Op z’n dertigste besloot Schweitzer om alsnog medicijnen en chirurgie te gaan studeren omdat hij medelijden had met het lot van de zwarten in Afrika, een continent dat door de Europeanen in de voorbije eeuw grondig was geplunderd en uitgebuit. In 1913 reisde hij met zijn jonge vrouw Hélène naar Lambadene, met het doel een ziekenhuis te bouwen in de buurt van de zendingpost van het Amerikaanse Presbyteriaanse Zendingsgenootschap. De werk- en leefomstandigheden waren er moeilijk, de blanke dokter moest er de concurrentie aangaan met de plaatselijke medicijnman en samen met z’n vrouw had hij er af te rekenen met bijgeloof en vreemde rituelen. Tussen 1917 en 1924 waren de Schweitzers onafgebroken in Europa, eerst als (Duitse) krijgsgevangen Frankrijk, later keerden ze terug naar Straatsburg, waar Albert een tijdlang de rol van predikant voor z’n rekening nam. Maar hij had de mensen in Lambarene beloofd om terug te keren en tot 1948 was Schweitzer – mede als gevolg van oorlogsomstandigheden – gedwongen om in Afrika te verblijven. Nadien kon hij zich weer vrij bewegen en bereisde hij de wereld op zoek naar fondsen voor z’n Afrikaanse projecten.

 

Regisseur Martin Doblmeier maakt van Albert Schweitzer: Geroepen Om Te Dienen een gebald docudrama zonder onnodige fictieve scènes. Op die manier slaagt hij erin om het levensverhaal van de Duitser in 51 minuten te vertellen. Tussen de nagespeelde scènes uit Schweitzers biografie monteert hij interviews met zijn enige dochter Rhena (zij vertelt het verhaal over haar vader in de film) en z’n kleindochter Christine Engles die anekdotes ophaalt over haar grootvader. Schweitzer-biograaf James Brabazon plaatst één en ander in een historische context en een trio bestaande uit de Amerikaanse journalist Timothy Johnson (ABC News), Lachian Forrow van de Albert Schweitzer Fellowship en de theoloog Marvin Myers praten over de persoonlijkheid van Albert Schweitzer, over zijn koppigheid en zijn vastberadenheid en over zijn eerbied voor het leven, de filosofische regel die z’n hele laten en doen richting gaf en waarmee hij de kant koos van Franciscus van Assisi en Leo Tolstoj tégen de ideeën van o.a. Friedrich Nietzsche. Schweitzer liet zich inspireren door het leven van Jezus Christus aan wie hij een boek wijdde waarin hij afrekende met allerlei verhaaltjes uit het Nieuw Testament die hij omschreef als creatieve fabeltjes van de apostelen en de kerkvaders. Dat leidde tot een verbod om godsdienstonderricht te geven in Afrika, maar dat verbod zou hij later naast zich neerleggen.

 

 

Doblmeier schenkt ook aandacht aan Schweitzer als musicus. Vóór zijn Afrika-periode gold hij als een succesvol organist met speciale interesse in het werk van Johan Sebastian Bach. Op vraag van de Franse componist en organist Charles-Marie Widor schreef hij over z’n ideeën met betrekking tot de uitvoeringspraktijk van diens oeuvre in het meer dan 750 pagina's tellende boek Johann Sebastian Bach (1908) dat niet alleen als een klassieker geboekstaafd staat, maar waarmee hij ook de Bach-uitvoeringspraktijk van de generaties na hem beïnvloedde. Het is mijn voornaamste betrachting om in een eenvoudige en verstaanbare taal het werk van Bach voor de leek beschikbaar te stellen, schreef hij in het voorwoord, en nog: wat we samen bewonderen, samen vereren en samen verstaan, dat verenigt ons. Z’n liefde voor Bach zou trouwens nooit verdwijnen. Bij z’n terugkeer naar Afrika na WOI schonk de Franse staat hem (wellicht als Wiedergutmachung) een buffetpiano waarop hij in Lambarene nog heel vaak werk van de Eisenacher grootmeester voor z’n patiënten en medewerkers ten gehore bracht.

 

In de nagespeelde scènes neemt de Amerikaanse acteur Jeff McCarthy (RoboCop 2, 1990) de rol van Albert Schweitzer voor z’n rekening en de fysieke gelijkenis tussen de historische figuur en de geprepareerde acteur werkt overtuigend en geloofwaardig. Anne Torsiglieri (Gossip Girls Seizoen 3, 2009) zien we in de rol van de toegewijde verpleegster en echtgenote en zij heeft precies de fysieke karakteristieken die de toeschouwer verwacht van de vrouw van een man als Schweitzer: niet bloedmooi, maar uiterst sociaal, charmant en intelligent. Door de manier waarop het materiaal wordt gepresenteerd, passen de interviews perfect in de productie en krijgt de toeschouwer een ruim portret van Albert Schweitzer zonder overbodige dramatisering.  

 

 

De beeldkwaliteit is goed, zowel wat betreft de interviews als de buitenopnamen in Frankrijk en Gabon. Het kleurenpalet is in eerste instantie koel, later wordt het warmer en neemt de lichtintensiteit gevoelig toe. Van beschadigingen of andere ongerechtigheden is geen sprake. Het geluid staat in een 5.1-versie, maar dat is een overdreven luxe voor dit eerder rustig en dialooggestuurde docudrama.

De dvd bevat jammer genoeg geen extra’s, hoewel die wel bestaan, want de Angelsaksische uitgave bevat een interview met en een biografisch portret over regisseur Martin Doblmeier en een korte film over de Albert Schweitzer Fellowship.

 

Albert Schweitzer: Called To Africa (de originele titel) is een interessant biografisch portret over een man die dreigt vergeten te worden, maar die net zoals pater Damiaan (heiligverklaring 2009), pater Dominique Pire (Nobelprijs voor de Vrede 1958) of Moeder Teresa (Nobelprijs voor de Vrede 1979) tot ons collectief geheugen moet behoren wegens zijn grootmenselijke geest en zijn inzet voor het lijden van de allerarmsten, want waarom zou helpen in Molokaï en India belangrijker zijn dan in Afrika?