FILM
Huisneger. Het ietwat racistisch gekleurde predicaat voor de jonge Cecil Gaines (Michael Rainey Jr.) die door de blanke welgestelde dame Annabeth Westfall (Vanessa Redgrave) in huis wordt genomen nadat haar zoon Thomas (Alex Pettyfer) achtereenvolgens Cecils moeder (Mariah Carey) heeft verkracht en zijn vader (David Banner) heeft neergeschoten omdat die daar voorwaar een opmerking over durfde te maken. Cecil (Aml Ameen) voelt dat zijn toekomst niet op de katoenplantage ligt en hij trekt de stad in, waar hij na veel omzwervingen een baantje vindt als butler in een hotel. Als hij (Forest Whitaker) enkele jaren ervaring op de teller heeft en zich laat opmerken als gedienstige en discrete butler, wordt hem een baan aangeboden in het Witte Huis. Er is echter één stelregel: in het Witte Huis wordt niet aan politiek gedaan! President Eisenhower (Robin Williams) probeert voorzichtig een lans te breken voor de zwarten als enkele blanke ouders een school trachtten te boycotten die raciaal gemengde inschrijvingen toelaat. Cecil staat erbij en kijkt ernaar.

Het zijn voor de zwarte medemens in de gesegregeerde Verenigde Staten voorwaar geen prettige tijden. Alhoewel ze in theorie op papier gelijke rechten hebben zijn de restaurants waar de blanken vooraan en de zwarten achteraan moeten zitten legio. Cecils zoon Louis (David Oyelowo) is op de universiteit meer bezig met daden van geweldloos protest dan met studeren, wat hem prompt dertig dagen cel oplevert. Moeder Gloria (Oprah Winfrey) lijdt onder de afwezigheid van haar man, die shiften draait op het Witte Huis dat het niet meer mooi is en ze geraakt aan de drank. Cecil blijft zijn taak uitvoeren zonder persoonlijke gunsten te vragen voor zijn situatie, al staat zijn zoon geseind als staatsgevaarlijk. Presidenten komen en gaan; Lyndon Johnson (Liev Schreiber) heeft het wellicht niet slecht voor maar hij spreekt voortdurend over 'de nikkers'. John Kennedy (James Marsden) kan wellicht het verschil maken, maar vooraleer hij iets kan doen wordt hij neergeschoten. Louis geraakt hoe langer hoe dieper betrokken bij het verzet: waar hij eerst nog zijn heil zoekt in het redelijk vredevol discours van dominee Martin Luther King (Nelsan Ellis), geraakt hij na de moord op dr King onder de invloedssfeer van de iets minder vredevolle Black Panther-beweging.

In een tijdperk waarin zelfs het afbeelden van Zwarte Piet tonen wordt afgeschilderd als een diep minachtende daad van onverlet racisme (terwijl me dunkt er andere katten te geselen zijn), is een film als deze bespreken een beetje over eieren lopen. Deze uitermate politiek correcte verfilming van een "waargebeurd verhaal", waarbij het enige waargebeurde het feit is dat er wel degelijk een butler was die zeven presidenten heeft gediend, maar daar houdt het dan ook op, hengelde misschien iéts te nadrukkelijk naar Oscars. Wat averechts werkte, want de film werd niet één keer genomineerd. Niet vreemd daaraan zal ook wel het feit zijn dat de burgerrechtenbeweging nogal simplistisch en clichématig wordt afgeschilderd. Als zelfs de Black Panthers als lieve doetjes worden afgeschilderd, moeten we toch gewag maken van onverbloemd revisionisme. De film schopt de kijker wel degelijk een geweten door plaatsvervangende schaamte voor de manier waarop, eeuwen na de afschaffing van de slavernij, de zwarte bevolking nog als tweederangs is afgeschilderd, alhoewel het gegeven dat nu met de verkiezing van Obama als eerste zwarte president alles opgelost zou zijn getuigt van een ongelofelijke naïviteit. Lee Daniels mag zich op de borst kloppen dat hij een redelijk correct tijdskader heeft geschetst, waarin racistische uitingen zoals het verbieden van blanke en zwarte schoolkinderen om op één schoolbank te gaan zitten anno 2014 de verbeelding van elk rechtgeaard mens zouden moeten tarten. Forest Whitaker en verrassend ook talkshowdiva Oprah Winfrey brengen een doorleefde vertolking. Wellicht probeerde Daniels Forest Whitaker zijn Oscarperformance uit The Last King Of Scotland nog eens te laten overdoen. Alhoewel Whitaker overtuigt als bezorgde vader, is zijn interactie met de diverse presidenten die hij gediend heeft eerder slapjes en te anekdotisch, en ondanks het feit dat de film 132 minuten duurt ontbreekt het hier en daar aan substantie. Daartegenover staat wel de briljante scène waarin Whitaker bij het hoofd van het huishouden gaat bepleiten dat hij als zwarte toch even veel loon dient te ontvangen als zijn blanke collega's, en hij de koude schouder krijgt.

Anderzijds kan je onmogelijk blind blijven voor de vele fouten in de aanpak van deze film. De voornaamste daarvan is dat Daniels zich voortdurend bezondigt aan de meest waanzinnige stunt casting. John Cusack als Richard Nixon! Robin Williams als Dwight Eisenhower! Alan Rickman als Ronald Reagan!! Jane Fonda als Nancy Reagan!!! En als absoluut dieptepunt: non-talent Mariah (met H!) Carey als Cecils moeder, die gelukkig geen gesproken (en al helemaal gelukkig ook geen gezongen) tekst in deze film heeft. Een rich spoiled brat als onderdrukte slavenvrouw? What's next, Aaron Paul als president van de Verenigde Staten?

BEELD EN GELUID
En ook deze keer weer mocht deze release van E1 Entertainment niet te veel kosten en houdt de filmmaatschappij de knip op de beurs. De film wordt op een single layer-disk gepropt wat eens te meer dramatische gevolgen heeft voor de beeldkwaliteit. Het ontbreekt overal aan scherpte en detail, en het beeld zit vol compressieartefacts. De kleuren zijn kunstmatig opgeschroefd, waardoor het zwart in het beste geval op donkerpaars lijkt, en er een film over het beeld lijkt te hangen. De DTS-HD MA 5.1-track lijkt dan weer voldoende accuraat voor deze dialooggedreven film. De weinige surrounds die de prent bevat zijn van deftige kwaliteit, maar omwille van de aard van de film zijn ze niet strikt noodzakelijk.

EXTRA'S
Niet eens een menu. Wel vervelende trailers als je de disk opstart. Kunnen we negatieve scores geven?

CONCLUSIE
Met The Butler krijgt u op een dikke twee uur tijd een geschiedenisles over de Amerikaanse burgerrechtenbeweging, zij het zeer summier, door de ogen van Forest Whitaker. De bioscoopcarrière van de film was eerder onopvallend te noemen en The Butler zou niet misstaan als direct voor het kleine scherm geproduceerde tv-film. De parade van A-listacteurs in de meest onwaarschijnlijke rollen werkt eerder op de lachspieren, maar Forest Whitaker houdt het huis overeind. Wat de technische kwaliteit betreft is dit een release met een ronduit slechte beeldkwaliteit, omdat de film op een single layer-disk is geperst.