FILM
Henry Fonda kruipt op een geloofwaardige manier in de huid van de latere 16de president van de Verenigde Staten in Young Mr. Lincoln, een biografisch rechtbankdrama dat focust op de jonge jaren van Eerlijke Abe. De film is uitgebracht in 1939, het befaamde Annus Mirabilis van Hollywood, en verdween mede daardoor al snel uit het oog en uit het hart. Tot de Russische regisseur en filmpionier Sergei Eisenstein zich in een interview liet ontvallen dat als er één Amerikaanse film was die hij had willen draaien het Young Mr. Lincoln zou zijn. Critici en cinefielen verspilden geen tijd om de film opnieuw onder de loep te nemen en noemden hem al snel de verloren John Ford-klassieker. In 2003 is zelfs een print opgenomen in het National Film Registry, zowat de hoogste eer die een film te beurt kan vallen. Maar of Young Mr. Lincoln al die lof wel waard is, is zeer de vraag.

De prent straalt klasse uit, dat wel. En de vaste hand van vakman John Ford tilt de productie zeker naar een hoger niveau. Maar toch zijn er pijnpunten waar je niet om heen kan, te beginnen met een plot die traag op gang komt, eventjes vuur lijkt te vatten, maar vervolgens zonder veel poeha uitdooft. De film steekt van wal in 1832 als Lincoln in het bezit komt van een stapel wetboeken en prompt besluit een carrière als advocaat te beginnen. Vijf jaar later vinden we hem dan ook in die functie terug in het pioniersstadje Springfield, Illinois. Zijn taak houdt echter niet meer in dan het bemiddelen tussen knorrige boeren en het beoordelen van taarten op de Onafhankelijkheidsfeesten. Tot een ruzie tussen een stel heethoofden escaleert en één van hen de dood vindt. Moord, roept de hele stad en men wil de twee daders ter plekke lynchen. Lincoln murwt zich echter tussen de menigte en praat hen met overtuigende retoriek een eerlijk proces aan.



Dit proces beslaat de laatste veertig minuten van de film en het is hier dat de trage aanloop eventjes betekenis lijkt te krijgen. De hoop op vurige rechtbankscènes lijkt gegrond als Lincoln in een sprankelende sequentie een jury kiest voor het proces. Helaas blijkt de scènes slechts een korte opflakkering want de rest van het proces haalt nooit hetzelfde niveau en bloedt langzaam dood. Klap op de vuurpijl is bovendien een slot dat zo uit een slechte detectiveroman geplukt lijkt om een geforceerd happy end te bereiken. Zelfs de kwaliteiten van John Ford kunnen de tekortkomingen van het saaie, meanderende script – dat bizar genoeg een Oscarnominatie kreeg – niet verdoezelen. De regisseur schildert nochtans dikwijls prachtige kaders op het scherm die plotse opstoten van emotie tevoorschijn toveren. Een knielende Lincoln bij een graf in de sneeuw is van een ongetogen pracht en de climax van de ruzie tussen de heethoofden, waarbij de cineast zijn camera redelijk ver weg houdt en vooral aandacht heeft voor de ten hemel stijgende rookpluim van een geweerschot, behoort tot de mooiste beelden die hij ooit schoot. Maar de plot een kloppend hart geven, lukt niettemin niet.

Henry Fonda slaagt daar ook niet in, maar zijn vertolking van Abraham Lincoln kan je toch niet anders dan geslaagd noemen. De acteur kiest ervoor niet het statige maniërisme van de latere politicus te benadrukken, maar de onzekerheid die het personage gedurende grote delen van de film kwelt. Dat vermenselijkt de legende en maakt hem sympathiek voor de kijker. Subtiel zijn er al de hints naar de grote staatsman die Lincoln zou worden, vooral zichtbaar in de manier waarop hij opleeft als hij zijn ongekende retoriek mag loslaten op een nieuwsgierige menigte. Lincoln is hier een ruwe diamant die geslepen moet worden tot een fonkelend juweeltje en hetzelfde geldt voor vertolker Henry Fonda, die hier geen topprestatie aflevert, maar wel de basis legt voor een roemrijke carrière. Al de andere acteurs in de film figureren slechts in de periferie van de protagonist en hun vertolking krijgt dan ook nooit de kans om boven degelijkheid uit te stijgen.

Young Mr. Lincoln is bijgevolg een goed gemaakte productie, maar eentje die je niet bijblijft of beklijft. Toch moet de prent een indruk hebben nagelaten op bijv. schrijfster Harper Lee wier gelauwerde boek To Kill A Mockingbird opvallende parallellen vertoont met de John Ford-film. De later verfilming, met Gregory Peck, valt bovendien net als Young Mr. Lincoln uiteen in een karaktervormend deel en een rechtbankgedeelte. Eén scène is zelfs haast identiek in beide prenten als de protagonist met een buitengewone retorische tong een lynchende menigte tot kalmte aanmaant. De vergelijking tussen de twee prenten benadrukt echter nog meer hoe gedateerd Young Mr. Lincoln wel is met zijn al te nadrukkelijke eerbied voor Amerika’s meest geliefde ex-president. Wie een John Ford-klassieker uit 1939 wil zien, raad ik dan ook van harte Stagecoach aan, of Drums along the Mohawk. Young Mr. Lincoln is immers slechts een bleek tussendoortje.



BEELD EN GELUID
Het beeld heeft zowel zijn goede als zijn slechte kanten. De print is bijv. niet volledig vrij van beschadigingen, het contrast fluctueert te veel om een coherent beeld te krijgen en filmgrain vind je tijdens de hele looptijd terug. Daar tegenover staan meestal prima zwartniveaus en vooral en scherpte die constant van hoge kwaliteit is. Voor een film van deze leeftijd ziet het beeld er kortom goed, maar niet uitmuntend uit. De soundtrack vertoont helaas meer sporen van ouderdom. Achtergrondruis is te vaak en te duidelijk hoorbaar en regelmatig moeten je oren krakerige tonen verdragen tijdens de overgang tussen scènes. De dialogen klinken daarentegen verrassend helder, maar de muziek is bijwijlen te snerpend weergegeven.

EXTRA’S
Op een trio Cross-promotionele Trailers na, bevat deze release geen extra’s.

CONCLUSIE
Young Mr. Lincoln schetst de jonge jaren van de latere Amerikaanse president, maar doet dat op zo’n voorspelbare en overdreven rechtschapen manier dat nagenoeg alle plezier uit de prent gezogen wordt. De knappe regie van John Ford en de prima centrale vertolking van Henry Fonda verzachten enigszins de wonde, maar zijn niet voldoende om de film boven de middelmaat te hijsen. De beeldkwaliteit van de dvd is zeer degelijk, maar het geluid vertoont tekenen van ouderdom en de bonussectie is leeg.