Eerder dat jaar, in februari, was de revolutie in Rusland uitgebroken. De tsaar trad af en er kwam een Voorlopige regering aan de macht met een prins als staatshoofd. De regering van premier Kerinski kon evenwel niet op de goedkeuring rekenen van het allegaartje van socialisten, revolutionairen en sociaaldemocraten in ballingschap, want die beschouwden het nieuwe bewind als een product van de middenklasse en die zou met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid nooit de positie van het proletariaat verbeteren. Lenin wilde dus graag naar Rusland om de proletarische revolutie te prediken en te leiden, maar het ontbrak hem aan de financiële middelen om de treinreis naar Rusland te betalen en bovendien zouden de Duitsers hem aan de grens wellicht arresteren omdat hij een onderdaan was van een land waarmee zij in oorlog waren. Parvus kon de Duitsers overtuigen om Lenin vrije doortocht te bieden en vergezeld van een Zwitser diplomaat stapte een gezelschap van ongeveer dertig sympathisanten in de zgn. Duitse trein, waarbij men er langs Duitse kant voor zorgde dat contacten tussen de Russen en het Duitse socialisten vermeden werden, want een proletarische revolutie kon men in eigen land missen als kiespijn. Het resultaat is bekend en het slagen van de Oktoberrevolutie mag in historisch perspectief dus minstens gedeeltelijk op rekening van de Duitsers worden bijgeschreven, samen met ruim 70 jaar communisme in Rusland en Oost-Europa. De geschiedenis van Europa wordt in Berlijn geschreven en niet in Moskou, aldus een lid van de Duitse militaire staf over de vraag wie besliste over deelname van Rusland aan de Eerste Wereldoorlog; hij kon niet vermoeden hoe dicht hij de waarheid benaderde voor wat betreft de toekomst van Europa in de rest van de 20ste eeuw.

In Lenin… The Train maakt u de tocht van het gezelschap mee vanaf de Zwitsers-Duitse tot de Zweeds-Russische grens. Bijgevolg staat de camera zo ongeveer de hele tijd ergens op de trein en is u getuige van de manier waarop Lenin en z’n entourage op de gebeurtenissen reageren. Omdat er met de Duitse autoriteiten is afgesproken dat hij zich van politieke activiteiten zal onthouden in ruil voor een veilige doortocht en mondvoorraad voor z’n medereizigers, houdt hij zich bijv. op de achtergrond als de Zwitserse diplomaat in de stationshal van Frankfurt z’n mond voorbijpraat en een meute socialistische arbeiders naar het perron oprukt om Lenin te horen speechen, wat hij categoriek weigert omdat hij vreest dat de missie voortijdig zal worden afgelast. Maar ook op de trein is het niet allemaal pais en vree, want de directe medewerkers van Lenin beseffen wat er op het spel staat en dus proberen ze zich alvast zo goed mogelijk te positioneren tegen de tijd dat de trein in Petrograd (tegenwoordig Sint-Petersburg) arriveert, waarbij sommigen er niet voor terugdeinzen om collega’s met wie ze 20 jaar in ballingschap hebben geleefd, zwart te maken of op z’n minst in een slecht daglicht te stellen.

De aanwezigheid van Inessa Armand op de trein, de Franse communiste en feministe die een groot deel van haar leven in Rusland woonde, en die sinds 1913 met Lenin en z’n vrouw Nadia tijdelijk een manège à trois vormde, was al evenmin bevorderlijk voor de goede sfeer aan boord, want haar rivalen verdachten haar ervan uit te zijn op een belangrijk postje eens Lenin op Russische bodem arriveerde, terwijl Nadia – die Lenin een uitnodiging aan Inessa Armand had gesuggereerd - er evenmin gerust op was, want Inessa was niet alleen vijf jaar jonger, ze zag er ook een stuk jonger uit (want ze had door omstandigheden minder geleden als gevolg van de ontberingen van de ballingschap). Lenin was trouwens nog altijd onder de indruk van Inessa’s fysieke kwaliteiten - dat kon Nadia duidelijk zien – maar hij had schijnbaar te veel andere problemen aan z’n hoofd om zich in een nieuw amoureus avontuur te storten. Maar het zorgde wel allemaal voor stress en spanning.

Ben Kingsley is Lenin. Stond hij tot nog toe op uw netvlies gebrand als Mahatma Gandhi uit Sir Richard Attenboroughs achtvoudige Oscarwinnaar uit 1982, dan bestaat de kans dat daarin nu verandering komt, want na de doortocht van de make-upafdeling is Kingsley meer Lenin dan Lenin ooit was en hij is vooral menselijker dan de man in wiens huid hij kruipt, wat ermee te maken heeft dat er over Lenin weinig beeldmateriaal bestaat waarin hij zich ongedwongen en nonchalant gedraagt, maar bijna altijd – net zoals in het geval van Hitler trouwens – als volksmenner met een hoog overredingsgehalte. Leslie Caron speelt Nadia, Lenins muze en echtgenote, een vrouw over wie werd gezegd dat ze alles goedvond wat Lenin deed (dus wellicht ook z’n vermoedelijke romance met Inessa Armand), maar tegelijk was ze een beetje de hoedster van het gedachtegoed van de bolsjewistische partij en dus degene die in moeilijke discussies voor duidelijkheid en rechtlijnigheid zorgde. Gene Kelly ontdekte de Française in 1951 en bood haar een hoofdrol aan in An American In Paris (1951), waarmee Carons carrière een vliegende start nam. Ze was nadien o.a. te zien in Gigi (1958) en Murder On The Orient Express (1974).

Dominique Sanda ten slotte neemt de rol van Inessa Armand voor haar rekening, een wat mysterieuze vrouw wier bedoelingen je als kijker niet echt kan raden en die door de regisseur ook een beetje als een sfinxachtig en ondoorgrondelijk wezen ten tonele wordt gevoerd. Over haar politieke gezindheid bestaat geen twijfel, net zo min als over haar politieke intuïtie; haar houding ten opzichte van Lenin is dubbelzinnig en het heeft er alle schijn naar dat ze zich inhield omdat ze heel veel respect had voor Nadia en haar niet wilde kwetsen. Dominique Sanda was vooral actief in de jaren 70 en 80 en u kon haar aan het werk zien in o.a. Il Giardino Dei Finzi-Contini (1970 en in Novecento (1976). Na een vrij lange onderbreking op het einde van de jaren negentig en in het begin van de nieuwe eeuw, is Sanda sinds 2013 opnieuw sporadisch te zien in bioscoopfilms.