FILM
Georges (Frank Aendenboom), arbeider en veertiger, komt vrij na een gevangenisstraf van twee jaar voor incest met zijn dochter. Thuis is zijn vrouw Jeanne (Kitty Courbois) ondertussen een relatie begonnen met Eric (Herbert Flack) van wie ze een dochter heeft. Het weerzien tussen de beide echtelieden verloopt stroef, maar Georges is vastbesloten om de situatie uit te klaren en met zijn vrouw en haar minnaar tot een vergelijk te komen. Jeanne is overdonderd door de vervroegde vrijlating van haar man en dus niet voorbereid op de nieuwe situatie. Eric neemt de hele zaak nonchalant op, maar ook hij begrijpt dat er moet worden gepraat. Een moeilijk proces van wederzijds onbegrip, verwijten en verzoening vangt aan tussen de drie hoofdpersonages in dit ingewikkelde verhaal over incest, overspel en ontrouw.

Hugo Claus schreef Vrijdag als een toneelstuk en herwerkte de tekst naderhand tot een filmscenario met behoud van de originele verhaallijn en sfeer. Het theaterstuk dat bij de première al meteen voor controverse en media-aandacht zorgde in Vlaanderen wegens het onderwerp, kreeg met de film, geregisseerd door de auteur zelf, een tweede leven. Vrijdag is een samengebalde en intens emotionele film. Het verhaal is geloofwaardig en krachtig. Het behandelt een materie die destijds in de Vlaamse literatuur taboe was en die Hugo Claus niet als centraal thema, maar als zijdelingse aanleiding gebruikt om een verhaal te vertellen over de consequenties voor dader, partner en nieuwe minnaar. Frank Aendenboom zet een zeer sterke prestatie neer in de figuur van de ex-gevangene die enerzijds geconfronteerd wordt met de reacties van zijn buren en anderzijds benauwd is voor die van zijn vrouw. Kitty Courbois speelt de nerveuze, twijfelende en ontredderde vrouw tussen berouwvolle echtgenoot en breeddenkende minnaar en overtuigt de kijker op alle punten. Herbert Flack, voor een keer in een serieuze en relevante rol, laat zich van zijn beste kant kennen in de realistische personificatie van de onschuldige, maar daarom niet minder bij de problematiek betrokken derde. Een cast met andere woorden die door zijn professionalisme en inlevingsvermogen de kijker 90 minuten lang vastgekluisterd houdt.

Het verhaal speelt zich af in het begin van de jaren zestig en decors en kostumering zijn helemaal aangepast aan de tijdsgeest zonder kleinburgerlijk te worden. Er is eerder sprake van een minimale aankleding van personages en omgeving, zodat de aandacht volledig naar de acteerprestaties gaat. Claus brengt geen nostalgisch, maar een zeer getrouw beeld van de leefomstandigheden, waardoor de film na 25 jaar nog niets van zijn frisheid van toen heeft verloren. Het taalgebruik is moderner en natuurlijker dan in andere Vlaamse films uit dezelfde periode. Eén grote uitschuiver wil ik de lezer niet onthouden: tot tweemaal toe roepen de personages bij het openen van de voordeur "Ooh, 't is gij!". Eerlijk, dat hoor je Vlamingen of zelfs Vlaamse dialectsprekers nooit zeggen. Uit de mond van Kitty Courbois kan dat nog als een foutje worden opgetekend, uiteindelijk is zij Nederlandse die een portie Vlaams door moet spoelen, voor de Vlaamse cast is er geen excuus. Het is onvergeeflijk dat Hugo Claus deze miskleun heeft laten zitten. Een doodzonde. Maar dat terzijde.

BEELD EN GELUID
Opnieuw een voortreffelijke klus van de technische ploeg die het origineel hersteld en schoongemaakt heeft. De kleuren en de algemene beeldscherpte zijn apart, maar in het interview vertelt Hugo Claus himself dat hij dat effect bewust heeft gezocht: wat donkere kleuren en in de flashbacks een lichte veeg vaseline op de lens, niet overdreven, net genoeg om de hoeken van het beeld een beetje uit te witten en mistig, troebel te maken. De geluidsband is goed zonder brokken te maken, al zijn er hier en daar korte zinnetjes en stopwoorden die niet echt verstaanbaar zijn.

EXTRA'S
De bioscooptrailer (met een zeer korte bedscène die niet in de film zit!) en uit het VRT-archief een interview van Jo Röpke met Hugo Claus over de moeilijkheden die opduiken als een toneeltekst herwerkt wordt tot een filmscenario, de keuze van de acteurs en het kleurenpalet van zijn film. Kort, maar best interessant.

CONCLUSIE
Vrijdag is een goeie Vlaamse film en dat heeft alles te maken met de grondstof die Hugo Claus gebruikt en de manier waarop hij die in deze film aanwendt, helemaal los van de originele tekst, mét behoud van de broeierige en overspannen sfeer tussen de hoofdfiguren, een sobere aankleding en een zeer sterke acteerprestaties. Het resultaat is niet zonder fouten, maar de balans is meer dan bevredigend. De kijker blijft geboeid kijken van de eerste tot de laatste minuut omdat Claus wat te vertellen heeft en een strak schema aanhoudt zonder ruimte voor verveling.