Mouna Farah, een gescheiden Palestijnse vrouw, woont met haar tienerzoontje Fadi in Betlehem op de Westelijke Jordaanoever. Overdag werkt ze in een bank in Israël en gaat Fadi in Jeruzalem naar een privéschool, waarvoor zijn moeder elke cent opzij zet. Op een dag komt er een brief van Mouna’s zusje die met haar gezin al 15 jaar in de Amerikaanse staat Illinois woont met het bericht dat er een Green Card voor haar en Fadi is uitgereikt. Die had Mouna nog samen met haar echtgenoot aangevraagd, maar dat plan had ze opgegeven toen hij er met een jongere vrouw vandoor ging. Ze is blij en opgelucht, want ze is de urenlange grenscontroles tussen de Westbank en Israël en de voortdurende pesterijen van jonge Israëlische soldaten beu; aan de andere kant ziet ze er tegenop om haar moeder in de steek te laten en zonder echtgenoot een dergelijk avontuur aan te vatten. Fadi is evenwel in de wolken. Hij ziet Amerika wel zitten. Bovendien beweert hij dat z’n moeder handenvol geld uitgeeft voor z’n privéopleiding, terwijl er nauwelijks toekomstmogelijkheden zijn voor Palestijnse jongeren. Na een nieuwe grenscontrole waarbij Fadi hardhandig aangepakt wordt, gaat Mouna overstag. Een paar dagen later valt ze in de armen van haar zus Raghda op de luchthaven van Chicago: een nieuw leven kan beginnen.

 

De plannen van Mouna en Fadi worden echter doorkruist door de Amerikaanse inval in Irak. Op school krijgt Fadi het aan de stok met klasgenoten wier oudere broers naar het slagveld zijn gestuurd en Mouna’s zoektocht naar een baantje als bankbediende loopt met een sisser af: Arabieren liggen slecht in de markt. Haar zwager Nabeel Halaby krijgt ook z’n deel: een aantal van z’n patiënten kiest voor een niet-Arabische huisarts en hij deelt z’n vrouw mee dat de afbetaling van de hypotheek achterstand oploopt. Bovendien jaagt het verblijf van Mouna en Rafi de huishoudkosten de hoogte in. Ten einde raad neemt Mouna een slecht betaald baantje aan als dienster in een hamburgerrestaurant, maar ze vertelt haar zoon en familie dat ze op de bank is aangenomen als boekhouder. Fadi raakt slaags met een racistische klasgenoot en komt in aanraking met de politie. Mouna doet een beroep op het schoolhoofd om haar zoon uit de cel te houden en ze schrikt als ze verneemt dat de man in kwestie een jood is van Poolse afkomst. Bovendien maakt ze een levensgevaarlijke val in het restaurant na een aanvaring met jongeren die beweren haar zoon Osama te kennen. Misschien was het uiteindelijk niet zo’n goed idee om naar Amerika te komen?

 

 

Amerrika is de eerste langspeelfilm van de Palestijns-Amerikaanse regisseur Cherien Dabis, opgegroeid in Amerika, maar via haar eigen ouders van dichtbij betrokken bij het conflict in het Midden-Oosten. Het onderwerp van de film heeft bijgevolg (auto-)biografisch én politieke trekjes, maar dat betekent niet dat we hier te doen hebben met het zoveelste drammerige pamflet tegen de gang van zaken in Israël en de Palestijnse gebieden. Uiteraard kaart Dabis de onmenselijke grenscontroles aan en de vernederende manier waarop Palestijnen behandeld worden, maar ze gaat verder en levert ook kritiek op de betrokkenheid van Amerika als financier van Israël, wijst ze erop dat Palestijnen in Amerika via hun belastingen de strijd tegen hun eigen families steunen en toont ze terzijde dat ook de grenscontroles op Amerikaanse luchthavens onredelijk hard, vernederend en langdurig kunnen zijn. Desondanks is Amerrika geen saai politiek pamflet geworden en dat heeft alles te maken met het personage Mouna Farah, dat door Cherien Davis naar voren wordt geschoven als een sterke vrouw die niet opgeeft. Ze heeft erger meegemaakt en ondanks de culturele verschillen en de voor haar niet altijd even logische of eenvoudige Amerikaanse gebruiken, zet ze koppig door, incasseert ze tegenslagen en biedt ze moedig het hoofd aan onvoorziene moeilijkheden, racisme en onbegrip. Bovendien is ze de spil van een aantal zeer grappige situaties waardoor haar naïviteit, haar ongebreideld optimisme en vooral haar voor de buitenwereld onopvallende intelligentie aan het licht treden.

 

Nisreen Faour is onweerstaanbaar als Mouna Farah en het is onmogelijk om haar als kijker niet in het hart te sluiten. Ze is het soort vrouw dat vecht om te overleven, dat zich daarbij nauwelijks vragen stelt omdat er geen alternatief is en dat ook meent dat het haar legitieme recht is om een plaatsje te krijgen onder de zon, ook al is die zon niet Palestijns, maar Amerikaans, want Palestijnen – een volk zonder eigen land – maken van de nood een deugd en beschouwen de wereld als hun thuis.  Hiam Abbass (The Syrian Bride, Paradise Now, Free Zone, Munich), ondertussen een actrice met wereldfaam, speelt verrassend genoeg de tweede viool in Amerrika in de kleinere rol als Mouna’s oudere zusje en echtgenote van een Palestijnse huisarts. Na 15 jaar is haar enthousiasme fel getemperd, want ondanks het bereikte resultaat is de toekomst niet gegarandeerd wegens het opstekend racisme tegen Arabieren, waarmee ze als het ware de tegenpool is van Mouna die het als nieuwkomer nog warm krijgt bij het idee dat zij nu ook Amerikaanse is geworden. In de nevenrollen zien we de kleine, maar opvallende prestatie van Joseph Ziegler als het joodse schoolhoofd,  een acteur die vooral bekendheid geniet door zijn rollen voor Amerikaanse tv-films en -series.

 

De opnamen in de Ramallah geelachtig en lichtbruin van kleur. De camera beweegt voortdurend, waardoor de opnamen aan de grensovergang tussen Israël en de Westbank een documentair karakter krijgen en de spanning voelbaar wordt gemaakt. De situering is zeer geloofwaardig, alsof het om een echte confrontatie gaat met Joodse soldaten. In Amerika wordt het kleurenpalet somberder, blauwachtig vaak met grauwe tinten vanwege veel regen en een bewolkte hemel. Het contrast tussen beide werelden kon niet groter zijn. De opnamen zijn over het algemeen scherp, gedetailleerd en vrij van ongerechtigheden. De soundtrack is eenvoudig (stereo) en de muziektrack is gekruid met Arabische elementen.

 

In de sectie Extra’s vindt u een kort Interview met Cherien Dabis, waarin ze vertelt over haar relatie tot Israël en de Palestijnse zaak en haar pogingen om het verhaal over haar naar Amerika uitgeweken familie te vertellen. Voorts een korte impressie van de korte inleiding van Cherien Davis ter gelegenheid van de première van de film en de Ontmoeting met het Publiek. Ter afsluiting zijn er nog een aantal Andere Trailers uit het Cinéart-aanbod.

 

Amerrika van de Palestijns-Amerikaanse regisseur Cherien Davis is een prachtig stukje cinema met een positieve en hartverwarmende boodschap, ondanks de vele tegenslagen waarmee haar hoofdpersonages geconfronteerd worden. De Palestijnse actrice Nisreen Faour en haar veel bekendere landgenote Hiam Abbass leveren een prima prestatie in een film die de Palestijnse problematiek van het Midden-Oosten naar Amerika verplaatst, waar de strijd om het bestaan doorgaat, zij het op een heel andere manier. Cherien Davis schreef zelf het biografische scenario en zij deinst er niet voor terug om af en toe een heilige koe te slachten en een flinke portie humor aan haar unieke mix toe te voegen. It sucks everywhere!, houdt Mouna haar zoontje voor als die het even niet meer ziet zitten in z’n nieuwe vaderland en ze weet waarover ze het heeft, want erger dan thuis kan het nooit zijn.