FILM
Een van de aangenaamste verrassingen van het voorbije filmjaar was ongetwijfeld Snowpiercer, het Engelstalige debuut van de Koreaanse cineast Joon-ho Bong, hier vooral bekend van zijn ingenieuze horror-thriller The Host. Nochtans klinkt de prent op papier als een riskante onderneming: een groots opgezette verfilming van een relatief obscure Europese strip, gemaakt met een grotendeels Amerikaanse en Britse cast, een vooral Koreaanse crew en gefinancierd door heel wat verschillende geldschieters. Doorgaans vervalt een dergelijke film in een vis-noch-vlees-scenario, waarbij te veel verschillende koks en ingrediënten het recept verbrodden. Maar Snowpiercer is de uitzondering op de regel: een film als de perfecte brug tussen de actiecinema van Oost en West, die trouw blijft aan de geest van de oorspronkelijke strip, maar die de plot ervan niet slaafs volgt en - misschien wel het meest indrukwekkende van allemaal - een prent die de kijker een weinig flatterende, maatschappijkritische spiegel voorhoudt zonder aan spektakel in te boeten.

De film opent met een proloog, gestoeld op audiofragmenten van nieuwsuitzendingen, waaruit blijkt dat de mensheid in het begin van de 21ste eeuw een gas in de atmosfeer heeft verspreid dat de klimaatopwarming behoorde tegen te gaan. Het project liep echter afgrijselijk mis en dompelde de aarde onder in een nieuwe ijstijd. De enige overlevenden van het menselijke ras razen nu al 17 jaar rond op een nimmer halt houdende hogesnelheidstrein op een traject dat alle continenten overspant. De reizigers aan boord maken deel uit van een klassenmaatschappij. In de voorste wagons huist de elite, die zich tegoed doet aan alle decadente geneugten des levens. In de staart van de trein woont de onderklasse in erbarmelijke omstandigheden slechts gevoed met de onsmakelijke zwarte proteïneblokken die de elite hen zendt. Hoewel er al verschillende bloedig in de kiem gesmoorde opstanden zijn geweest, plant een groepje revolutionairen onder leiding van dertiger Curtis (die even lang in de buitenwereld heeft geleefd als in de trein) een nieuwe rush naar de locomotief om zo de almachtige treinbestuurder omver te werpen en met hem de onrechtvaardige standenmaatschappij.

Het merendeel van de looptijd van Snowpiercer wordt besteed aan die gevaarlijke run voorwaarts door de verschillende rijstellen, waarbij wij - samen met de protagonisten uit de achterste coupés - mondjesmaat niet alleen de enorme variatie van de treinwagons ontdekken, maar ook de complexe maatschappijstructuur op de trein. In een filmlandschap waarin het bouwen van werelden (vaak met het oog op franchises) een prioriteit is voor blockbusters, is het een verademing om te zien hoe moeiteloos en complexloos Snowpiercer die taak vervult. Geen enkel stukje van de puzzel functioneert puur als achtergrond of backstory, maar dient het verhaal en de personages. De resulterende microkosmos bevat niet alleen het beste production design van het jaar - de grauwe wagons van de staart van de trein worden afgewisseld met prachtige decors voor serres, aquaria, schoolklassen, stoombaden en discotheken - maar ook een van de meest treffende verbeeldingen van een standenmaatschappij uit de hele filmgeschiedenis. Thema, plot en visuals versmelten daardoor tot één coherent geheel, dat je continue op het puntje van je stoel houdt.

Dat is de verdienste van regisseur Bong, tevens co-scenarist, die een uitstekend evenwicht vindt tussen actiescènes en het achterliggende drama. De actie overbrugt bovendien verrassend goed de verschillen in aanpak en bloederigheid tussen de oosterse en de Wwsterse cinema. Met name de sequentie waarin de rebellen het in het donker opnemen tegen de privémilitie van de treinbestuurder is innovatief, spannend en onverwacht. De actiescènes zijn af en toe wat te snel gemonteerd waardoor ze soms moeilijk te volgen zijn, maar dat wordt ruimschoots goedgemaakt door de dynamiek van de excellent gekozen beeldkaders. Bong maakte bovendien de verrassende keuze om een liefdesplot, die in de originele strip zat, niet uit te spelen, wat het non-conformistische karakter van de prent nog meer in de verf zet. Bijkomend voordeel is dat de plot nooit moet stilstaan voor een vleugje romantiek: Snowpiercer doet zijn naam van een tegen een rotvaart voortdenderende sneltrein van spanning, actie en emotie daardoor alle eer aan.

Opvallend is ook dat de prestaties van de acteurs niet in het niets verzinken tegen de achtergrond van de actie. Chris Evans tapt hier uit een heel ander vaatje dan zijn Captain America-alter ego, maar de essentie van die held (een gewone jongen die in een ongewone situatie wordt gedropt en leiderschap moet tonen) is ook aanwezig in deze performance, waardoor de kijker makkelijk meestapt in het verhaal. Kang-ho Song, een icoon van de Koreaanse cinema, is bovendien een intrigerende antiheld als de aan drugs verslaafde crimineel die de opstandelingen van wagon naar wagon gidst. Hij verbeeldt ook de ongewone diversiteit van de cast, die een goede staalkaart biedt van Amerikaanse, Europese en Aziatische acteurs, inclusief verschillen in acteerstijl, wat de prent een heel nieuwe dimensie geeft. Jamie Bell, Octavia Spencer en de zopas door de Britse koningin geridderde John Hurt zoeken steevast de kleine, interessante kantjes van hun nevenpersonage op, terwijl in het derde bedrijf Ed Harris helaas iets te fel op veilig speelt als de treinbestuurder. Dat laatste kan je zeker niet zeggen van dé performance van de film (en een van de beste van het jaar): Tilda Swintons fenomenale transformatie als Mason, de rechterhand van de treinbestuurder, die de situatie in de trein in de hand moet houden met dictatoriale precisie.

Snowpiercer biedt kortom voor iedereen wat en dus is het geen complete verrassing dat de film in Joon-Ho Bongs thuisland Zuid-Korea uitgroeide tot een van de grootste kassuccessen aller tijden. In de rest van de wereld was dat helaas veel minder het geval, met name in de Verenigde Staten, waar de Weinstein Company er alles aan deed om de originele versie van de film een zo onlogisch mogelijke release te geven nadat Harvey 'scissorhands' Weinstein eerst had geprobeerd om een radicaal gehermonteerde versie op de markt te brengen. Gelukkig is er nu deze home-cinema-uitgave om iedereen die de film in de bioscoop miste op zijn wenken te bedienen. Want niet alleen is Snowpiercer de beste actiefilm op een trein sinds jarentachtigklassieker Runaway Train, met zijn onderliggende boodschap over de richting die de maatschappij uitgaat, zorgt regisseur Bong ervoor dat de film niet alleen het hart sneller doet slaan, maar ook het brein stevig aan het werk zet. Een absolute topfilm noemen we dat.

BEELD EN GELUID
De beeldtransfer moet schipperen tussen de grijze, van licht verstoken tinten van het staartgedeelte van de trein en de kleurrijke, luxueuze coupés vooraan in de trein en doet dat ronduit fantastisch. Het kleurenpalet van de prent is wonderbaarlijk goed, de contrasten laten zelfs in de donkerste scènes amper een steek vallen en van compressiefoutjes of printbeschadigingen is geen sprake. De soundtrack doet zo mogelijk nog beter, met een Dolby-spoor dat niet bang is de achterste boxen aan het werk te zetten om het visueel indrukwekkende universum van de trein ook auraal vorm te geven. Enig minpunt is een scène waarin draagbare vertaalapparaatjes voorkomen, maar waarin deze vertalingen niet luid genoeg in de mix naar voren worden gebracht.

EXTRA'S
The Birth of Snowpiercer (15 min.) is een klassieke making-of, op maat gesneden van journalisten en filmleken. Alle belangrijke punten (origine, cast, productie) worden behandeld, maar wie meer inzicht wil krijgen in hoe de film tot stand kwam, blijft wat teleurgesteld achter. Ook de featurette Characters (13 min.) had wat meer vlees aan het bot kunnen gebruiken. In deze extra geeft regisseur Bong wat meer uitleg bij een negental belangrijke personages, ondersteund door clips uit de film. De Extended Animated Clip (4 min.) is wellicht de interessantste extra van de hoop, aangezien dit een proloog is op de film, die meer details geeft over hoe de nieuwe ijstijd exact tot stand kwam. Ten slotte bevat de disk een Trailer voor Snowpiercer en een handvol andere films uit de Filmfreak-stal. Vooral jammer aan de bonussectie is echter dat een aantal extra's die wel op internationale edities van de film staan (een audiocomentaar, een documentaire van bijna een uur en een handvol featurettes) in velden nog wegen te bekennen zijn op de Benelux-versie.

CONCLUSIE
Snowpiercer bewijst dat inzichtelijke maatschappijkritiek en entertainment voor de massa niet noodzakelijk vijanden van elkaar hoeven te zijn in een film. Verbluffende actiescènes worden afgewisseld met intrigerende contemplaties over de rol van de mens in de samenleving in een prent die het genre niet heruitvindt, maar het wel perfect in de vingers heeft. Beeld en geluid zijn van een erg hoge kwaliteit op deze Blu-ray, maar ondanks enkele interessante extra's laat de bonussectie wat te wensen over.