FILM
Ik heb nooit een passie gehad voor skateboarden of voor een andere zogenaamde 'extreme sport', laat staan dat ik ooit de intentie heb gehad om zelf op een houten plankje te ondersteund door vier kunststof wieltjes te kruipen. Mensen die wel door de sport geobsedeerd zijn, heb ik dan ook nooit volledig kunnen vatten. Mocht iemand mij verteld hebben dat ik ooit mijn mening hierover zou herzien, ik zou hem voor gek verklaard hebben. En toch is het net dat wat er gebeurde na het zien van Dogtown And Z-Boys, Stacy Peralta's fantastische, meeslepende documentaire over de opkomst van het moderne skateboarden in het Los Angeles van de jaren zeventig. Een combinatie van interviews en fascinerende archiefbeelden overtuigde zelfs deze cynicus van de esthetiek en passie die skateboarden kan bieden.

Dat de film zo'n passioneel pleidooi voor de sport is - een nostalgische liefdesbrief bijna - hoeft niet te verwonderen. Regisseur Stacy Peralta maakte eind jaren zeventig immers zelf deel uit van de groep jongeren die het skateboardwereldje op zijn kop zette: het Zephyr-team. Vernoemd naar de legendarische surfboardshop van Skip Engblom en Jeff Ho in het verkommerde Venice, CA, oefenden de kids hun surfskills niet enkel op de golven maar ook op hard asfalt. Dogtown And Z-Boys benadrukt vooral de revolutionaire stijl van Team Zephyr: het statische, rechtopstaande karakter dat skateboarden in de jaren zestig een kortstondige populariteit had opgeleverd, maakte in hun handen plaats voor routines die laag bij de grond plaatsvinden of waarbij de plank loskomt van de grond. Het is die stijl die anno 2009 nog steeds synoniem is met de sport.

Als ankerpunt voor deze revolutie in skateboarden gebruikt Peralta enkele baanbrekende artikels en foto's die in 1976 in Skateboarder Magazine verschenen. De auteur van deze artikels, Craig Stecyk, is overigens de coscenarist van de prent. Quotes en foto's uit de artikels fungeren als rode draad en worden aangevuld met wat wellicht dé succesfactor van Dogtown And Z-Boys is: authentieke Super-8-opnames van Team Zephyr waarop de genese van hun skateboardstijl in kaart wordt gebracht. Het is moeilijk om niet mee te worden gesleept in een vlaag van nostalgie bij het zien van deze filmpjes. De onbezorgde naïviteit van de jonge skaters en hun liefde voor de sport van hun dromen zegt niet allen veel over de protagonisten, maar feitelijk over het belang van zulke passies voor élke tiener, ook vandaag. Het is een trieste vaststelling dat jongeren anno 2009 waarschijnlijk liever aan extreme sports doen op hun Playstation of Wii dan op echte halfpipes.

Een andere troef van de film zijn de jongens zelf. Ook in recente interviews (de film dateert uit 2001) blijkt hun liefde voor de sport, het besef dat ze aan de grondslag hebben gelegen van een belangrijke (r)evolutie en schemert zelfs de branie door die in de archiefbeelden naar voren komt. De een is nu een succesvolle zakenman, de ander zit in de bak voor drughandel, maar allen praten ze vrijuit over hun tijd als lid van de Zephyr-club. De openhartigheid van hun uitspraken heeft wellicht alles te maken met de man die de vragen stelde: Stacy Peralta, die ooit een van hen was. Sommigen benoemen net dit als een punt van kritiek: Peralta is immers niet geneigd in te gaan op negatieve aspecten van het skateboardbestaan van zijn vrienden. Hoewel de film beslist geen hagiografie is, valt daar wat voor te zeggen. Niettemin compenseert de aanstekelijke montage, die de fun van skateboarden MTV-gewijs in de verf zet, veel zoniet alle mogelijke kritiek. Zelfs de droge, ogenschijnlijk ongeïnteresseerde vertelstem van Sean Penn past in het plaatje van de tegencultuur.

Dogtown And Z-Boys doet alles wat een goede documentaire moet doen. De prent geeft perfect de tijdgeest van het midden van de jaren zeventig weer, biedt nostalgie in hopen aan, maar geeft tussen de regels door ook een beeld van onze hedendaagse maatschappij. Doordat de film toegang verschaft tot authentiek archiefmateriaal, wordt niet enkel de historie van een sport geschetst, maar ook het karakter ervan. Een prachtige, gebalanceerde soundtrack, een hippe montage en een ecclectische, doch vertrouwde stuctuur doen de rest. Dogtown and Z-Boys mag dan ook niet ontbreken in de dvd-collectie van iedereen die wil (her)ontdekken hoe het voelt jong te zijn en de wereld aan je voeten te hebben.

BEELD EN GELUID
Zoals bij de meeste documentaires van deze aard is het niet eenvoudig de beeldkwaliteit te quoteren omdat de prent een amalgaam is van moderne interviews en archiefbeelden van divers allooi. Krassen, printbeschadigingen en grain zijn dan ook schering en inslag in de oude filmpjes, maar ook de recente interviews lijken lichtjes bewerkt te zijn om die nostalgische factor te bekomen. Het geluid wordt weergegeven als een Dolby Digital 5.0-spoor dat voor een prent over dit onderwerp verrassend weinig dynamiek biedt. De enige keren dat de achterste boxen hoorbaar aan het werk worden gezet, is wanneer het geratel van een filmprojector te horen is over de archiefbeelden.

EXTRA'S
Het belangrijkste onderdeel van de bonussectie is een Audiocommentaar van de regisseur en de monteur. Het blijkt een levendige track die veel inzicht biedt in het ontstaansproces van de documentaire. Gedurende de film kan je ook een optie kiezen die op gezette tijden Extended 'Raw' Skate Footage aanbiedt. Daarnaast bevat de schijf een aantal Deleted Scenes (waaronder een alternatief einde). Trailers voor Dogtown and Z-Boys en enkele andere films voor een soortgelijk doelpubliek ronden de extra's af.

CONCLUSIE
Dogtown And Z-Boys recreëert prachtig het enthousiasme waarmee een stel tieners in het midden van de jaren zeventig de skateboardsport een nieuw, hip elan gaf. De documentaire zit tjokvol intrigerende archiefbeelden en zuigt de kijker mee in een wereld waar om iedere hoek een nieuwe, aangename verrassing wacht. Beeld en geluid halen een degelijk niveau en de bonussectie bevat een stel inzichtelijke elementen.