De Engelse ambassadeur Mark Brydon stelt alles in het werk om de waarheid aan het licht te brengen en de beschuldiging als zou Londen betrokken zijn bij de affaire, te ontkrachten, doch in de loop van zijn onderzoek stuit hij op bizarre toevalligheden en al even merkwaardige aanwijzingen die laten vermoeden dat er sprake is van een geheim complot vanuit het Pentagon. Het duurt een hele tijd voor hij beseft dat zijn Amerikaanse gesprekspartner Lynne Warner mogelijk betrokken is bij zowel de crash van het passagiersvliegtuig als bij de zgn. smokkel van chemicaliën naar Tyrgystan omdat er belangen op het spel staan waarvan de omvang nauwelijks kan worden ingeschat. Brydon beseft dat hij zich op gevaarlijk terrein begeeft, doch hij zet koppig door, waarmee hij z’n eigen leven en dat van z’n medewerkers en informanten op het spel zet.

 

The State Within is een bijna zes uur durende politieke thriller waarin de regisseurs Michael Offer en Daniel Percival gedurende lange tijd nauwelijks in hun kaarten laten kijken. Het verhaal is ingewikkeld, maar ook veelzijdig, met de Britse ambassadeur in Washington en de Amerikaanse minister van defensie in een hoofdrol en een hele waslijst mindere goden (een FBI-agente, een MI6-agent, een Engelse en een Amerikaanse journalist, kabinetsmedewerkers, Engelse en Amerikaanse zakenlui, huurlingen, moslims, etc.) in een belangrijke bijrol. Het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van de strijd tegen het internationaal terrorisme en de  - wat misschien nog belangrijker is -  privatisering van het oorlogsgeweld, want net zoals in het dossier over de bouw en de exploitatie van staatsgevangenissen, is men in de V.S. in de voorbije 25 jaar flink opgeschoten in de richting van een oorlogsmachine die gefinancierd én gevoerd worden door privéondernemingen of die minstens gedeeltelijk op gang gehouden wordt met hun logistieke steun en de inzet van privémilities, waarbij de bonus geïncasseerd wordt tijdens de heropbouw van het getroffen land, dat bovendien voor alle kosten opdraait. Het zal niemand verbazen dat een dergelijke werkwijze op lange termijn gevolgen moet hebben voor de verhouding tussen de oorlogvoerende partij en z’n leveranciers en dat die laatsten er uiteindelijk alles aan zullen doen om hun profijt te maximaliseren, het conflict te rekken en het indien nodig zelfs uit te lokken.

Het is precies op die grens tussen wettelijkheid en georganiseerde ongehoorzaamheid dat The State Within gepositioneerd wordt. Het verhaal lijkt op het eerste gezicht pure fictie, maar wie er het feitenmateriaal over de oorlogen in Afghanistan en Irak naast legt, die herkent beslist de overeenkomsten, want was het conflict in Irak bijv. niet het gevolg van een georkestreerde leugencampagne over massavernietigingswapens die nooit zijn gevonden, én is de Britse premier Blair destijds niet achter de Amerikaanse president blijven staan in de hoop na de omverwerping van Sadam Hoessein meer dan een graantje mee te kunnen pikken van de miljarden die in de wederopbouw van het land zouden worden gestopt? Inzake het fictieve Tyrgystan blijken beide argumenten een rol te spelen, plus menselijke fouten en zwakheden: de Britse ambassadeur Mark Brydon heeft destijds de kandidatuur van de huidige president van Tyrgystan verdedigd bij z’n regering (dezelfde president die ondertussen chemische wapens inzet tegen burgers) en de Amerikaanse minister van defensie Lynne Warner heeft er in een vorig leven persoonlijk voor gezorgd dat er samenwerkingsakkoorden tussen de Amerikaanse wapenindustrie én de gedoodverfde kandidaat voor het presidentschap in Tyrgystan tot stand kwamen. Bovendien is haar enige zoon in Afghanistan als soldaat omgekomen en vecht ze als het ware een persoonlijke oorlog uit met elke vorm van moslimterrorisme. Onder die omstandigheden is het voor handige jongens uiteraard heel gemakkelijk om de gang van zaken te beïnvloeden en dat gebeurt ook, in die mate dat Lynne Warner alles in gereedheid laat brengen voor een grootscheepse aanval op Tyrgystan, want volgens de geheime informatie waarover zij kan beschikken, wordt er in de voormalige Russische republiek nu ook met man en macht aan een atoomwapen gewerkt…

In de hoofdrol herkent u Jason Isaacs (Lucius Malfoy uit de Harry Potter-franchise) als Mark Brydon, de Britse ambassadeur in Washington, een rol waarin de Liverpoodlian perfect gecast is en die hij op een interessante en overtuigende manier invult. Dat is nodig, want zijn tegenspeelster, de Amerikaanse actrice Sharon Gless, u herkent haar beslist nog als Christine Cagney uit de Amerikaanse politieserie Cagney & Lacey (1982-1988) én uit de 4 latere bioscoopfilms (1994-1996) waarin de beide dames een hoofdrol speelden, is een bijzonder arrogante en bikkelharde Amerikaanse minister van defensie die in alle omstandigheden overtuigd is van haar gelijk en die niet zinnens is om naar de pijpen te dansen van een ambassadeurtje dat ze als niet meer dan een loopjongen van Londen beschouwt en behandelt. Gless was de zestig al ruim voorbij ten tijde van The State Within, maar haar talent is ongeschonden en als actrice is ze tegenwoordig imposanter dan ze ooit was als Christine Cagney. En net zoals Sharon Gless, heeft de Engelse acteur Ben Daniels voornamelijk bekendheid verworven in tv-series en –films. U kon hem aan het werk zien in Lark Rise To Candleford (2008), in het door collega Werner niet zo erg op prijsgestelde Cutting It (2002) en straks kan u hem bewonderen in de Amerikaanse remake van House of Cards (2013) naar de politieke thriller van Michael Dobbs. In The State Within neemt Ben Daniels de rol van Nicholas Brocklehurst, de homofiele MI6-medewerker en persoonlijke assistent van de Britse ambassadeur, voor zijn rekening, een mysterieus en introvert heerschap dat schijnbaar een eigen agenda heeft en van wie het heel lang onduidelijk is aan welke kant hij staat, vooral omdat z’n vaste bedgenoot duidelijk de kant van minstens één tegenpartij heeft gekozen.

We hadden haar niet meteen herkend, maar Eva Birthistle is natuurlijk de actrice die in AE Fond Kiss (2004) van Ken Loach de vrouwelijke hoofdrol voor haar rekening nam. De jonge Engelse diplomate Jane Lavery is een heel ander paar mouwen, want het is dankzij haar volgehouden inspanningen ten voordele van een in Amerika ter dood geoordeelde veteraan en held uit de Falklandsoorlog dat ze in het bezit komt van belastend bewijsmateriaal over hoge pieten uit de Amerikaanse wapenindustrie. Eva Birthistle is uitstekend op dreef in The State Within en het is jammer dat deze Ierse actrice het nooit verder heeft geschopt dan een paar afleveringen in The Walking Dead (2011). De rest van de cast trekt zich uitstekend uit de slag, met o.a. de Amerikaanse acteur Jonathan Whittaker (Copper, 2013; The Kennedys, 2011) in de sterke rol van Anthony Hanley, de verontruste en kritische adviseur van de Amerikaanse minister van defensie, die kan voorkomen dat een schijnbaar niet meer af te remmen golf van geweld ten minste voor een paar uur wordt opgeschort.