FILM 
Toen Mulholland Drive in 2001 op het Film Festival van Cannes werd vertoond, had iedereen het over een revelatie. Nochtans was dat ooit anders, want de hitfilm is in feite niet meer dan een uitgewerkte pilotversie van een reeks die van tafel was geveegd. Na het immense succes van Twin Peaks zag ABC wel brood in een tweede Lynch-reeks. Om onbekende (wellicht financiële) redenen kwam Lynch niet tot een overeenkomst met de televisiezender. Wel kwam één van de producers een tweetal jaar later bij de cineast aankloppen. De Fransman Alain Sarde zag wel heil in het bizarre verhaal en meteen was dat het startschot voor Mulholland Drive, de film.




Het is en blijft een moeilijke opdracht om een film van de surrealistische filmkoning juist in te schatten, en dan hebben we het nog niet eens over het schrijven van een recensie! Net zoals in zijn andere films is ook het verhaal van Mulholland Drive er eentje met verschillende dimensies. Vaak blijft het koffiedik kijken wat Lynch precies bedoelt. Niet dat zoiets nodig is, een schilderij kan je ook op verschillende manieren interpreteren.

Het verhaal speelt zich af op Mulholland Drive, de beroemde laan die zich in de buurt van het wereldberoemde Hollywood-logo bevindt. Betty Elms (Naomi Watts) uit Ontario droomt er net zoals vele andere meisjes van om het in de filmwereld te maken, en beslist om in Hollywood te gaan wonen. Als ze haar intrek in een chique villa op Sunset Boulevard neemt, komt zij tot een akelige ontdekking: op haar kamer verschuilt zich een jonge vrouw (Laura Hanning) die zich niks meer herinnert, zelfs haar eigen naam niet. Het enige wat de brunette nog weet, is dat ze betrokken was bij een vreselijk auto-ongeluk op Mulholland Drive. Ze heeft geen identiteitspapieren, alleen een tas vol geld en een vreemde blauwe sleutel. Betty wordt verliefd op de mysterieuze vrouw en besluit haar te helpen. Ondertussen raakt ze ook verstrikt in een vreemd spel met enkele Hollywoodregisseurs.




Neen, Mulholland Drive is verre van gemakkelijk. Lynch refereert vaak naar de klassieke film noir (de scène waarin de onbekende vrouw naar een poster van Rita Hayworth staart is daar een duidelijk voorbeeld van). Ook heeft Lynch zeer veel respect voor zijn illustere voorgangers: de lesbische scène is zonder meer een ode aan Persona van Bergman. Toch vertaalt hij dit eerbetoon op een eigenzinnige (en briljante) wijze. Je kan van Lynch zeggen wat je wil, toch is hij één van de weinige cineasten die erin is geslaagd om een eigen filmtaal te hanteren. Het feit dat niemand die voor honderd procent begrijpt, schrikt misschien heel wat filmfans af, desalniettemin blijft het ontzettend knappe filmkunst.

Moet het nog gezegd worden dat Naomi Watts de ontdekking van deze film is? Het is zonder twijfel zoals Thierry Jousse in zijn inleiding beweert dat men bij Lynch af en toe vergeet dat hij tevens de maker is van de meest erotische filmscènes van de laatste dertig jaar. Dat is ook in Mulholland Drive het geval. Lynch benut optimaal het talent van Naomi Watts en dan hebben we het zowel over haar acteerprestaties als over haar schoonheid. Het gezicht van Naomi is gewoon gemaakt om op het witte doek te sprankelen, en dat heeft de grootmeester zeer goed begrepen.




Mulholland Drive is een puzzel, en op het eerste gezicht een onmogelijke. Toen ik de film voor het eerst recenseerde in 2013 (jawel, de tijd gaat snel) gaf ik die 9,5 op 10 maar na nog een paar kijkbeurten extra is die ondertussen gestegen tot de perfectie die 10 op 10 is. Lijstjes zijn ook maar wat ze zijn, maar als ze iets betekenen dan staat deze samen met Cat People van Paul Schrader, Miami Vice van Michael Mann, Barry Lyndon van Stanley Kubrick en Taxi Driver (inwisselbaar met Heat van Mann en Basic Instinct) steevast in mijn top 5 aller tijden.

BEELD EN GELUID
Deze Engelse 4K-release van Studio Canal is exact dezelde als deze van Criterion. Het verschil zit hem in de cover en de veel duurdere prijs, want Studio Canal werkte samen met Criterion om onder toeziend oog van David Lynch deze film tot in de puntjes te restaureren. En of dat gelukt is! De detaillering is subliem die je zelfs tot in de plooien van de kledij merkt. De kleuren zijn niet altijd realistisch, maar dat komt omdat Lynch soms met rode of blauwe filters werkt, of bepaalde nachtscènes bewust wat wazig laat. De geluidsband is dezelfde als deze die op de Blu-ray gebruikt werd, en bij een Lynch-film wordt die altijd meesterlijk overheersd door huiscomponist Angelo Badalamenti, die één van de grootste soundtrackschrijvers uit de filmgeschiedenis is.




EXTRA'S
De extra's zijn op één na allemaal dezelfde die op de Blu-ray staan, en zijn zowel te vinden op de 4K als de Blu-ray die je hier extra vindt. Wel is dit bonusmateriaal geen UHD-kwaliteit, behalve dan het interview met Laura Harring dat je hier als enige extra bonus aantreft, en een kwartiertje duurt. In The Blue Box is een zeer leerrijke collage van interviews met jonge filmmakers (Richard Kelly, Guillaume Nicloux, Jaco Van Dormael, Fabrice Du Welz) en de hoofdredacteur van Les Cahiers Du Cinema (Thierry Jousse). Ze leggen uit waarom ze door het Lynch-virus zijn gebeten. Opvallend in deze documentaire is wel dat iedereen zo zijn eigen interpretatie van het verhaal heeft. Jaco Van Dormael noemt het gewoon de logica van het irrationele zoals in dat ander surrealistische meesterwerk: Un Chien Andalou. Richard Kelly, die zelf Donnie Darko maakte, hoopt dat critici nooit cineasten zoals Lynch zullen vergeten. En gelijk heeft hij, tegenwoordig is er veel te weinig ruimte voor filmmakers die hun kunst een tikkeltje anders willen. 

In de documentaire The Making Of On The Road To Mullholland Drive legt de cineast uit waarom Mulholland Drive zo'n aparte film is. Als je het allemaal niet zo goed hebt begrepen dan komt dat volgens de meester gewoon omdat zijn film in eerste instantie een pilot is, want daarin heb je verschillende beginpunten, maar zeer weinig eindes. Lynch is duidelijk gefascineerd door Los Angeles. Volgens hem is dat de enige stad waar creativiteit in de lucht hangt. Het is een mooie plaats, maar de droomfabriek heeft ook zijn duistere kant, en dat is wat hij in Mulholland Drive wil tonen. Naomi Watts en Laura Hanning vertellen hoe het is om samen te werken met het genie. Lynch is een aparte vent, maar neemt altijd zijn acteurs bij de hand, en dat is volgens Watts de reden waarom zijn films zo'n impact maken. Tussen het bonusmateriaal vind je ook nog aparte interviews met Angelo Badalamenti en Mary Sweeney (de vaste regie-assistente van Lynch).




Een week na de première gaf David Lynch tien tips om de film beter te begrijpen. Misschien was dat wel nodig, want het publiek was wel enthousiast over Mulholland Drive, doch klaagde iedereen over het feit dat ze er niks van begrepen. Aan de hand van deze tips probeert men in Back To Mulholland Drive het verhaal wat te verduidelijken. En jawel, het werkt. Maar toch heeft Lynch het laatste woord door te stellen dat het geen inspanning vergt om moeilijke films te bekijken, het is alleen het gedrag van de kijker dat moet veranderen.

CONCLUSIE
Ook al is Mulholland Drive geen gemakkelijke film die je tussen de boterhammen door bekijkt, toch is het een uniek meesterwerk van een briljant cineast. De film betekende meteen ook de doorbraak van Naomi Watts die zonder overdrijven één van de beste actrices van de laatste twintig jaar is. De 4K maakt dit kijkplezier alleen maar groter!