FILM
Michaela (Sandra Hüller) is net eenentwintig geworden en heel gelukkig want ze heeft een brief ontvangt uit Tübingen waarin haar wordt meegedeeld dat ze is toegelaten tot de universiteit. Haar moeder Marianne (Imogen Kogge) reageert ontsteld, maar haar vader, Karl Klingler (Burghart Klaussner), een zelfstandige handwerker, wil z’n dochter een kans geven en heeft alvast een optie genomen op een studentenkamer. Toch kan ook hij niet voorbij aan het feit dat er een probleem is: Michaela is zwaar epileptisch gestoord en werd een tijd lang in het ziekenhuis verpleegd. Dankzij de pillen heeft ze zichzelf sinds zes maanden in de hand, maar de minste tegenspoed kan de kansen keren en Michaela’s moeder is bang dat het dan verkeerd afloopt als zij niet in de buurt is om snel hulp te bieden. Maar Michaela zet door want ze wil weg uit het diep religieuze gezinnetje en het slaperige dorpje in het zuiden van Duitsland.

In Tübingen loopt Michaela haar oude schoolvriendin Hanna (Anna Blomeier) tegen het lijf en ze wordt er verliefd op de levenslustige scheikundestudent Stefan (Nicholas Reinke). De ontspannen sfeer en de totale vrijheid aan de universiteit hebben een weldoende invloed op Michaela: het leven is er zo anders dan thuis waar godsdienst en conformisme alles en iedereen domineren. Ze gaat twijfelen aan haar geloof in god, haar familie en aan zichzelf. Omdat ze vaker onder stress staat en haar pillen onregelmatig inneemt, worden de epileptische aanvallen heftiger. De ochtend na een fuifje vindt Hanna haar vriendin bewusteloos en buiten zichzelf onder de bank. Ze raadt Michaela aan om hulp te zoeken. Bang dat haar ouders over het voorval zouden horen, besluit de jonge vrouw om hulp te zoeken bij haar parochiepriester. Ik hoor stemmen, zegt ze snikkend en overstuur, waarop de oude man bedenkelijk in haar richting kijkt. Ik kan de rozenkrans niet meer vasthouden of een crucifix aanraken, voegt ze er hysterisch aan toe. Parochieherder Landauer (Walter Schmidinger) is een vroom man, maar dit gaat hem te ver. Hij wijst Michaela terecht en zegt dat ze zich moet vermannen. Maar zijn woorden missen hun doel en Michaela wendt zich tot zijn assistent pater Martin Bochert (Jens Harzer) die haar kalmeert en samen met haar bidt.

Michaela keert terug naar Tübingen om er haar proefschrift te schrijven aan het einde van het eerste semester. Het concentreren valt haar zwaar wegens de aanvallen en de stemmen, maar met de logistieke hulp van Stefan zet ze het eindwerk op papier en krijgt er een uitmuntend voor. De inspanning eist evenwel haar tol en richt haar fysiek te gronde: ze is erg vermagerd en slaapt veel overdag. Bij een nieuwe heftige aanval besluit Hanna dat het tijd is om externe hulp in te roepen en ze doet een beroep op Stefan om Michaela naar het ziekhuis te brengen. Die kan het niet over zijn hart krijgen om het zieke meisje naar een gekkenhuis te brengen en rijdt naar haar ouderlijke huis. Michaela’s ouders, Marianne en Karl, weten niet hoe ze hun dochter kunnen helpen en vragen de parochiepriester om raad. Die brengt z’n assistent Bochert mee die vaststelt dat Michaela bezeten is…

Requiem is losjes gebaseerd op feiten die zich in 1976 in Zuid-Duitsland afspeelden en waarbij de jonge Anneliese Michel om het leven kwam na een reeks pogingen tot duiveluitdrijving. De Amerikaanse regisseur Scott Dericckson wijdde in 2005 zijn film The Exorcism of Emily Rose aan het voorval en concentreerde zich op de procesvoering na de dood van het slachtoffer waarbij de jonge priester-exorcist én de beide ouders in beschuldiging werden gesteld. Hans-Christian Schmid pakt het veel minder spectaculair aan dan zijn Amerikaanse collega. Zijn camera kruipt nooit in de huid van het hoofdpersonage met als gevolg dat we de stemmen die Michaela hoort en de visioenen die ze heeft nooit te horen of te zien krijgen. De kijker moet het stellen met wat Michaela aan haar vrienden en vertrouwenspersonen vertelt over haar ervaringen, waardoor deze film ver uit de buurt blijft van producties vol bovennatuurlijke verschijningen en exorcisme. In Hans-Christian Schmids Requiem blijft de camera altijd op het hoofdpersonage gericht en worden er geen nevenverhalen ontwikkeld die de aandacht van de kijker afleiden. De regisseur zit Michaela voortdurend heel dicht op de huid en registreert elke verandering in haar houding en haar aangezicht als om na te gaan wat realiteit is en wat fictie, wat waar is en wat naderhand is gefabuleerd. Het portret dat tot stand komt is krachtig en indringend, terwijl H.-Ch. Schmid toch tot op het einde alle mogelijkheden openhoudt: is Michaela psychotisch? Is zij een godsdienstwaanzinnige? Wordt zij gewoon gek als gevolg van haar epileptische situatie of gaat het hier om een samenspel van psychische en sociale factoren waardoor haar wankele evenwicht definitief wordt verstoord? De regisseur velt geen oordeel, hij overloopt alle mogelijkheden en toont de crisismomenten, de epileptische aanvallen, de perioden van uitbundige vreugde en verliefdheid, maar evenzeer de momenten van grote verwarring en de neigingen tot zelfvernietiging.

Om de toeschouwer inzicht te geven in de omstandigheden van het drama maakt Schmid een uitgebreide karaktertekening van de personages die een rol spelen in Michaela’s leven: haar warmhartige, goedmenende en bekommerde vader die ondanks de slechte voortekenen zijn dochter wil gelukkig maken en haar naar Tübingen brengt; haar eerder stugge en zwijgzame moeder Marianne, bang als een wezel en geconditioneerd door traditie en geloof, een vrouw die haar bekommernis moeilijk kan veruiterlijken en onder woorden brengen of die gewoonweg te achterdochtig of zelfs jaloers is op haar dochter wegens de goeie relatie met haar vader. De oude dorpspastoor Gerhard Landauer is een toegewijd en bezorgd man, maar zijn geloof en vooral zijn kennis schieten tekort om wat hij als bijgeloof herkent in te dammen en te remediëren. Michaela’s vriendinnetje Hanna ontwikkelt zich in de loop van de film tot een echte hartsvriendin. Zij is een meisje dat zelf ook sympathie verdient, want thuis wacht alleen een dronken vader die klappen uitdeelt. Stefan wordt eerder oppervlakkig getekend, maar ook hij heeft het goed met Michaela voor. Pater Bochert, de jonge clericus in het dorp, is aanvankelijk de goedmenende en begripvolle oudere broer die de juiste woorden vindt om Michaela tot rust te brengen. Pas in een later stadium gaat hij door het lint en besluit dat het hier om bezetenheid gaat. Op één personage na zijn het allemaal karakters die het op één of andere manier goed met Michaela menen, ondanks hun beperkingen, hun tekortkomingen en hun wellicht ongewilde foutieve inschattingen, maar de gevolgen zijn desastreus voor de jonge vrouw die niet meer in staat is om helder te denken of zichzelf te helpen.

Sandra Hüller levert in Requiem een formidabele prestatie. Ze brengt voortdurend nuances aan in het karakter van haar personage, toont ons Michaela als een spontane jonge vrouw en een ijverige studente, vervolgens als een geïrriteerde epileptische en psychiatrische patiënt en tenslotte als een waanzinnig en haast dierlijk wezen. Haar interpretatie beklijft en zindert nog lang na. Twee andere figuren die bijzonder sterke prestaties neerzetten zijn Burghart Klaussner als de sympathieke vader Karl en Imogen Kogge als Michaela’s moeder Marianne, een personage dat beslist op geen enkel moment op de sympathie van de toeschouwer mag rekenen. Maar Imogen Kogge speelt de rol met overtuiging en een bijzonder groot inlevingsvermogen. Ook zij wordt uiteindelijk een slachtoffer, door onwetendheid en misschien wegens haar te groot vertrouwen in de mannen die zoveel wijzer zijn, de mannen van god en de kerk.

BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van Requiem is overwegend goed. Hans-Christian Schmid kiest net zoals in zijn vorige film Lichter voor een zeer beweeglijke en directe camera waardoor de film bij momenten een documentaireachtige look krijgt. Dat kost punten voor belichting, zwart-witcontrast en kleuren. De Requiem-fragmenten die zich in Michaela’s geboortedorp afspelen profiteren nauwelijks van de kleurenpracht van het open en landelijke terrein, mede omdat Hans-Christian Schmid graag tijdens de winter draait wat ook in Duitsland resulteert in grauwe luchten en donkere kleuren. De binnenopnamen op hun beurt zijn heel vaak verdronken in grauwe tinten, van afgewassen groen en geel en tot roestig bruin. Zelden of nooit zijn de tinten verzadigd, fel en helder, maar ook dat was bij Lichter al het geval en zorgde voor de realistische en documentaire sfeer. Het geluid is verzorgd en stroomt de kamer in via het midden. De stemmen zijn goed verstaanbaar en realistisch. Vooral het sporadisch en haast dierlijke geschreeuw van Michaela doet het uitstekend in de surround.

EXTRA'S
De dvd bevat de Originele Bioscooptrailer, een vrij uitgebreide verzameling Verwijderde Scènes die voor het merendeel terecht naar de prullenmand zijn verwezen wegens niet echt noodzakelijk, maar wel leuk al was het maar om een paar vrij losse verbanden aan elkaar te knopen. Voorts een Making of Requiem met daarin gesprekken met de hoofdrolspelers over de karakters van hun personages en een toelichting van de regisseur over het hoofdpersonage en zijn affiniteiten met het onderwerp. Tot besluit een aantal Andere Trailers, o.a. die van Red Road.

CONCLUSIE
Requiem van Hans-Christian Schmid is een indringend portret van een psychisch gestoorde en godsdienstwaanzinnige jonge vrouw. De regisseur zoekt geen goedkope effecten en is niet geïnteresseerd in bovennatuurlijke fenomenen, duivels of mysterieuze stemmen, maar blijft op elk moment met de voeten op de grond waardoor zijn Requiem een waardig eerbetoon wordt aan Anneliese Michel die onder bizarre omstandigheden om het leven kwam na een hele reeks duiveluitdrijvingen.