FILM
Waarschijnlijk heeft geen enkele schilder voor zoveel controverse gezorgd als de Engelse Francis Bacon. Met zijn grote afbeeldingen van verminkte lichamen, diffuse grimassen en gewelddadige copulaties, zorgde hij voor ophef in de naoorlogse kunstscène en herdefinieerde hij het concept schoonheid in de schilderkunst. Niet alleen zijn artistieke werk, maar ook zijn privéleven spreekt tot de verbeelding. Bacon leefde een dolend bestaan, ging van bar tot bar, gaf zich over aan promiscuïteit, was een fervent gokker en stond bekend om zijn harde, nietsontziende levensvisie.

Dit fascinerende, weinig bekende privéleven is het boeiende onderwerp van Francis Bacon’s Arena, een zeer complete BBC-documentaire en één van de beste portretten van de kunstenaar ooit. De documentaire volgt de chronologische levensloop van de weerbarstige Francis, van zijn jeugd op de paardenranch van zijn rijke vader, over de meanderende dooltochten in zijn pubertijd, tot zijn plotselinge overlijden in een ziekenhuis in Barcelona. De verschillende periodes in zijn schilderkunst lijken overeen te komen met de verschillende liefdesrelaties die hij had en zo is deze docu ook onderverdeeld: ieder hoofdstuk spitst zich toe op één van de vele mannen – Bacon was homoseksueel - die zijn wereld bevolkten. Aan de hand van interviews met familieleden en kennissen beginnen de puzzelstukjes van leven en werk langzaam in elkaar te passen. We komen te weten waar het moeilijke gedrag van de schilder vandaan komt, waar hij zijn inspiratie uit putte, waarom hij, ondanks zijn gespijsde bankrekening, in soberheid bleef leven.

Bacon zelf komt ook veelvuldig aan het woord en strooit ons zand in de ogen met zijn recalcitrante antwoorden op de vragen van de interviewers. Tijdens de meeste interviews heeft Bacon bovendien te diep in het glas gekeken en is het een genoegen te luisteren naar zijn schaamteloze gewauwel over religie, sex en kunst.

Al deze elementen - de beelden, de interviews, de vakkundige vertelstem - maken van Francis Bacon’s Arena een niet te versmaden document dat tegelijkertijd fascineert en ontregelt. In het kort: een uitermate beklijvende documentaire over een even beklijvende kunstenaar.

BEELD EN GELUID
Francis Bacon’s Arena maakt gebruik van archiefmateriaal dat is opgenomen tijdens verschillende perioden in Bacons bruisende leven (1909-1992). De beeldkwaliteit varieert dus naargelang de ouderdom van het oorspronkelijke bronmateriaal en schommelt tussen haarscherp en uitermate “grainy”, als gevolg van het inlassen van 16mm- en zelfs enkele 8mm-fragmenten tussen de digitale beelden. Geen schijfje om je flatscreen mee te testen dus, maar dat had u van een dergelijke documentaire natuurlijk ook niet verwacht.  De overzetting naar het digitale medium is in ieder geval geslaagd: eindelijk krijgen we een kunstdocumentaire te zien die anamorf op een dvd staat. Van het geluid kan men hetzelfde zeggen als van het beeld: hoe ouder de opnames, hoe meer ruis op de klankband. Recentere opnames, waaronder de speciaal voor deze documentaire geschreven muziek van Brian Eno, klinken dan weer voortreffelijk. Al bij al een bevredigende beeld- en geluidskwaliteit.

EXTRA’S
Naast de hoofdfilm zijn er 4 gefilmde extra’s: 1) Een matig, 15 minuten durend interview met Regisseur Adam Low waarin hij het vooral heeft over het verschil tussen zijn documentaire en voorgaande portretten van Bacon. 2) Reece Mews: een fascinerende kijk in het piepkleine appartement waar Bacon het grootste deel van zijn leven sleet en waarin hij zelfs bleef wonen nadat hij wereldfaam had bereikt. 3) In Camera: een analyse van de foto’s die Bacon als inspiratiebron gebruikte voor zijn doeken. We komen te weten welke fragmenten steeds terugkeren en in welke vorm. 4) David Sylvester: een face to face – interview van de nogal pretentieuze, sigaarrokende kunstcriticus David Sylvester met Bacon dat minstens even interessant is als de hoofdfilm. Als laatste extra vinden we op het schijfje nog de obligate beeldengalerij.

CONCLUSIE
Francis Bacon’s Arena is een uitermate beklijvende documentaire die zich vooral toespitst op het privéleven van de weerspannige Engelse kunstenaar en de invloed daarvan op zijn artistieke werk. Bacon zelf komt ruimschoots aan het woord en via een ingenieuze montage worden de verschillende aspecten van zijn werk getoetst aan dramatische episodes in zijn leven. De extra’s (ruim 45 minuten) zijn minstens even interessant als de hoofdfilm en bieden nog meer inzicht in het brein achter de lugubere schilderijen.De beeldkwaliteit varieert van uitstekend tot slecht naar gelang de periode waarin het materiaal is opgenomen.