wel het laatste zijn.

BEELD EN GELUID
Het mag gezegd worden, Criterion is waarschijnlijk het duurste label dat je vindt. Als je de koopjesperiode niet meerekent, dan gaat een Blu-ray van dit label gemakkelijk boven de 20 euro. Maar gelukkig voor de koper komt er ook boter bij de vis, want zelden valt er iets aan te merken op de kwaliteit ervan. Bij deze uitgave moeten we vooral de restauratie interpreteren. Multiple Maniacs was een uiterst goedkoop gemaakte film waarbij het filmmateriaal wellicht in een winkelkarretje zou passen. DIY dus, en de stukjes film die je ziet op de extra’s tonen hoe gehavend de film wel was. Mooi opgepoetst dus, en her en der zie je nog wel wat beschadigingen of haartjes voor de lens, maar voor de rest gaat dit om het best bereikbare resultaat. Dat geldt ook voor het geluid. Kort door de bocht gezegd trekt het op niets, maar het is een enorm verschil met het origineel. Althans dat zegt men in de interviews, want mensen hadden werkelijk hoofdpijn na het bekijken van het origineel. Wie weet heb je na afloop wel wat medicijnen nodig, maar dat heeft dan wel niets met het geluid te maken.

EXTRA'S
Multiple Maniacs is niet meer dan een kapstok om John Waters te laten uitpakken met freakerige personages en het publiek te choqueren. Vulgair, maar dan wel in de naam van de kunst. Of het de term kunst ook waardig is, maak jezelf maar uit. Uniek en gedurfd is het in ieder geval wel.